Rudnik: uroczystości 90-lecia konsekracji abp. Józefa Gawliny, biskupa polowego w czasie II wojny

W niedzielę 19 marca minie 90. rocznica konsekracji biskupa Józefa Gawliny na Biskupa Wojsk Polskich. W związku z obchodami w kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Rudniku (woj. śląskie), parafii sąsiadującej z miejscem narodzin Józefa Gawliny, odprawiona została Msza św., której przewodniczył biskup polowy Wiesław Lechowicz. Po Mszy św. na grobie rodziców abp. Józefa Gawliny złożone zostały kwiaty. Uroczystości odbyły się także w Ogrodzie Gawliny, miejscu, w którym znajdował się jego dom rodzinny.

Uroczystości zorganizowały Gmina Rudnik oraz Śląski Oddział Straży Granicznej. Wiernych zebranych w kościele powitał proboszcz rudnickiej parafii, ks. Piotr Malawski.

W homilii bp Wiesław Lechowicz podkreślał, że w swej posłudze abp Józef Gawlina na pierwszym miejscu stawiał Boga, a Jego prawo uznawał za pierwsze i najważniejsze. – Możemy go zatem zaliczyć do tych, o których mówi prorok Ozeasz: „Drogi Pańskie są proste; kroczą nimi sprawiedliwi”. Abp Gawlina był człowiekiem sprawiedliwym na wzór swojego patrona, św. Józefa– powiedział bp Lechowicz.

Zdaniem biskupa polowego „sprawiedliwość” abp. Józefa Gawliny przejawiała się w przestrzeganiu Jezusowego przykazania miłości. – Na pytanie jednego z uczonych w Piśmie, „Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań?” Jezus odpowiada: „Będziesz miłował Pana, Boga swego całym sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą”. Dodał jeszcze i drugie przykazanie: „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Nawet tylko pobieżna znajomość życia abp. Gawliny pozwala nam dojść do wniosku, że przykazań tych starał się skrupulatnie przestrzegać – powiedział.

Ordynariusz Wojskowy przytoczył fragmenty wspomnień abp. Józefa Gawliny, opisujących dzieciństwo i rodzinę, okres wstąpienia do seminarium oraz służbę w wojsku w czasie I wojny światowej, które ukształtowały charakter i postawę życiową przyszłego biskupa polowego.

– Uczył się na wszystkich etapach swego życia tego, co tak pięknie później zaowocowało w jego późniejszym życiu. Już jako biskup polowy organizował duszpasterstwo wojskowe w czasie II wojny światowej, pomagał Polakom ewakuowanym z ZSRR, przeszedł szlak bojowy 2. Korpusu Polskiego, zabiegał o sprawy Polski przed papieżem Piusem XII, obejmował duszpasterską troską żołnierzy i Polaków poza granicami kraju, którzy nie mogli wrócić do Ojczyzny, stał się ich protektorem i pasterzem – mówił bp Lechowicz.

Eucharystię koncelebrowali ks. ppłk rez. Jerzy Niedzielski, ks. mjr Marcin Janocha, szef sekretariatu biskupa polowego oraz ks. por. SG Srtur Suska, kapelan Śląskiego Oddziału SG. Przed błogosławieństwem biskup polowy odznaczył gen. bryg. SG Adama Jopka, komendanta Śląskiego Oddziału Straży Granicznej Medalem bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Po zakończeniu Eucharystii wierni złożyli kwiaty na grobie rodziców abp. Józefa Gawliny oraz w strzybnickim Ogrodzie Gawliny, w miejscu, gdzie znajdował się rodzinny dom Biskupa Wojsk Polskich.

Józef Gawlina urodził się 18 listopada 1892 r. w Strzybniku koło Raciborza. Filozofię i teologię ukończył w seminarium we Wrocławiu. Tuż przed święceniami wcielony został do armii pruskiej i wysłany na front palestyński. Po powrocie na Śląsk 19 czerwca 1921 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterską rozpoczął w parafii Dębieńsko i w Tychach, a następnie przeniósł się do Katowic, gdzie został sekretarzem generalnym nowo powstałej Kurii Biskupiej w Katowicach.

Gdy w 1926 r. Episkopat Polski założył Katolicką Agencję Prasową, jej organizację powierzył ks. Gawlinie. 15 lutego 1933 r. został mianowany biskupem polowym Wojska Polskiego. Sakrę biskupią otrzymał z rąk prymasa Augusta Hlonda w Chorzowie (dawniej Królewska Huta) 19 marca 1933 r. Oprócz pracy w Kurii Polowej biskup bardzo często wizytował garnizony, wydał „Modlitewnik żołnierski”, wybudował 60 kościołów wzdłuż granicy węgierskiej.

Ewakuował się z Warszawy w nocy z 6 na 7 września 1939 r. 18 września 1939 r. przekroczył granicę rumuńską. Udało mu się przedostać do Włoch. Papież odnowił jego jurysdykcję dla wszystkich żołnierzy polskich.

Po pakcie Sikorski-Majski w 1941 r. bp Gawlina udał się do ZSRR, by objąć opiekę nad żołnierzami polskimi i deportowaną z Polski ludnością. Po przymusowym opuszczeniu tego kraju udał się do Persji, Mezopotamii i Palestyny, a w 1943 r. – do Stanów Zjednoczonych, aby organizować pomoc dla ewakuowanych z ZSRR. W 1942 r. założył na Bliskim Wschodzie drukarnię i wydawnictwo biskupa polowego (przekształcone po wojnie w Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas w Londynie).

W marcu 1944 r. bp Gawlina udał się na front włoski, gdzie z 2. Korpusem Polskim pod dowództwem gen. dyw. Władysława Andersa stanął na Monte Cassino. Uczestniczył w bitwie jako kapelan liniowy, pracując w Sanitarnym Ośrodku Ewakuacyjnym. Po bitwie został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari.

Po zakończeniu wojny w 1945 r. bp Gawlina został ordynariuszem Polaków w Niemczech, a w 1947 r. papież Pius XII mianował go protektorem polskich uchodźców w świecie. W listopadzie 1952 r. został arcybiskupem. Przeprowadzał wizytacje polskich parafii w Anglii, Niemczech, Francji, Belgii, Holandii, Szwajcarii, Turcji, Ameryce i Australii. Ostatnią wizytę odbył w sierpniu 1964 r. Podczas Soboru Watykańskiego II pełnił funkcję sekretarza komisji dla biskupów i diecezji.

Abp Gawlina powołał i przewodniczył Światowemu Komitetowi Obchodów Tysiąclecia Chrztu w Polsce. Brał udział w tworzeniu polskich misji katolickich w Argentynie, Brazylii, Chile, Australii, Tanzanii, RPA, Danii, Hiszpanii, Luksemburgu, Szwajcarii, Holandii i Szwecji. Został odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Wielkim Krzyżem Magistralnym Kawalerów Maltańskich.

Zmarł na zawał serca w nocy z 21 na 22 września 1964 r. w Rzymie. Pierwszy pogrzeb gen. biskupa Józefa Gawliny odbył się w Rzymie. Pochowano go na cmentarzu Campo Verano w grobowcu sióstr felicjanek. Drugi pogrzeb odbył się 8 kwietnia 1965 r., kiedy to zgodnie z jego wolą zwłoki przeniesiono na Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino.