Skrócenie dystansu duchowieństwo – świeccy. Synteza synodalna z Gdańska

Sposób rozumienia Kościoła lokalnego i powszechnego przez wiernych zaangażowanych w życie parafii, ruchów i wspólnot oraz osoby pozostające na peryferiach pokazuje synteza synodalna archidiecezji gdańskiej. Wskazano m.in na potrzebę poszerzenia intelektualnej i duchowej oferty duszpasterskiej oraz zniwelowania dystansu między duchowieństwem a świeckimi.

Opracowanie jest efektem dziewięciu miesięcy konsultacji w grupach synodalnych na szczeblu parafialnym i diecezjalnym. Synteza zdefiniowała postulaty, których realizacja ma wpłynąć na poprawę relacji wewnątrzkościelnych, wzmocnić tożsamość i odpowiedzialność wszystkich tworzących archidiecezjalną wspólnotę.

Synteza synodalna jest owocem konsultacji, które trwały od końca października ubiegłego roku. Dotyczyły one, jak zaznaczono wizji Kościoła i oceny jego działalności w obszarze posługi sakramentalnej, ewangelizacyjnej, caritas oraz misyjnej. Synteza jest owocem ponad stu sprawozdań, które napłynęły do zespołów redakcyjnych. Ostateczna wersja dokumentu powstała po archidiecezjalnym spotkaniu presynodalnym, w którym uczestniczył abp Tadeusz Wojda.

Twórcy syntezy zwrócili uwagę, że przeprowadzone konsultacje są nowym doświadczeniem w Kościele. – Informacje o trwaniu synodu były przekazywane w ogłoszeniach parafialnych, przez strony internetowe oraz grupy parafialne włączone do planu pracy – napisali. Stwierdzili jednocześnie, że zainteresowanie synodem było niskie, a poszczególne grupy synodalne liczyły średnio kilkanaście osób.

Pojawiły się również trudności z samym rozumieniem idei synodu. – Było to zapewne wynikiem niedoinformowania, ukazywało brak potrzeby współodpowiedzialności za swoją parafię, miało też uwarunkowania zewnętrzne. Sporo zamieszania wywołała droga synodalna w Niemczech i kontrowersje związane z jej przebiegiem – zaznaczyli autorzy tekstu.

Podkreślono, że po spotkaniach synodalnych na szczeblu lokalnym pojawiły się takie kwestie jak potrzeba poszerzenia intelektualnej i duchowej oferty duszpasterskiej oraz zniwelowania dystansu między duchowieństwem a świeckimi. Z dyskusji i konsultacji wynikało, że większy ciężar odpowiedzialności za Kościół spada na duchownych a sami katolicy są mocno spolaryzowani.

W ocenie redaktorów syntezy pojawiły się również kwestie zaskakujące lub nieoczekiwane. Wśród nich konieczność ewangelizacji. – Współczesna praca ewangelizacyjna odbywa się w środowiskach silnie zlaicyzowanych, zwłaszcza przez media. Powoduje to szybkie osłabienie zapału misyjnego. W związku z tym wierni wyrazili zrozumienie dla trudów związanych ze służbą w Kościele duchownych i katechetów.

W syntezie pojawiły się również postulaty związane z edukacją seminaryjną bardziej zbliżoną do realiów życia codziennego, lepszym wykorzystaniem charyzmatów poszczególnych zgromadzeń zakonnych, większym ożywieniem świeckich w organizacji życia parafialnego. – Spotkania dały możliwość wypowiedzenia bólu i troski o Kościół; zaowocowały radością poznania innych ludzi oraz spojrzenia na Kościół z innej perspektywy – „od środka”; wyrażono nadzieję, że przyczyni się to do nowych inicjatyw duszpasterskich – stwierdzono w opracowaniu.

Sporą uwagę poświęcono radom parafialnym. – Opinie co do funkcjonowania rad w parafiach znajdują potwierdzenie w ocenach wpływu wiernych na decyzje podejmowane w parafiach i wypowiedziach dotyczących udziału wiernych w planowaniu zadań duszpasterskich – zaznaczono w syntezie.

W kontekście potrzeb osobistych i wspólnotowych wiernych redaktorzy tekstu napisali o rozeznawaniu drogi Ducha Świętego. – Ujrzeliśmy potrzeby i oczekiwania osobiste wiernych: potrzebę pogłębienia wiary poprzez skupienie na relacji z Bogiem; pragnienie wierności Chrystusowi; potrzebę umiłowania Eucharystii, modlitwy i wsłuchania się w Jego głos, rozeznawania, co mówi – stwierdzono.

– Rozeznaliśmy w tym czasie, że Bożym pragnieniem jest, aby Kościół nieustannie wzywał Ducha Świętego, bronił godności osoby ludzkiej i rodziny, odnowił duchowość, udoskonalił działania pogłębiające świadomość religijną i wiarę, otoczył troską młode pokolenie, które będzie wybierało drogę wiary; aby Kościół oczyścił się i był przejrzysty – zaakcentowano.

W ocenie twórców syntezy synod wniósł nową jakość uczestnictwa w Kościele i zwrócił uwagę na współodpowiedzialność wszystkich wiernych za Kościół, a w wielu parafiach pozwolił wiernym po raz pierwszy doświadczać autentycznej odpowiedzialności za Kościół. – Był też pierwszym doświadczeniem wspólnej troski o potrzeby Kościoła, gdyż droga synodalna każdemu daje szansę zabrania głosu, wypowiedzenia się – czytamy.

Autorzy opracowania wyrazili zarazem nadzieję, że dążenie do pogłębiania wspólnotowości stopniowo, systematycznie będzie przyczyniało się do zmiany mentalności i przyzwyczajeń wiernych. Dzięki temu wszyscy będą mogli się poczuć jak bracia w wierze, nie dzieląc się już na grupy osób o różnej pozycji w Kościele.

Podkreślono jednocześnie istotę i wartość synodalnej duchowości. – Celem rozwijania duchowości synodalnej jest wyrabianie odpowiedzialność za Kościół w podejmowaniu walki ze złem w Kościele. Potrzebne jest formowanie świadomości, że wszyscy tworzą parafię, a więc są za nią odpowiedzialni zgodnie ze swoim powołaniem – zaznaczono.

W syntezie zwrócono uwagę, że wierni mają swoje oczekiwania wobec Kościoła oraz, że znakiem czasu jest troska o „wymarzony Kościół”. Obraz Kościoła według „marzeń” uczestników synodu to: „Nasz Dom Boży”, ludzie kochający Boga, rozumiejący wartość Kościoła. Kościół wyraźnie kierowany przez Ducha Świętego, z wiernymi zaangażowanymi w budowanie wspólnoty kościelnej i mającymi poczucie odpowiedzialności za Kościół.

W podsumowaniu twórcy syntezy wskazali na znaczenie synodu dla lokalnego Kościoła. – Dzięki synodowi o synodalności archidiecezja gdańska mogła usłyszeć głos Ludu Bożego. Pod względem liczebności uczestników efekt jest daleki od upragnionego, ale już ta stosunkowo niewielka grupa osób biorących udział w synodzie pozwoliła odkryć obszary działania duszpasterskiego na najbliższe lata – stwierdzono.

Na zakończenie autorzy opracowania podkreślili, że diecezjalny etap synodu unaocznił ogromną potrzebę tego, aby parafie i wspólnoty archidiecezji gdańskiej były miejscem wspólnego doświadczenia obecności Ducha Świętego.