Abp Depo: Polska – to imię nas wszystkich określa i zobowiązuje

– Nie możemy godzić się na narodową niepamięć, która może doprowadzić do moralnego znieprawienia i utraty wolności – powiedział abp Wacław Depo w Wieluniu. Metropolita częstochowski 1 września przewodniczył Mszy św. na zrekonstruowanych ruinach fary w 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej w intencji Ojczyzny i poległych w jej obronie oraz za uczniów i nauczycieli rozpoczynających nowy rok szkolny.

Metropolita częstochowski zaznaczył, że „prawo do poznania prawdy jest prawem człowieka wpisanym w ludzką naturę”. – Dlatego jako naród mamy obowiązek poznania prawdy o swojej przeszłości i teraźniejszości, nie po to, aby pogłębiać procesy społecznych podziałów, ale po to, żeby na gruncie prawdy, wolnym od fałszów i niedomówień, budować naszą teraźniejszość i przyszłość. Nie możemy więc godzić się na narodową niepamięć, która może doprowadzić do moralnego znieprawienia i utraty wolności – podkreślił.

Zaznaczył, że po raz kolejny na ruinach wieluńskiej kolegiaty splatają się dzisiaj drogi Kościoła z drogami Ojczyzny, aby w tej Eucharystii polecać Bogu tych, którzy oddali swoje życie oraz ufnie prosić: „Od powietrza, głodu, ognia i wojny – wybaw nas, Panie!”, a także: „Ojczyznę wolną, suwerenną wśród narodów Europy i świata, pobłogosław, Panie!”

Hierarcha odniósł się również do licznych słów krytyki kierowanych pod adresem prof. Wojciecha Roszkowskiego i jego najnowszego podręcznika „Historia i Teraźniejszość” dla młodzieży szkół ponadpodstawowych. Abp Depo zwrócił uwagę, że zamiast być „przedmiotem twórczego dialogu i spotkań, stał się nawet bez odczytywania go kolejnym sygnałem wygaszania historii Polski, gdyż dzisiejszych ludzi Europy i świata cechuje wprost nieprawdopodobna nieznajomość historii”. – Dlatego wciąż na nowo Kościół podejmuje zmagania z duchem tego świata, co jest niczym innym jak zmaganiem się o uznanie obecności Boga, który jest źródłem prawdy, a który objawił się w swoim Synu i ma ludzką twarz, ludzkie serce i jest jedynym Zbawicielem świata – przypomniał metropolita częstochowski.

Celebrans stwierdził, że obecna jest dzisiaj potężna antyewangelizacja wymierzona przeciwko Chrystusowi i Jego Ewangelii, która od najmłodszych lat proponuje dzieciom „programy wolności od prawdy i jakichkolwiek zasad moralności”.

Abp Depo przywołał również słowa Henryka Sienkiewicza: „Tylko nikczemne i złośliwe indywidua lub absolutni głupcy mogą porównywać nacjonalizm polski z charakterystycznym nacjonalizmem niemieckim lub czarnosecinnym rosyjskim. Nacjonalizm polski nie tuczył się nigdy cudzą krwią i łzami, nie smagał dzieci w szkołach, nie stawiał pomników katom. Zrodził się z bólu, największej tragedii dziejowej. Przelewał krew na rodzinnych i na wszystkich innych polach bitew, gdzie tylko chodziło o wolność”.

Abp Depo zwrócił uwagę, że „bestialskiej zbrodni dokonanej na bezbronnej ludności Wielunia nie można rozpatrywać w oderwaniu od innych zbrodni wojennych popełnionych już w pierwszych dniach wojny przez żołnierzy Wehrmachtu”. Wymienił tu spalenie 156 osób w Parzymiechach, głównie kobiet i dzieci, oraz zbrodnie tzw. krwawego poniedziałku 4 września 1939 r. w Częstochowie, gdzie obok dzisiejszej archikatedry rozstrzelano ponad 200 osób, nie licząc pozostałych ofiar na ulicach miasta.

– Zakłamywanie, pomniejszanie czy też usprawiedliwianie tragedii Wielunia w pełni wpisało się w propagandę i tak pozostało do dziś, niestety, z pomocą nawet tzw. polskojęzycznych źródeł tuszujących prawdę o tragedii miasta i ludności – stwierdził metropolita częstochowski.

