Czerwińsk nad Wisłą – tablica ku czci bł. ks. Józefa Kowalskiego, męczennika Auschwitz

W Czerwińsku nad Wisłą (diecezja płocka) odsłonięto tablicę ku czci bł. ks. Józefa Kowalskiego (1911-1942), salezjanina, który poniósł śmierć męczeńską w Auschwitz. Tablicę ufundowała miejscowa parafia pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny oraz parafia w Siedliskach koło Rzeszowa, skąd pochodził błogosławiony.

Tablicę upamiętniającą bł. ks. Józefa Kowalskiego, salezjanina, męczennika II wojny światowej, jednego ze 108. polskich męczenników drugiej wojny światowej, odsłonił prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej. Została ona ufundowana przez wspólnotę parafialną z rodzinnej miejscowości błogosławionego męczennika w Siedliskach koło Rzeszowa oraz parafię w czerwińsku. Tablicę wykonał z brązu rzeźbiarz Konrad Koch ze wspólnoty twórców chrześcijańskich Vera Icon, a umiejscowiono ją na ścianie klasztoru salezjańskiego.

Ks. Kowalski w klasztorze w Czerwińsku w latach 1927-1928 oraz 1931-1933 rozeznawał i kształtował swą zakonną drogę powołania salezjańskiego. Był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz, o numerze obozowym „P” 17350. Został brutalnie zamordowany w beczce z fekaliami za odmowę podeptania różańca.

Ks. Kowalskiego znał osobiście papież Jan Paweł II, gdy jako młody Karol Wojtyła mieszkał na terenie salezjańskiej parafii św. Stanisława Kostki na Dębnikach w Krakowie. 13 czerwca 1999 roku Ojciec święty podczas uroczystej Mszy św. na placu Józefa Piłsudskiego w Warszawie, zaliczył charyzmatycznego kapłana do 108. błogosławionych męczenników Kościoła katolickiego z czasów II wojny światowej.

Uroczystego odsłonięcia tablicy w Czerwińsku nad Wisłą dokonał prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.

W wydarzeniu uczestniczyła lokalna społeczność oraz księża salezjanie z inspektorii warszawskiej, którzy są kustoszami miejscowego klasztoru, obecny był proboszcz czerwińskiej parafii ks. Łukasz Mastalerz SDB.

***
Józef Kowalski urodził się 13 marca 1911 r. w Siedliskach koło Rzeszowa w rodzinie chłopskiej. Jako dziecko był chorowity, zdrowie zawdzięczał Matce Bożej, pod której opiekę został ofiarowany przez rodziców. Po ukończeniu w 1922 r. szkoły podstawowej rozpoczął naukę w Zakładzie Salezjańskim im. św. Jana Bosko w Oświęcimiu. Ucząc się grał na skrzypcach i w orkiestrze dętej, śpiewał w chórze, występował jako aktor w teatrzyku szkolnym.

W 1927 r. rozpoczął w Czerwińsku nad Wisłą nowicjat salezjański, a rok później złożył pierwszą profesję zakonną. W latach 1931-1934 jako kleryk odbył praktykę pedagogiczną w Czerwińsku i Przemyślu. Po studiach filozoficznych i teologicznych w Krakowie w 1938 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Następnie od 1938 r. aż do aresztowania był sekretarzem inspektora salezjańskiego o. Adama Cieślara. Zajął się porządkowaniem Archiwum Inspektorialnego. Rozpoczął kurs księgowości. Angażował się w pracę duszpasterską w parafii św. Stanisława Kostki na Dębnikach. Głosił kazania i konferencje, spowiadał, prowadził chór młodzieży męskiej, uczył kleryków śpiewu gregoriańskiego, organizował spotkania religijne i sportowe dla zaniedbanych chłopców

23 maja 1941 r. został aresztowany przez Niemców wraz z 11 innym salezjanami, których postanowiono zlikwidować. Zawieziono ich do więzienia na Montelupich w Krakowie, skąd po trwających miesiąc torturach 26 czerwca 1941 r. przetransportowano ich do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Józef otrzymał obozowy numer 17350.
Według świadków ksiądz Józef zachował w obozie godność człowieka i kapłana, pomagał innym – choć był za to bity.

Jako sumienny kapłan, mimo surowego zakazu, rozgrzeszał konających, dodawał otuchy zrezygnowanym, pocieszał załamanych. W tajemnicy przed obozowymi władzami, na strychach lub w piwnicy bloku nr 25, odprawiał Msze św. i przewodniczył modlitwom. Roznosił po blokach Komunię świętą dla tych więźniów, którzy nie mogli osobiście uczestniczyć. Wraz z o. Maksymilianem Kolbe organizował nabożeństwa maryjne.

31 maja 1942 r. część księży wywieziono do obozu koncentracyjnego w Dachau. Józefa z tej grupy wykluczono. Stało się tak, ponieważ Józef nie odrzucił i nie podeptał mimo rozkazu różańca, który podczas kąpieli przed transportem trzymał w dłoni. Za karę wcielono go do kompanii karnej, gdzie doznał kolejnych szykan i upokorzeń. 3 lipca 1942 r. podczas kopania rowu kapo znęcali się nad Józefem. Dla rozrywki zrzucili go z nasypu do głębokiego, bagnistego dołu. Po chwili wyciągnęli go, od stóp do głowy ubrudzonego lepkim błotem, i bijąc kijami zagnali pod dużą beczkę, na którą jeden z kapo nakazał mu wejść i wygłosić z niej kazanie.

Józef na beczce uklęknął, uczynił znak krzyża i zaczął po kolei odmawiać modlitwy.
Następnego dnia, 4 lipca 1942 r., został skatowany, a potem utopiony w beczce z fekaliami. Jego ciało spalono w krematorium. Papież Jan Paweł II beatyfikował go 13 czerwca 1999 r. w Warszawie jako jednego ze 108. błogosławionych męczenników Kościoła katolickiego z czasów II wojny światowej.