Międzynarodowy zespół bada Drzwi Gnieźnieńskie

Naukowcy z Austrii i Włoch badają XII-wieczne Drzwi Gnieźnieńskie, jeden z najcenniejszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce i Europie. Prowadzone analizy mają rzucić więcej światła zarówno na skład stopu, z jakiego wrota zostały odlane, jak i miejsce, gdzie je wykonano.

Drzwi Gnieźnieńskie są wyjątkowe pod wieloma względami. Na tle podobnych, zachowanych głównie w południowej Europie, a na północ od Alp m.in. w Akwizgranie, Moguncji, Hildesheim i Augsburgu, wrota z bazyliki prymasowskiej wyróżnia program ikonograficzny. To jedyny tego typu zabytek poświęcony w całości postaci świętego, a nie scenom biblijnym jak w przypadku podobnych romańskich wrót. Świętego Wojciecha – dodajmy – patrona Gniezna, archidiecezji gnieźnieńskiej i Polski, którego ciało pochowano w Gnieźnie po jego męczeńskiej śmierci podczas wyprawy misyjnej w 997 roku do plemion pogańskich Prusów.

Znana jest przybliżona data powstania Drzwi Gnieźnieńskich – 1175 rok oraz przypuszczalni fundatorzy – książę Mieszko III Stary, który rządził tą częścią Wielkopolski w czasie rozbicia dzielnicowego oraz arcybiskup gnieźnieński Zdzisław. Dyskusyjne jest nadal miejsce powstania drzwi, techniczne szczegóły ich wykonania oraz sami twórcy – zarówno redaktorzy historii św. Wojciecha ukazanej w osiemnastu płaskorzeźbionych kwaterach, jak i mistrzowie/rzemieślnicy, którzy te sceny odlali.

„Prowadzone badania dadzą nam więcej informacji o średniowiecznym rzemiośle i samych rzemieślnikach – jak się rozwijali, jaki wpływ wywierali na siebie, jak ich praca rzutowała na powstanie innych, podobnych obiektów” – tłumaczy dr hab. Marianne Modlinger z Uniwersytetu w Slazburgu z zespołu badającego gnieźnieńskie wrota.

„Badanie, jakiemu poddawane są drzwi jest nieinwazyjne, pozwoli natomiast określić m.in. skład stopu, z jakiego wykonano skrzydła w poszczególnych miejscach. Możemy wejść w ten stop bardzo głęboko, a informacje dają nam odpowiedź z czego Drzwi Gnieźnieńskie zostały wykonane. To z kolei może stanowić ważny krok do ustalenia miejsca powstania zabytku” – dodaje Jarno Bontadi z Włoskiego Narodowego Ośrodka Badań.

Szczegółowa analiza Drzwi Gnieźnieńskich to cześć kompleksowych badań jakim poddano inne podobne obiekty w Europie. Wyniki będą znane jesienią. Naukowcom z Austrii i Włoch towarzyszy w Gnieźnie prof. Tomasz Węcławowicz, z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego, autor wielu publikacji nt. Drzwi Gnieźnieńskich, zwłaszcza ich treści ikonograficznej.