Biskup Hinder: sytuacja chrześcijan na Półwyspie Arabskim coraz lepsza

W drodze powrotnej z Kazachstanu papież Franciszek zapowiedział, że w listopadzie zamierza odwiedzić Bahrajn. Biskup Paul Hinder, wikariusz apostolski dla Arabii Północnej w rozmowie z austriackim magazynem „Information Christlicher Orient”, omówił sytuację w Bahrajnie, a także na całym Półwyspie Arabskim. Jak zauważył, generalnie w większości krajów regionu poprawia się sytuacja chrześcijan. Jednak działania Kościoła są ograniczone głównie do duszpasterstwa migrantów. Działalność misyjna i chrzty miejscowych muzułmanów są zabronione. Częste są jednak przypadki konwersji niemuzułmanów.

„Bahrajn od dawna prowadzi dość liberalną politykę religijną, w tym przyznaje obywatelstwo poszczególnym chrześcijanom” – powiedział bp Hinder. Jak zauważył, również niektóre inne kraje, zwłaszcza Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA), w ostatnich dziesięcioleciach znacznie poprawiły warunki życia chrześcijan. Nadal najbardziej problematyczna jest sytuacja w Arabii Saudyjskiej, „choć i tam w ciągu ostatnich 15 lat nastąpiło pewne złagodzenie napięć”, m.in. ograniczono kompetencje policji religijnej. Obecnie najtrudniejsza jest sytuacja nielicznych chrześcijan w Jemenie z powodu trwającej tam wojny.

Działalność Kościoła ogranicza się do duszpasterstwa wiernych w ramach parafii, a poza tym nie jest na ogół ani pożądana, ani dozwolona. Natomiast nieformalna działalność charytatywna jest prowadzona dość intensywnie poprzez poszczególne grupy lub stowarzyszenia w parafiach. Kościół prowadzi też kilka szkół: siedem z nich w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i jedna w Bahrajnie. Ponadto w ZEA i Kuwejcie działa osiem szkół prywatnych, których właścicielami są zakony. Inne instytucje, takie jak uniwersytety czy szpitale pod zarządem kościelnym, jeszcze nie funkcjonują.

Nie ma kościołów, ale są żywe wspólnoty

Zapytany o sytuację w Arabii Saudyjskiej, biskup powiedział: „Chrześcijanie mogą gromadzić się na nabożeństwach w prywatnych pomieszczeniach, ale muszą uważać, aby ich liczba nie przekraczała 50 osób, i aby nie przeszkadzali miejscowej ludności, na przykład śpiewem i muzyką lub parkując samochody na ich posesjach. W tym rozległym kraju posługę wśród wiernych katolickich, którzy zorganizowani są w cztery parafie z placówkami, sprawuje od lat kilku księży. Nie ma tu kościołów z kamienia i betonu, ale całkiem żywe parafie, które dyskretnie żyją i celebrują swoją wiarę”.

Przed wybuchem wojny w Jemenie w marcu 2015 r. wikariusz apostolski przynajmniej raz w roku odwiedzał cztery parafie w tym kraju. Później nie było to już jednak możliwe. Na początku marca 2016 roku Siostry Misjonarki Matki Teresy z Kalkuty zostały zaatakowane w Adenie i większość z nich zginęła. Salezjanin ks. Tom Uzhunnalil został porwany i uwolniono go dopiero po 18 miesiącach. Od tego czasu w Adenie i Taizie życie parafialne ucichło. Obecnie osiem sióstr mieszka i pracuje w Sanie i Hodeidah. Nadal prowadzą dwa z pierwotnie czterech domów dla niepełnosprawnych. Siostry i nielicznych pozostałych wiernych wspiera duszpastersko jeden ksiądz.

Zapytany, czy widzi jakieś szanse na pokój w Jemenie, biskup odpowiedział: „W rozdartym wojną kraju droga do pokoju jest długa i kamienista”. Zawieszenie broni umożliwiło w ostatnich miesiącach dotarcie podstawowych towarów do miejsca przeznaczenia. W tej chwili jednak nikt nie jest w stanie przewidzieć, czy dojdzie do trwałego porozumienia pokojowego. Wymagałoby to gotowości walczących stron do kompromisu wewnątrz kraju i wycofania się sił, „które przynajmniej do niedawna podsycały konflikt z zewnątrz”.

