Prawosławni dwóch jurysdykcji zawarli Deklarację Porozumienia

Potępienie wojny rozpętanej przez „putinowską Rosję przeciw suwerennemu narodowi Ukrainy”, „destrukcyjnego stanowiska Patriarchatu Moskiewskiego”, który stał się „sługusem” reżymu putinowskiego oraz zrozumienie konieczności osiągnięcia jedności prawosławia na Ukrainie – to tylko niektóre punkty Deklaracji Porozumienia, zawartej przez przedstawicieli dwóch ukraińskich jurysdykcji prawosławnych 5 lipca w Kijowie. Spotkali się oni w historycznym Soborze Mądrości Bożej – Sofii Kijowskiej.

Na wstępie przedstawiciele Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego (UKP) i Prawosławnego Kościoła Ukrainy (PKU) m.in. zapewnili o swym pragnieniu „jedności w Chrystusie”, gotowości wypełniania apostolskiego polecenia „zachowania jedności Ducha dzięki więzi, jaką jest pokój” (Ef 4, 3) i o chęci przyczyniania się do „rozwijania szerokiego dialogu między odłamami prawosławia na Ukrainie”. Są też świadomi tego, że „dialog taki będzie sprzyjał ustanowieniu zrozumienia wzajemnego i nawiązywaniu stosunków zarówno między parafiami, jak i między wiernymi”.

Przywołali również dokumenty najwyższych gremiów obu Kościołów w sprawie takiego dialogu (postanowienie Soboru UKP z 27 maja br. i oświadczenie Synodu PKU z 31 maja br.).

Następnie sygnatariusze Deklaracji stwierdzili jedność poglądów w odniesieniu do współczesnych stosunków międzywyznaniowych: potępienie wojny „rozpętanej przez putinowską Rosję przeciw suwerennemu narodowi Ukrainy” oraz „destrukcyjnego stanowiska Patriarchatu Moskiewskiego, który – lekceważąc Przykazania Boże – stał się «sługusem» reżymu putinowskiego i błogosławi agresorów rosyjskich na przelewanie krwi”. Wyrazili zrozumienie dla konieczności zjednoczenia się w celu obrony Ukrainy i jedności prawosławia w tym kraju, dla odrzucenia agresji, stereotypów, uprzedzeń, języka ultimatów i wrogości we wzajemnych kontaktach w przestrzeni publicznej oraz niekanonicznej praktyki ponownego chrztu [w razie zmiany przynależności kościelnej].

Podkreślili konieczność pracy oświatowej w terenie w celu przezwyciężenia i niedopuszczenia w przyszłości do konfliktów międzykościelnych i międzywyznaniowych, porzucenia interesów wąskokorporacyjnych w dialogu międzyprawosławnym oraz potwierdzili istnienie różnych wzorców współistnienia jurysdykcji prawosławnych.

Przedstawiciele obu Kościołów zgodzili się też co do istnienia wyzwań stojących przed nimi i wymagających dodatkowych wysiłków dla ich przezwyciężenia, chodzi zwłaszcza „o różne podejścia w ich wspólnotach do praktyki zmiany jurysdykcji przez parafie (przy wspólnym rozumieniu, że winny się one odbywać na drodze wolnego i zgodnego z prawem wyrażenia woli ich członków), do możliwości wspólnego sprawowania liturgii, uznania statusu kanonicznego itd.”.

Jednocześnie są świadomi, że żadne z tych wyzwań nie jest przeszkodą niemożliwą do pokonania na drodze rozmów „w duchu miłości chrześcijańskiej”, zgodnie ze słowami św. Pawła: „Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia” (Flp 4, 13). Kierując się tymi przesłankami autorzy dokumentu oświadczyli o celowości i konieczności konstruktywnego dialogu między obu odłamami prawosławia ukraińskiego. Wyrazili nadzieję, że dialog taki, rozpoczęty z inicjatywy duchowieństwa UKP i PKU, zapoczątkuje proces jednoczenia się, do którego będą się przyłączać wspólnoty kościelne, duchowni i ci wszyscy, „którym nie jest obojętna przyszłość duchowości narodu Ukrainy”.

„Wzywamy hierarchów do rozpoczęcia oficjalnego dialogu między Ukraińskim Kościołem Prawosławnym a Prawosławnym Kościołem Ukrainy jeszcze przed Dniem Chrztu Rusi Kijowskiej – Ukrainy, który w ub.r. został ogłoszony Dniem Państwowości Ukraińskiej [28 lipca – KAI]. Stanie się to najpiękniejszym darem na to święto zarówno dla wiernych naszych Kościołów, jak i dla całego społeczeństwa ukraińskiego” – zaapelowali autorzy Deklaracji Porozumienia. Zakończyli ją słowami: „Boże Wielki, Jedyny, zachowaj nam Ukrainę! Chrystus pośród nas! Jest i będzie!”.

Dokument ten jest otwarty do podpisywania i omawiania przez duchowieństwo i wiernych obu Kościołów.

Uchwalono go w czasie pierwszego nieformalnego, ale zarazem publicznego spotkania duchowieństwa UKP i PKU 5 kwietnia w kijowskim soborze Mądrości Bożej (Sofii Kijowskiej). Doszło do niego z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy, którego szef – Ołeksandr Tkaczenko był obecny na tym wydarzeniu, Państwowej Służby Ukrainy ds. Polityki Etnicznej i Wolności Sumienia – jej dyrektorka Ołena Bohdan moderowała dyskusję oraz Narodowego Zabytku „Sofia Kijowska”, która użyczyła Budynek Metropolity na miejsce spotkania.