Pierwsza w diecezji kieleckiej szopka neapolitańska

Wzorowana na średniowiecznej tradycji wykształconej w Neapolu i pełna ruchomych figurek z włoskiego miasta, ale i wątków lokalnych, świętokrzyskich – szopka neapolitańska w historycznym kościele w Szańcu jest już prawie gotowa. To prawdopodobnie pierwsza tego typu szopka w diecezji kieleckiej.

Po figurki i pomysł ks. prob. Marek Tazbir jeździł osobiście do Neapolu, ale jak mówi, chciał włoskim koncepcjom nadać polski koloryt, stąd jest wiele motywów: osób, zawodów, scenek rodzajowych rodem z szanieckiej parafii.

Konstrukcja jest pokaźnych rozmiarów, a w niej kilkanaście ruchomych, glinianych, wypalanych w piecu figur o wysokości 30 cm oraz kilka figur nieruchomych.

Większość oferowanych w Neapolu figurek było wielkości 10-12 cm, a parafii zależało na większych. W związku z tym, zostały one wykonane na specjalne zamówienie z Szańca. Główne postaci to Święta Rodzina: Maryja porusza kołyską, św. Józef unosi lampę, Trzej Królowie ofiarowują Dzieciątku swoje dary.

Uzupełnienie stanowi wiele scen związanych z codziennością. Jest np. kobieta przy studni, która czerpie wodę, jest stolarz, sprzedawca jabłek, kowal i drwal, jest scena wypieku chleba.

– Są to figury związane z zawodami części naszych parafian. Figuralnie pokazano też sytuacje problemowe, jak np. alkoholizm, który jest plagą wielu rodzin w Polsce. Kobiety muszą stawić temu czoła, dlatego nad pijącym mężczyzną stoi kobieta z miotłą, może wypędzi z męża ten nałóg? – komentuje ks. Tazbir.

W szopce nie mogło zabraknąć zwierząt. – Jest osioł, który kiwa łbem i wół, który je prawdziwe siano. Są także owce, nad którymi opiekę sprawuje pasterz – dodaje proboszcz.

W przygotowanie szopki zaangażowali się uzdolnieni parafianie, pracując nad odpowiednią scenerią dla każdej z figurek. Przy Świętej Rodzinie odtworzony został klimat Betlejem, a przy sytuacjach lokalnych – atmosfera z parafii Szaniec.

Szopka neapolitańska w kościele w Szańcu będzie po raz pierwszy uruchomiona 24 grudnia, przed Pasterką. Można ją podziwiać do 2 lutego, ale tylko miedzy mszami, aby nie rozpraszać uwagi podczas liturgii.

Szopki neapolitańskie powstają od XIII wieku – pierwsza była w kościele Santa del Presepe. Wykonywano je na dworach królewskich i książęcych, w domach mieszczańskich i biednych chatach. Były zwyczajowymi podarkami w okresie Bożego Narodzenia.

Wykonane są najczęściej z malowanej terakoty, niekiedy z korala lub muszli morskich. Scenerią jest architektura Neapolu bądź krajobraz Włoch. Były często dziełem najlepszych włoskich architektów, rzeźbiarzy, złotników i krawców. Wykonane z wielkim realizmem, odwoływały się do scen z życia codziennego, uzupełniając przedstawienie Świętej Rodziny figurkami rzeźników, winiarzy, tkaczy, garncarzy, ukazanych przy swoich warsztatach oraz rekwizytami z ich codzienności.

Szaniecka parafia powstała prawdopodobnie w I poł. XII w. Pierwsza informacja źródłowa o kościele pochodzi z 1229 r. Obecny kościół zbudował w II poł. XV w. bp włocławski Krzesław z Kurozwęk – dziedzic Szańca. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1499 r.

Kościół jest murowany z ciosu, w stylu gotyckim, był wielokrotnie odnawiany.

W kościele odbiera cześć rzeźba MB z Dzieciątkiem z 1. poł. XV w., ponadto jest witrażyk ze św. Stanisławem biskupem, z ok. 1500 r., obrazy Zwiastowania i MB z Dzieciątkiem z XVII w. oraz św. Antoniego Padewskiego z ok. XIX w.