– Czuwajmy więc przy tym wszystkim, co stanowi autentyczne dziedzictwo pokoleń, któremu na imię Polska. To imię nas wszystkich określa i zobowiązuje. Nasze dzieci i wnuki mogą w przyszłości wystawić nam stosowny rachunek, jeżeli zaprzepaścimy to dziedzictwo kultury i wiary chrześcijańskiej, budowane w Polsce od 1056 lat. Ta dzisiejsza rocznica od 83 lat jest bolesna, ale pamięć historyczna o niej jest koniecznością dla przestrogi, jak głosi napis na dzwonie tutaj zawieszonym, a dar modlitwy jest naszym zobowiązaniem wobec miłości Boga i Ojczyzny – zakończył metropolita częstochowski.

Po Mszy św. delegacje złożyły kwiaty przy pomniku ofiar bombardowania Wielunia. Następnie abp Depo poświęcił kolejne tablice Wieluńskiej Golgoty – miejsca upamiętniającego mieszkańców ziemi wieluńskiej, którzy zginęli podczas II wojny światowej.

W uroczystościach uczestniczyli: Thomas Bagger – ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Polsce, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, środowiska kombatanckie, rodziny ofiar bombardowania Wielunia, służby mundurowe, uczniowie, nauczyciele i mieszkańcy miasta.

1 września 1939 r. ok. godz. 4.40 niemieckie lotnictwo przeprowadziło atak bombowy na Wieluń. Rozkaz zbombardowania Wielunia wydał generał-major Wolfram von Richthofen – odpowiedzialny za zbombardowanie Guerniki były szef sztabu, a potem dowódca Legionu Condor; we wrześniu 1939 r. dowódca niemieckiego lotnictwa szturmowego, które w 1939 r. bezlitośnie bombardowało również Warszawę.

Nalot na Wieluń przebiegał w trzech fazach. Pierwsza fala samolotów – 29 maszyn – uderzyła w zachodnią część Wielunia. Jedne z pierwszych ładunków wybuchowych spadły na cel chroniony konwencjami międzynarodowymi – szpital pw. Wszystkich Świętych, wyraźnie oznaczony na dachu symbolem Czerwonego Krzyża. Podobny los spotkał położony nieopodal budynek oddziału położniczego oraz gmach szpitala zakaźnego przy ul. Piłsudskiego w Wieluniu. Drugi nalot (również 29 samolotów) został przeprowadzony pół godziny po zakończeniu pierwszego, a jego celem była wschodnia część miasta. Podczas trzeciego ataku, w którym znów uczestniczyło 29 maszyn, ponownie zbombardowano szpital, gdzie w sumie zginęło 26 chorych, dwie zakonnice i cztery pielęgniarki.

Niemcy zrzucili na Wieluń łącznie 380 bomb, które zabiły ok. 1200 osób, w tym dzieci i chorych. Miasto zostało zniszczone w 70 proc. a samo ścisłe centrum w 90 proc., m.in. ratusz miejski, budynki sakralne – kościół farny i klasztor poaugustiański oraz synagoga.

Najtrudniejsza sytuacja dla polskiej ludności katolickiej, w okresie II wojny światowej, istniała w tzw. Kraju Warty (Reichsagau Posen, Wartheland, Warthegau), do którego została włączona część diecezji częstochowskiej, w powiększonym powiecie wieluńskim. Od samego początku kapłani z terenu ziemi wieluńskiej zostali poddani represjom. Już 9 listopada 1939 r. Niemcy aresztowali 7 kapłanów katolickich i pastora ewangelickiego z Wielunia. 6 października 1941 r. wszyscy kapłani zostali aresztowani i wywiezieni do obozu przejściowego w Konstantynowie k. Łodzi, a stamtąd do obozu koncentracyjnego Dachau. W sumie do obozu w Dachau zostało wywiezionych 55 kapłanów z ziemi wieluńskiej (w tym 2 zakonników).

W latach 1939-1945 zostało zamordowanych 61 duchownych diecezji częstochowskiej, w tym dwóch kapłanów wieluńskich: ks. Maksymilian Binkiewicz i ks. Ludwik Gietyngier, którzy zostali beatyfikowani przez Jana Pawła II w dniu 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.