Kielce – obchody 76. rocznicy pogromu kieleckiego

W 76. rocznicę pogromu kieleckiego na Cmentarzu Żydowskim w Kielcach odbyło się 4 lipca spotkanie modlitewne z udziałem rabinów i duchownych różnych wyznań. Zorganizowany został także Marsz Pamięci spod pomnika Menora pod kamienicę przy ul Planty 7/9 oraz koncert muzyki kameralnej inspirowanej motywami żydowskimi w Muzeum Narodowym.

Na Cmentarzu Żydowskim, przy grobie ofiar pogromu modlili się m.in. przedstawicie: religii judaistycznej z Naczelnym Rabinem Polski Michaelem Schudrichem, Kościoła katolickiego z bp. Rafałem Markowskim, biskupem kieleckim Janem Piotrowskim, Kościołów – prawosławnego, ewangelicko – reformowanego, Muzułmańskiego Związku Religijnego w Polsce i wspólnot buddyjskich.

Organizator uroczystości Bogdan Białek, prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego zwracając się do zebranych podkreślił, że spotkanie rocznicowe odbywa się nad grobem ofiar zbrodni, która została dokonana z powodu chorych serc i zatrutych nienawiścią i ignorancją umysłów.

– Przychodzimy tutaj z różnych stron, z różnych tradycji. Rozmawiamy ze sobą i z Bogiem, jakkolwiek go pojmujemy, różnymi językami. Posługujemy się różnymi symbolami, ale stanęliśmy tutaj w obronie prawdy, prawa i swojej wartości. A jedyną naszą bronią w obronie prawdy prawa i naszych wartości jest tylko i wyłącznie miłość i modlitwa. Może Bóg wysłucha naszych modlitw. Może też tak być, że to my wysłuchamy i wsłuchamy się w nasze modlitwy i usłyszymy głos Boga – mówił Bogdan Białek.

Prezes podkreślał, że nie ma złudzeń, iż „nasze siostry i nasi bracia z Ukrainy potrzebują czegoś więcej niż naszych słów współczucia, ale także modlitwy o pokój”.

Pod pomnikiem Menora Marsz Pamięci uformowali przedstawiciele m.in.: wielu wyznań religijnych, kancelarii prezydenta RP, ambasady Izraela, władz Kielc, Państwowego Muzeum Auschwitz – Birkenau oraz fundacji i organizacji społecznych, które upamiętniają pamięć ofiar Holokaustu i innych zbrodni niemieckich.

Ambasador Izraela Yacov Livne zwracając się do zebranych wyraził radość, że może uczestniczyć w kieleckich uroczystościach. Podkreślił znaczenie kieleckiego Cmentarza Żydowskiego, na którym pochowane zostały osoby zamordowane podczas pogromu.

– Pogrom kielecki stał się symbolem tego, co źli ludzie mogą zrobić swoim sąsiadom. Kielce nie były jedynym miejscem. Akty przemocy miały miejsce w innych miejscowościach. Musimy o tym pamiętać. Musimy pamiętać zarówno dobre, jak i złe momenty wspólnej historii Polaków i Żydów. Dzisiaj wierzę, że musimy wszyscy współpracować ze sobą – podkreślił ambasador, dziękując wszystkim organizatorem obchodów 76. rocznicy pogromu kieleckiego.

Prezydent Kielc Bogdan Wenta w swoim wystąpieniu podkreślił, że historia krwawych wydarzeń sprzed 76 lat pokazuje, że nie wolno nam nigdy o tym zapomnieć. Pamięć o pogromie Żydów w Kielcach jest przestrogą.

Po zapaleniu zniczy pod pomnikiem uczestnicy udali się w pochodzie do Memoriału Sprawiedliwych przy budynku dawnej synagogi przy ul. Warszawskiej 17. Wiceprezes Andrzej Białek przypomniał historię synagogi i znaczenie Memoriału Sprawiedliwych, który upamiętnia osoby ratujące Żydów podczas okupacji niemieckiej. Odczytane zostały także błogosławieństwa papieża Franciszka i Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha.

Marsz zakończył się przy kamienicy przy ul. Planty 7/9, w której w lipcu 1946 r. dokonano mordu na mieszkających tam Żydach. Prezydent Kielc Bogdan Wenta i Yaacov Kotlicki – prezes Stowarzyszenia Kielczan w Izraelu odczytali inskrypcje nagrobne. Odczytana została także lista ofiar pogromu i zapalone zostały znicze przy tabliczkach z nazwiskami zamordowanych, które są wmurowane w chodnik uliczny.

Koordynatorka Domu Ukraińskiego, znajdującego przy ul. Planty złożyła podziękowania dla Yaacova Kotlickiego, finansującego pobyt w nim dzieci, które uciekły przed pożogą wojenną w Ukrainie.

Na zakończenie odbył się koncert muzyki kameralnej w Muzeum Narodowym – dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich – w wykonaniu wybitnych muzyków polskich i amerykańskich: Neal Brostoffa, Marka Jeżewskiego, Ludmiły Jeżowskiej i Dominika Płocińskiego. Artyści wykonali klasyczne utwory inspirowane motywami żydowskimi takich kompozytorów jak Ernest Bloch, Maurice Ravel czy Alexander Krein.

Uroczystości zorganizowane przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego poprzedziło o godz. 12.00 złożenie przez przedstawicieli Świętokrzyskiej „Solidarności” wieńca przy kamienicy przy ulicy Planty 7. W tym roku była też złożona przez przedstawiciela kancelarii wiązanka od prezydenta RP Andrzeja Dudy.

W niedzielę 10 lipca o godz. 18.30 w rektoralnym kościele akademickim pw. św. Jana Pawła II przy ul Wesołej 54 w Kielcach odprawiona zostanie Msza św. w intencji ofiar i sprawców pogromu kieleckiego oraz o pokój i pojednanie.
Pogrom kielecki miał miejsce w Kielcach 4 lipca 1946 r. Trwające wiele godzin zajścia antyżydowskie (z udziałem cywili, milicjantów, funkcjonariuszy UB i żołnierzy z różnych jednostek wojskowych) spowodowały, według śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej, śmierć 37 Żydów oraz 3 Polaków. Rannych zostało 35 Żydów. W niektórych dokumentach i publikacjach liczba ofiar jest większa. W dziewięciu procesach oskarżonych zostało 38 osób.