Jak w czasie wojny zmieniła się religijność Ukraińców?

W 2022 r. wzrosła liczba wierzących na Ukrainie: o ile w 2021 r. za takich uznawało się 67,8 proc. Ukraińców, to w 2022 r. już 74,1 proc. Dane te zostały zaprezentowane podczas dyskusji panelowej „Wojna i Kościół. Sytuacja kościelna i religijna na Ukrainie w 2022 r.”, zorganizowanej przez Centrum im. Razumkowa we współpracy z Fundacją Konrada Adenauera w Ukrainie. Są to wyniki ogólnokrajowego badania przeprowadzonego przez dział socjologiczny Centrum im. Razumkowa w listopadzie 2022 roku.

W porównaniu do poprzednich lat najwyższy poziom religijności był w 2014 roku – 76 proc., a najniższy – w 2019 roku.

Jednocześnie w ciągu ostatniego roku z 13 do 12,2 proc. zmniejszyła się liczba osób wahających się między wiarą a niewiarą, niewierzących z 5,7 do 4,8 proc., przekonanych ateistów z 3,4 do 2,1 proc., a obojętnych religijnie z 6,1 do 4,5 proc.

Jeśli chodzi o regiony, to odsetek wierzących wzrósł w centrum (z 63,5 do 75,9 proc.) i na wschodzie (z 59,2 do 63,2 proc.) kraju, praktycznie nie zmienił się na południu (61,4-61,2 proc.), natomiast zmniejszył się na zachodzie – z 87,1 do 84,3 proc.

W aspekcie wiekowym zmiany najbardziej są widoczne w młodszym pokoleniu 18-24-latków, których odsetek wierzących wzrósł w ciągu roku z 48,2 proc. do 60,6 proc., oraz 25-29-latków – z 56,1 proc. do 65,1 proc. Inne grupy wiekowe również wykazały wzrost: 30-39 lat – od 67,1 do 72,6 proc.; 40-49 lat – od 67,8 do 75,4 proc.; 50-59 lat – od 73,4 do 76,3 proc.; 60 lat i więcej – od 75,2 do 79,1 proc.

Wśród osób, które identyfikowały się z konkretnym Kościołem, jako wierzące zadeklarowało się 88 proc. wiernych należących nominalnie do Prawosławnego Kościoła Ukrainy, 92,4 proc. wiernych Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, 73,4 proc. po prostu prawosławnych, 95,6 proc. grekokatolików, 91,9 proc. protestantów oraz 54,3 proc. chrześcijan innych denominacji.

Badanie zostało przeprowadzone przez dział socjologiczny Centrum Razumkowa w listopadzie 2022 roku przy wsparciu Fundacji im. Konrada Fundacji Adenauera na Ukrainie i polegało na przeprowadzeniu badania wśród obywateli Ukrainy na próbie reprezentującej dorosłą ludność terytoriów Ukrainy znajdujących się pod kontrolą rządu ukraińskiego (badanie nie zostało przeprowadzone na terenach czasowo okupowanych i na terytoriach, na których prowadzone są operacje wojskowe).

Centrum im. Razumkowa stale monitoruje sytuację kościelno-religijną na Ukrainie, w szczególności socjologiczny monitoring stanu i trendów rozwoju religijności na Ukrainie społeczeństwa, poziomu zaufania społecznego do Kościoła jako instytucji społecznej, a także opinii publicznej na temat roli religii i Kościoła w życiu publicznym, stosunków państwowo-wyznaniowych i międzykościelnych.