W środę elementy rzeźbiarskie ateńskiego Partenonu powrócą z Watykanu do Grecji

W najbliższą środę, 8 marca środę elementy rzeźbiarskie ateńskiego Partenonu zostaną przewiezione z Watykanu do Aten – podaje grecka prasa. W rocznicę śmierci Meliny Merkouri (6 marca 1994), słynnej aktorki i minister kultury Grecji, obecna minister kultury i sportu Lina Mendoni oraz dyrektor generalny Muzeum Akropolu Nikolaos Stampolidis udadzą się do Rzymu, by odebrać je z Muzeów Watykańskich.

W misji greckiej weźmie udział protoprezbiter ks. Emmanuel Papamikroulis, współpracownik Komisji Synodalnej ds. Stosunków Prawosławnych i Międzychrześcijańskich Kościoła Grecji. Podpisanie niezbędnych umów nastąpi we wtorek 7 marca, a 8. fragmenty zostaną przekazane do Muzeum Akropolu. Na powrót fragmentów frontonu, fryzu i metopy Partenonu pozwoliła decyzja papieża Franciszka z grudnia ubiegłego roku. Swoją rolę odegrał w niej również patriarcha ekumeniczny Bartłomiej. Były one przechowywane od XIX wieku w cennych zbiorach Muzeów Watykańskich.

W komunikacie z 16 grudnia opublikowanym przez Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej napisano:
„Ojciec Święty Franciszek, jako konkretny znak szczerego pragnienia kontynuowania ekumenicznej drogi dawania świadectwa Prawdzie, postanowił przekazać Jego Swiątobliwości Hieronimowi II, arcybiskupowi Aten i całej Grecji, trzy fragmenty Partenonu, które przez wieki były pieczołowicie przechowywane w Zbiorach Papieskich oraz w Muzeach Watykańskich i wystawiane milionom zwiedzających z całego świata”.

Jak podaje strona internetowa Muzeów Watykańskich, „trzy fragmenty marmuru pentelickiego, które trafiły do Watykanu w XIX wieku, należą do dekoracji rzeźbiarskiej Partenonu (447-432 przed Chr.)”.

Początkowo wzniesiony w Atenach Partenon był świątynią poświęconą bogini Atenie. Pod koniec panowania rzymskiego świątynia odniosła poważne zniszczenia wskutek pożaru. Została odbudowana w IV w. prawdopodobnie za panowania cesarza Juliana Apostaty w latach 361–363. Wkrótce została przebudowana na potrzeby kościoła chrześcijańskiego. W V w. po Chr. usunięto z niej niektóre rzeźby, w tym posąg Ateny dłuta Fidiasza, i około roku 600 zamieniono go na kościół chrześcijański. W 1205 roku kościół został poświęcony Świętej Matce Aten.

Po zajęciu Aten przez Turków w 1458 roku świątynia została zamieniona w meczet – w jej południowo-zachodnim narożniku wzniesiono minaret. W XVII w. Turcy w gmachu urządzili magazyn amunicji, który eksplodował w 1687 roku podczas oblężenia Aten przez Wenecjan. Eksplozja ta zniszczyła środkową część świątyni. Na początku XIX wieku większość pozostałych tam jeszcze wówczas rzeźb (18 posągów, 15 metop i 56 bloków fryzu) została za zgodą władz tureckich usunięta przez brytyjskiego dyplomatę Thomasa Bruce’a (1766–1841), wywieziona do Anglii jako tzw. marmury Elgina i sprzedana British Museum w 1816 roku. Niektóre rzeźby trafiły też do Luwru i do Kopenhagi.

Już od ponad 30 lat Grecja domaga się zwrotu różnych fragmentów zabytku od Brytyjczyków, Austriaków, Włochów, Duńczyków, Francuzów, czy Niemców.