Nowa „konstytucja” Państwa Watykańskiego. Zmiany m.in. w sądownictwie

W Watykanie ogłoszono nową ustawę zasadniczą Państwa Watykańskiego, która będzie obowiązywać od 7 czerwca bieżącego roku. W składzie Komisji Papieskiej dla Państwa Watykańskiego, która pełni funkcję ustawodawczą, oprócz kardynałów będą mogli być także „inni członkowie”, w tym osoby świeckie. Gubernatorat Państwa Watykańskiego sprawuje władzę administracyjną i wykonawczą w stosunku do aktów wydanych przez papieża i Papieskiej Komisji dla Państwa Watykańskiego. Stanowi też zaplecze techniczne, powiązanej funkcjonalnie z Gubernatoratem Papieskiej Komisji Państwa Watykańskiego. Natomiast dykasterie Stolicy Apostolskiej służą Papieżowi i Kościołowi powszechnemu.

Opublikowany dokument jest dostosowany do nowych norm prawnych i ustaw promulgowanych od 2000 roku. Jest to w istocie „konstytucja” Państwa Watykańskiego zrodzonego w 1929 roku po Paktach Laterańskich. Jak wyjaśniono w pierwszych artykułach tekstu z 2023 roku: „Państwo Watykańskie zapewnia absolutną i widzialną niezależność Stolicy Apostolskiej dla wypełniania jej wzniosłej misji w świecie i gwarantuje jej niekwestionowaną suwerenność także na arenie międzynarodowej”. Zostaje więc potwierdzona suwerenność zabezpieczająca niezależność Stolicy Apostolskiej.

Zasadniczo zmieniają się dwie części: sądowa i gospodarcza.

Tekst opisujący strukturę Gubernatoratu Państwa Watykańskiego w artykule 21 przyjmuje wszystkie nowości dotyczące nowego systemu karnego. Funkcja sądownicza jest opisana według bardziej „świeckich” kryteriów. W składzie Komisji Papieskiej dla Państwa Watykańskiego, która pełni funkcję ustawodawczą, oprócz kardynałów przewidziano także „innych członków”, którymi mogą być również osoby świeckie.

W artykułach 13 i następnych znajduje się bardziej szczegółowe określenie kwestii budżetów, co jest także przyswojeniem różnych regulacji zatwierdzonych w ostatnich latach. I to właśnie Gubernatorat będzie zapewniał „prawo finansowe”. Jak zauważają komentatorzy Gubernatorat ze swoim prezydentem ma coraz więcej władzy, podczas gdy Sekretariat Stanu wydaje się ją częściowo tracić. Gubernatorat uczestniczy w instytucjach międzynarodowych, których członkiem jest Stolica Apostolska, w imieniu i na rzecz Państwa Watykańskiego. Zwraca się też uwagę na zmianę terminologii. Tylko papież posiada „uprawnienia”, natomiast pozostałe organy Państwa sprawują „funkcje”.

Tylko Papieska Komisja dla Państwa Watykańskiego będzie mogła autentycznie interpretować prawa państwa, wspomagana przez radców państwa tworzących specjalne kolegium, któremu przewodniczyć będzie radca generalny Państwa Watykańskiego. Rolę kontrolną i bezpośrednią łączność z Ojcem Świętym będzie wypełnia również przewodniczący Gubernatoratu Państwa Watykańskiego.