Efekty wizyty papieża, problematyczny Mundial

Na pytanie, czy wizyta papieża Franciszka w Abu Zabi w 2019 r. wywarła trwały wpływ, biskup podkreślił, że „imię papieża Franciszka ma w Arabii dobry wydźwięk”. Jego wizyta na początku lutego 2019 roku była nie tylko pozytywnym wydarzeniem dla chrześcijan, „ale obudziła nowe inicjatywy w następstwie dokumentu o ludzkim braterstwie”. „Spodziewam się, że rozpoczęte na Półwyspie Arabskim fora dialogu zostaną podjęte na nowo w najbliższych miesiącach i latach oraz nadadzą nowy impuls inicjatywom na rzecz wzajemnego porozumienia” – powiedział bp Hinder.

Natomiast bardzo sceptyczny jest co do tego, na ile zbliżające się Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w Katarze będą mogły pozytywnie wpłynąć na region w zakresie praw człowieka i demokracji. „Oczywiście zastanawiam się, czy kiedykolwiek w jakimkolwiek kraju na świecie nastąpiła poprawa praw człowieka w związku z mistrzostwami świata czy igrzyskami olimpijskimi” – stwierdził bp Hinder. Jego zdaniem fakt, że jest się wówczas w centrum zainteresowania światowej opinii publicznej, może przynieść chwilowo pozytywny efekt, „ale nie wolno nam ulegać zbyt wielu złudzeniom”. Światowe potęgi takie jak Chiny i Rosja nie powinny się zbytnio interesować tą sprawą, a i „USA nie pod każdym względem są wzorem do naśladowania gdy chodzi o prawa człowieka”.

Około trzech milionów katolików

Kościół katolicki na Półwyspie Arabskim liczy od dwóch i pół do trzech milionów wiernych z ponad 100 narodowości. Podzielony jest na dwie jednostki kościelne: Wikariat Apostolski Arabii Południowej (Zjednoczone Emiraty Arabskie, Oman, Jemen) i Wikariat Apostolski Arabii Północnej (Kuwejt, Bahrajn, Katar i Arabia Saudyjska). W wikariacie południowym jest około 70 kapłanów, a w północnym około 65. W obu przypadkach większość stanowią kapucyni i inni zakonnicy.

Od XIX wieku istnieje zwyczaj, że biskupi katoliccy w Arabii pochodzą z zakonu kapucynów. 80-letni bp Hinder pochodzi ze Szwajcarii i należy do zakonu kapucynów. Sakrę biskupią otrzymał 30 stycznia 2004 r. w katedrze św. Józefa w Abu Zabi. W 2003 r. papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym w Wikariacie Apostolskim Arabii.

W latach 2005-2011 stał na czele wikariatu apostolskiego całej Arabii, utworzonego 28 czerwca 1889, który wtedy obejmował Bahrajn, Jemen, Katar, Oman i ZEA. 31 maja 2011 r. tę ogromną jednostkę kościelną o powierzchni prawie 3,2 mln km kw. papież Benedykt XVI podzielił na dwa mniejsze wikariaty: Arabii Północnej i Arabii Południowej. Powołał jednocześnie bp. Hindera na przełożonego części południowej, w której skład weszły Jemen, Oman i ZEA. 13 maja 2020 ponownie został zwierzchnikiem Kościoła katolickiego całej Arabii, gdyż jako administrator apostolski zarządzał wikariatem Arabii Północnej po zmarłym miesiąc wcześniej włoskim biskupie Camillo Ballinie. Od 1 maja 2022 nowym wikariuszem apostolskim Arabii Południowej jest włoski kapucyn, 63-letni bp. Paolo Martinelli.

Już pięć lat temu, zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, w dniu swoich 75. urodzin, bp Hinder złożył papieżowi rezygnację z funkcji biskupa ordynariusza i przejście na emeryturę. W maju 2022 roku papież Franciszek przyjął jego rezygnację z funkcji biskupa dla Wikariatu Południowego. Bp Hinder pozostanie jednak wikariuszem dla Arabii Północnej do czasu znalezienia następcy.