Diecezja bielsko-żywiecka: otwarcie MuRo – Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego

„To piękny projekt, który łączy przeszłość z teraźniejszością i przyszłością. Jest oparty na wiedzy i profesjonalnym podejściu do dziedzictwa kulturowego, sakralnego, religijnego” – podkreślił 11 maja br. wicepremier prof. Piotr Gliński podczas otwarcia w Polance Wielkiej koło Oświęcimia Muzeum Rozproszonego Diecezji Bielsko-Żywieckiej. Bp Roman Pindel zwrócił uwagę, że „konserwacja, zabezpieczenie zbiorów artystycznych, popularyzacja sztuki sakralnej łączy się z misją Kościoła, jaką jest ewangelizacja”. Symbolicznym kluczem wicepremier i biskup w XVI-wiecznej drewnianej świątyni beskidzkiej otworzyli drzwi do zaaranżowanej tam przestrzeni wystawowej.

Biskup w swym wystąpieniu zaznaczył, że z ponad 25 sakralnych obiektów drewnianych na terenie diecezji tylko kilka nie jest wpisanych do rejestru zabytków. „Wszystkie one z jednej strony stanowią świadectwo wiary naszych przodków, którzy je budowali i utrzymywali, którzy doskonale zdawali egzamin z polskości i z katolicyzmu. Jest to jednak wymagająca spuścizna, co wiąże się z jej naturą. Drewniany budulec wymaga nieustannej troski, stałych zabiegów, aby mógł oprzeć się działaniom niszczycielskim nielitościwie upływającego czasu” – powiedział.

Dziękując za zaangażowanie instytucjom i osobom duchowny wyjaśnił, że zadaniem nowej placówki jest troska o artystyczną spuściznę Podbeskidzia, będącą w zarządzie poszczególnych parafii.

Zdaniem prof. Glińskiego, zrealizowany projekt jest wspólnym dziełem wielu osób i instytucji. „To piękny projekt, który łączy przeszłość z teraźniejszością i przyszłością. Jest oparty na wiedzy i profesjonalnym podejściu do dziedzictwa kulturowego, sakralnego, religijnego” – zaznaczył minister kultury i dziedzictwa narodowego. Stwierdził, że MuRo, oparte na sakralnej architekturze drewnianej, ma przypominać o tym, co przodkowie tworzyli, by wspólnoty mogły się rozwijać. „

Przy okazji przytoczył konkretne dane związane ze wspieraniem dóbr kultury i dziedzictwa przez kierowany przez niego resort. Jak zauważył, beskidzkie muzeum „jest jednym ze 146 projektów realizowanych z funduszy polskich pochodzących z UE”.

Według dyrektora muzeum ks. dr. Szymona Tracza dzięki temu projektowi dla przyszłych pokoleń ocalono siedem „bezcennych drewnianych obiektów”.

„Budowle te otrzymały nowe dachy, wymienione zostały podwaliny, posadzki, zakonserwowano elewację boczne, z mozołem przeprowadzono prace konserwatorskie przy ruchomym wyposażeniu. Jednocześnie budowle te stały się nośnikami fascynujących opowieści o szerszym wymiarze, skarbach naszej diecezji, muzycznej kulturze, ze zbiorem instrumentów, technikach ciesielskich, przyrodzie i roślinach występujących w sztuce sakralnej, wreszcie o śmierci, sposobie i przeżywania jej na przestrzeni wieków. To, co autentyczne, historyczne i zarazem piękne uzupełnia wirtualna rzeczywistość wzbogacona o nowatorskie rozwiązania z zakresu informatyki” – podkreślił i wyraził przekonanie, że nowa placówka jest „wielką kopalnią wiedzy o naszej drewnianej architekturze, sztuce, a przede wszystkim o naszej chrześcijańskiej narodowej tożsamości”.

Uroczyste otwarcie Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego (MuRo) Diecezji Bielsko-Żywieckiej odbyło się w drewnianym kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej. Tu także, w obszernej kruchcie podwieżowej udekorowanej klasycyzującą polichromią z połowy XIX w., stworzono ekspozycję z paramentami liturgicznymi, które są w depozycie MuRo oraz z wybranych parafii Podbeskidzia.

Wśród kilku obiektów najwyższej klasy artystycznej i historycznej znalazły się także, umieszczone w gablocie, pamiątki po św. Józefie Bilczewskim, nigdy jeszcze publicznie nie pokazywane. Wśród prezentowanych na wystawie obiektów pierwsze miejsce zajmuje słynna kapa liturgiczna z Kęt, uszyta z XVII-wiecznej tkaniny tureckiej dekorowanej w stylizowany kwiat goździka.

Goście, wraz z wicepremierem i innymi przedstawicielami rządu – m.in. ministrem funduszy i polityki regionalnej Grzegorzem Pudą, wiceministrem rodziny i polityki społecznej Stanisławem Szwedem – reprezentantami administracji państwowej, samorządu i różnych instytucji przejechali następnie do innych odrestaurowanych obiektów MuRo – w Nidku, Osieku i Starej Wsi.

Beskidzkie Muzeum Rozproszone (MuRo) składa się z trzech części. Zasadniczy moduł stanowi pięć drewnianych, zabytkowych budynków – kościoły w Grojcu, Nidku, Osieku i w Polance Wielkiej oraz budynek dawnej szkoły w Starej Wsi. Kościół w Polance Wielkiej przejął funkcję skarbca. W kościele w Osieku, obok jego wyjątkowego wyposażenia i dekoracji malarskich, można zapoznać się z funkcjonowaniem archiwum i biblioteki parafialnej w okresie staropolskim. W Nidku tematem dominującym jest powiązanie architektury drewnianej z podbeskidzką przyrodą. Z kolei w malowniczym wnętrzu kościoła w Grojcu istnieje możliwość głębszego wejścia w tajniki historii muzyki Podbeskidzia, zwłaszcza tej związanej z życiem liturgicznym Kościoła. W budynku dawnej szkoły parafialnej w Starej Wsi odtworzono zaś dawne mieszkanie nauczyciela oraz wygląd sali lekcyjnej ze starymi ławkami szkolnymi, oraz dawnymi pomocami naukowymi.

Moduł drugi Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego obejmuje dwa czynne kościoły parafialne w Gilowicach i Łodygowicach. Moduł trzeci to czternaście drewnianych, zabytkowych kościołów wpisanych do krajowego rejestru zabytków z terenów diecezji bielsko-żywieckiej, zlokalizowanych w województwie małopolskim i śląskim.

Projekt „Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej – udostępnienie dziedzictwa kulturowego Podbeskidzia poprzez nadanie nowych funkcji kulturalnych drewnianym obiektom zabytkowym” zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 VIII Oś Priorytetowa: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury. Dofinansowanie projektu z UE: 16 812 003 PLN. Całkowita wartość projektu: 20 140 245,21 PLN