„Religijni, areligijni, irreligijni” – prezentacja wyników badań nad religijnością mieszkańców diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej (zapowiedź)

W sali kinowej Koszalińskiej Biblioteki Publicznej przy placu Polonii 1 w Koszalinie 25 stycznia o godz. 17.00 odbędzie się spotkanie z socjologiem ks. dr. Remigiuszem Szauerem, autorem publikacji „Z dystansem i w potrzebie. Religijność i moralność mieszkańców diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej”. Spotkanie poprowadzi Arkadiusz Wilman.

Jak pisze w przedmowie ks. Remigiusz Szauer, badania opisane w książce to pierwszy w historii pomiar postaw religijnych i moralnych na Pomorzu Środkowym. Zostały przeprowadzone w nieco inny sposób niż większość badań religijności.

„Może się zdarzyć tak, że diagnozy, które będą przedmiotem analiz, albo nie będą uwzględniały tego, co faktycznie dzieje się w świadomości badanych, albo sprowadzone zostaną do wyłącznie do statystyk spełniających wymogi formalne, ale niepokazujących głębi pojawiających się trendów. Często jako socjologowie podajemy do wiadomości, ile procent respondentów deklaruje wiarę, ilu ufa albo nie ufa Bogu, w którego wierzy, ilu deklaruje więź z Kościołem. Ale nie zawsze odkrywamy motywację wierzeń, rozumienie wiary, zaufania i uzasadnień dla przejawiania bądź nieprzejawiania więzi ze wspólnotą Kościoła – o ile w ogóle Kościół odbierany jest jako wspólnota. Stąd coraz częściej koniecznym staje się sięganie do zróżnicowanych technik badawczych, żeby obok zestawień ilościowych dopełnić obraz religijności technikami jakościowymi” – zauważa autor publikacji.

Do jakich wniosków dochodzi ks. Szauer? W diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej kobiety częściej niż mężczyźni deklarują się jako wierzące, wykazują też wyższy stopień akceptacji dogmatów, wyższą systematyczność w praktykach religijnych oraz częściej potwierdzają obecność w swoim życiu duchowym doświadczenia religijnego. Mężczyźni częściej deklarują się jako niewierzący oraz dominują wśród niezdecydowanych, ale przywiązanych do tradycji. Wyjątek stanowią kobiety w wieku 26-40 lat, wśród których odnotować można najwyższe wskaźniki kontestacji religii.

Istotne znaczenie ma również wiek: im młodszy uczestnik badania, tym większe tendencje do radykalizacji postaw w sferze religijnej i moralnej. Wśród niewierzących i niepraktykujących dominują młodzi uczestnicy badań. Jednak również wśród najmłodszych respondentów znaleźć można tych, którzy zadeklarowali głęboką wiarę.

Mieszkańcy wsi mają większą więź z Kościołem i parafią, wykazują większe zaufanie do Kościoła niż mieszkańcy miast. Mieszkańcy wsi częściej angażują się w życie parafialne. Jednak z drugiej strony należy zauważyć, że również domeną miast – szczególnie największych w diecezji – jest wysoki współczynnik zaangażowania w ruchy religijne.

Utrwalony w przekazie potocznym, zwłaszcza wśród duchownych, podział diecezji na „pobożne południe” i „chłodną” religijnie północ nie znajduje wyraźnego odbicia w wynikach badań. Południowe rejony diecezji wykazują jedynie nieznacznie wyższy wskaźnik więzi z parafią i duchownymi, a także realizacji obowiązkowych praktyk pozaniedzielnych.

Stan cywilny badanych ma największe znaczenie w przypadku deklarowanych poglądów moralnych oraz realizowania systematycznych praktyk religijnych. Szczególnie widać to w kwestiach związanych z moralnością małżeńsko-rodzinną. Wykształcenie deklarowane przez respondentów nie wpływa w sposób znaczący na postawy religijne.

Ks. Remigiusz Szauer – absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Doktor nauk społecznych w zakresie socjologii. Nauczyciel akademicki, pracownik Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor artykułów naukowych, raportów badawczych i książek socjologicznych. Publikował w „Więzi” i „Przewodniku Katolickim”. Współpracuje z Instytutem Statystyki Kościoła Katolickiego w Warszawie. Wieloletni duszpasterz akademicki oraz duszpasterz nauczycieli. Obecnie pracuje w Wyższym Seminarium Duchownym w Koszalinie.