Ukazał się przewodnik „Śladami płockich Żydów”

W Płocku ukazał się dwujęzyczny polsko-angielski przewodnik „Śladami płockich Żydów” autorstwa Gabrieli Nowak-Dąbrowskiej. Publikacja przedstawia historię lokalnej społeczności żydowskiej przez pryzmat miejsc i postaci. Będzie dostępna bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych.

Wiadomości zamieszczone w publikacji oparte są na dokumentach z kwerendy prowadzonej w Archiwum Państwowym w Płocku. Zastosowano w niej formułę, aby zwiedzający Płock szlakiem związanym z dziejami Żydów mogli znaleźć konkretne miejsca, obiekty, istniejące do dziś, nawet, jeżeli są to obecnie budynki – pustostany, ale też takie, które zniknęły z krajobrazu miasta, natomiast pozostała ich potwierdzona lokalizacja, którą można odwiedzić i przekonać się na przykład, gdzie dokładnie, w jakim otoczeniu, znajdował się dany obiekt, jaka była jego historia.

W przewodniku „Śladami płockich Żydów” można więc znaleźć informacje o budynkach, które przetrwały do naszych czasów, jak na przykład pochodzącej z początku XIX wieku Małej Synagodze – obecnie siedzibie Muzeum Żydów Mazowieckich oraz mykwie – aktualnie siedzibie Płockiej Galerii Sztuki. Poza tym są w nim opisy miejsc, które bezpowrotnie zniknęły, w tym na przykład starego cmentarza żydowskiego, założonego w XVI wieku, który został zniszczony w czasie II wojny światowej, czy Wielkiej Synagogi, zbudowanej w połowie XIX wieku i rozebrana w latach 50. XX wieku.

W publikacji umieszczono wykonane specjalnie dla tego wydawnictwa fotografie oraz kody QR, pod którymi kryją się dodatkowe treści wideo, informacje i grafiki.

Dwujęzyczny, polsko-angielski przewodnik „Śladami płockich Żydów” (druga edycja) będzie dostępny nieodpłatnie w siedzibie Płockiej Lokalnej Organizacji Turystycznej przy Starym Rynku 8 od 28 sierpnia. Ukazał się dzięki Fundacji Nobiscum, z dofinansowaniem miasta Płock.

***
Przed II wojną światową w Płocku żyło około 10 tysięcy Żydów, stanowili oni 1/3 mieszkańców miasta. Posiadali m.in. dwie synagogi, 34 domy modlitwy, szpital, dom sierot, szkołę Talmud-Tora, Żydowskie Koedukacyjne Gimnazjum Humanistyczne, mykwę, rzeźnię drobiu, dom przedpogrzebowy. W 1940 r. hitlerowcy utworzyli getto, potem Żydzi trafili do obozu w Działdowie i do gett w Generalnej Guberni, gdzie niemal wszyscy zginęli. Po wojnie powróciło do Płocka około 300 Żydów.

Społeczność żydowska, współtworząca historię Płocka przez ponad 700 lat, pozostawiła po sobie wiele obiektów obecnych w przestrzeni miasta do dziś, choć nie zawsze tak czytelnie powiązanych ze swoją przeszłością, jak budynki małej synagogi czy mykwy. Znajdują się w obrębie dawnej dzielnicy żydowskiej, obejmującej ulicę Szeroką (dzisiejsza ulica Kwiatka), Więzienną (Sienkiewicza), Ostatnią, Jerozolimską, Synagogalną, Bielską, Tylną i Niecałą, ale także przy najbardziej reprezentacyjnych ulicach miasta – Tumskiej, Grodzkiej oraz przy Starym Rynku.

To w tych miejscach znajdowały się domy, siedziby organizacji, sklepy, zakłady rzemieślnicze i przedsiębiorstwa płockich Żydów. W publikacji takich miejsc jest ponad 50, co świadczy o wkładzie w rozwój miasta wniesionym przez jego społeczność żydowską.

W 2013 r. z inicjatywy Stowarzyszenia Synagoga Płocka w budynku tzw. Małej Synagogi przy ul. Kwiatka 7 powstało Muzeum Żydów Mazowieckich: multimedialna placówka, umożliwiająca poszukiwanie śladów płockich Żydów, wyposażona w infokioski z przewodnikami, z salą służącą celom kulturalnym. Placówka jest oddziałem Muzeum Mazowieckiego w Płocku, prowadzi ożywioną działalność kulturalno-społeczną.