Międzynarodowa Nagroda Karola Wielkiego 2023 dla prezydenta Zełenskiego i narodu ukraińskiego

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oraz naród ukraiński zostali laureatami Międzynarodowej Nagrody Karola Wielkiego 2023. Poinformowały o tym 16 grudnia władze niemieckiego Akwizgranu oraz kuratorium Nagrody Karola Wielkiego. W uzasadnieniu podkreślono, że Ukraińcy pod rządami Zełenskiego bronią nie tylko suwerenności swego kraju i życia jego obywateli, „lecz także Europy i wartości europejskich”.

Zełenski jest „oparciem, a także wzorem do naśladowania dla swego narodu”. Jest symbolem przeciwko beznadziei i rozpaczy oraz za „celem wolnej, niezależnej i suwerennej Ukrainy, która jest częścią europejskiej rodziny narodów”, czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody. „Zełenski daje Ukrainie, ale też i Unii Europejskiej siłę, aby w ten ideał uwierzyć. Pod tym względem jest on również wzorem do naśladowania dla wszystkich Europejczyków, aby pamiętali o europejskich ideałach i wartościach”, podkreśliło jury w Akwizgranie.

Przyznawana co roku w Akwizgranie Nagroda Karola Wielkiego jest uważana za jedno z najważniejszych wyróżnień europejskich. Dyrektorium nagrody ma nadzieję, że uhonorowanie laureatów 2023 zachęci Unię Europejską do szybkiego przeprowadzenia negocjacji akcesyjnych z Ukrainą.

Międzynarodowa Nagroda Karola Wielkiego jest od 1950 r. wręczana w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego osobom i instytucjom zasłużonym dla budowania jedności europejskiej. Patronem wyróżnienia jest cesarz Karol Wielki (742-814), który jako pierwszy rozwijał ideę zjednoczonej Europy. Za swoją siedzibę obrał pod koniec VIII wieku Akwizgran. Jego grób znajduje się w tamtejszej katedrze.

W 2016 r. laureatem Nagrody Karola „za wybitne zaangażowanie na rzecz pokoju i zrozumienia, współczucia i tolerancji, solidarności i ochrony stworzenia” był papież Franciszek. Jest on, obok Jana Pawła II (2004), drugim papieżem, który został uhonorowany Nagrodą.

W przeszłości Nagrodę Karola Wielkiego otrzymali m.in. kanclerze Niemiec Konrad Adenauer (1954) i Helmut Kohl wraz z prezydentem Francji François’em Mitterrandem (1988), brat Roger z Taizé (1989), kanclerz Niemiec Angela Merkel (2008), prezydent Czechosłowacji Václav Havel (1991), polski minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek (1998), premier Wielkiej Brytanii Tony Blair (1999), prezydent USA Bill Clinton (2000), przewodniczący Konwentu Europejskiego Valéry Giscard d’Estaing (2003), premier Luksemburga Jean-Claude Juncker (2006). Nagrodę za 2010 r. otrzymał premier RP Donald Tusk, a rok wcześniej – założyciel katolickiej Wspólnoty św. Idziego w Rzymie, prof. Andrea Riccardi.

55. laureatką tego wyróżnienia była w 2013 r. prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė. W 2014 r. Nagrodę Karola Wielkiego otrzymał przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy, a w 2015 r. ówczesny przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Martin Schulz. Laureatem 59. edycji nagrody w 2017 r. został brytyjski historyk i publicysta Timothy Garton Ash, w 2018 r. prezydent Francji Emmanuel Macron, w 2019 r. sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres, w 2020 – prezydent Rumunii Klaus Iohannis . W 2022 roku Nagrodę otrzymały białoruskie obrończynie praw człowieka – Swietłana Cichanouska, Maria Kolesnikowa i Weronika Cepkało.