Diecezja kielecka: wierni czczą św. Szczepana

W wielu miejscowościach diecezji kieleckiej cześć odbiera św. Szczepan męczennik – patron drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia, a w niektórych parafiach zachowały się unikatowe zwyczaje związane z tym dniem.

W niektórych kościołach, szczególnie na wsi, odbywa się obrzęd poświęcenia owsa. Tak dzieje się m.in. w Skalbmierzu. Poświęconym ziarnem wierni obsypują kapłana celebrującego Mszę św., co dzieje się na pamiątkę ukamienowania św. Szczepana. – Ten gest przypomina męczeństwo św. Szczepana, który oddawał życie za Chrystusa, dając swoją wolność i właśnie ta symbolika odwołuje się do wydarzenia sprzed dwóch tysięcy lat. W Skalbmierzu kultywujemy ten piękny zwyczaj, święcimy owies, a szczególnie w kaplicach w Rosiejowie i Kobylnikach – mówi ks. Marian Fatyga, proboszcz i dziekan w Skalbmierzu.

Zwyczaj ten jest związany także z parafią MB Fatimskiej w podkieleckich Dyminach, skąd pochodzi bp Marian Florczyk. Biskup jest obficie obsypywany owsem w tym dniu, jeśli celebruje Mszę św. w Dyminach.

Z kolei zwyczaj wykonywania w wigilię Bożego Narodzenia figurek ze słomy zwanych „szczepanami” – dzisiaj już unikatowy, wciąż podtrzymuje pani Halina Czwartosz. Ten obyczaj zrósł się z tradycjami jej rodzinnego domu w Jasieniu k. Chmielnika w województwie świętokrzyskim.

„Szczepan” to rodzaj niewysokiej ok. 30-40 cm figurki ze słomy, którą, jak zapamiętała Halina Czwartosz, stawiało się na stole nakrytym do wigilijnej wieczerzy i to w bardzo ważnym miejscu – tuż obok opłatka na sianku. W okolicy Jasienia słomiane „szczepanki” były robione niemal we wszystkich domach. Ów „szczepan” miał strzec gospodarstwa i domowników. W domu rodzinnym pani Haliny, „szczepan” musi być co roku, stanowi też oryginalny upominek, którym obdarowuje się najbliższych.

26 grudnia wspólnota parafialna w Mnichowie pw. św. Szczepana, jak co roku świętowała odpust ku czci patrona, wyobrażonego na zasuwie w ołtarzu głównym. Od św. Szczepana do niedzieli Świętej Rodziny obraz odbiera cześć w ołtarzu głównym i przypomina patrona. Także i tutaj święci się owies.

W ikonografii św. Szczepan przedstawiany jest najczęściej w scenie kamienowania lub jako młody diakon, w dalmatyce, a jego atrybutami są: gałąź palmowa, księga Ewangelii, kamienie. Wyobrażany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub, rzadziej, krzyż.

Św. Szczepan jest patronem woźniców, stangretów, stajennych, murarzy, krawców, kamieniarzy, tkaczy, stolarzy, bednarzy. Ponad 80 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia św. Szczepana. Wśród nich jest Szczepanów – wieś, w której urodził się św. Stanisław BM.