Kielce: duchowieństwo i sztuka w powstaniu styczniowym na spotkaniu IPN

Ks. Józef Ćwikliński, ale i inni duchowni byli bohaterami dzisiejszego spotkania zorganizowanego przez kielecką Delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej, poświęconemu powstaniu styczniowemu, jego upamiętnieniu w nauce, sztuce i monetach.

Dr Grażyna Barwinek wygłosiła prelekcję „Ks. Józef Ćwikliński i duchowieństwo w powstaniu styczniowym”. Ks. Ćwikliński był m.in. proboszczem w Chęcinach, stąd prelegentka – także mieszkanka Chęcin – zainteresowała się postacią duchownego. – Zgłębiając jego historię, dowiedziałem się, jak blisko był powstańców. Niezależnie od wieku i stanu pochodzenia zachęcał wszystkich do uczestnictwa w zrywie narodowym – mówi.

Bp Jan Piotrowski zauważył, jak zmienia się percepcja dotycząca powstania styczniowego, także w zakresie edukacji. – Kiedy sobie przypominam swoje czasy szkolne, to mówiło się przede wszystkim o brance, natomiast mniej mówiono o odczuciach patriotycznych, o potrzebie wolności – mówił. – Myślę, że to jest fantastyczna lekcja historii dla młodego pokolenia, która bez historii, bez tradycji, cywilizacyjnie umrze, stając się wyłącznie społeczeństwem konsumpcyjnym. Jak pisałem w jednym ze wstępów do książek jubileuszowych, na gruncie tej żyznej, polskiej ziemi, wywalczonej niepodległości, rodziło się nowe, to co było niechciane przez zaborców. To, co dziś jest w Polsce, sięga korzeniami tych styczniowych wydarzeń sprzed 160 lat – tłumaczył biskup. Przypomniał wkład księży diecezjalnych i zakonnych.

Wydarzenie rozpoczęła część edukacyjna przeznaczona dla młodzieży szkolnej. Blisko 80 uczniów wysłuchało prelekcji prof. Adama Massalskiego z Referatu Badań Historycznych IPN w Kielcach pt. „Rok krwawej zamieci 1863”. Następnie uczniowie sprawdzili swoją wiedzę w quizie historycznym.

Została także otwarta wystawa. Składają się na nią prace Artura Grottgera, opatrzone naukowym komentarzem.
Dr Dorota Koczwańska-Kalita, naczelnik kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej wyjaśniła, że ekspozycja ma zwrócić uwagę na rolę sztuki, w budzeniu świadomości obywatelskiej. – Dzięki temu kolejne pokolenia mogły z tej wiedzy, z tych obrazów korzystać. Prezentujemy cykl Artura Grottgera – Warszawa I i Warszawa II. Wiemy, że tych cykli było więcej. Są to dzieła, które pokazują sytuację Polaków tuż przed powstaniem i w czasie powstania – mówiła.

Zaprezentowano także rocznicową kolekcję monet. NBP wyemitował 16 stycznia 2023 monetę złotą o nominale 200 złotych, w nakładzie 1200 sztuk oraz udostępnił 10 000 srebrnych monet o nominale 20 złotych.

Wśród słuchaczy byli m.in. bp Jan Piotrowski, senator Krzysztof Słoń, wicewojewoda Zbigniew Koniusz, o. Marian Puchała – superior klasztoru na św. Krzyżu.

Współorganizatorami wydarzenia byli: Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach oraz Narodowy Bank Polski