List otwarty z prośbą o uczczenie 80. rocznicy Rzezi Wołyńskiej biciem dzwonów w kościołach

Z prośbą, aby w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej, 11 lipca o godz. 12.00, we wszystkich świątyniach w Polsce rozległy się kościelne dzwony – zwrócili się sygnatariusze listu otwartego do biskupów i duchowieństwa, w tym członkowie organizacji kresowych i kombatanckich, historycy, ludzie kultury oraz potomkowie Kresowian. „Niech ten symboliczny gest będzie wyrazem naszej modlitwy za ofiary Rzezi Wołyńskiej – czyli polskich obywateli: Polaków, zwykle katolików, którzy do końca pozostali wierni Kościołowi katolickiemu” – argumentują.

Poniżej pełny tekst listu:

O dzwony dla uczczenia 80 rocznicy Rzezi Wołyńskiej – list otwarty do biskupów i duchowieństwa

List otwarty do biskupów i duchowieństwa polskiego.

„Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli”.

(J 8, 32)

11 lipca 2023 roku będziemy obchodzić 80. rocznicę Krwawej Niedzieli na Wołyniu. Dla Polaków ten dzień był jednym z najtragiczniejszych dni II wojny światowej. W tę niedzielę nastąpiła kulminacja zbrodni, której dokonały na ludności cywilnej Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej działające na tamtych terenach oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), dywizja SS Galizien oraz inne nieformalne ukraińskie grupy, składające się z miejscowej ludności. Przeprowadzono atak na blisko 100 polskich miejscowości na Wołyniu, często wykorzystując fakt gromadzenia się w niedzielę katolików w kościele. „W wyniku popełnionego w latach 1943–1945 ludobójstwa zamordowanych zostało ponad sto tysięcy obywateli II Rzeczypospolitej Polskiej, głównie chłopów. Ich dokładna liczba do dziś nie jest znana, a wielu z nich wciąż nie doczekało się godnego pochówku i upamiętnienia” – przypomina uchwała Sejmu z 22 lipca 2016 roku, który ustanowił 11 lipca „Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP”.

Ta tragedia jest częścią historii Polski, ale i częścią historii polskiego Kościoła oraz zasługuje na najwyższy szacunek i pamięć. W wielu przypadkach (np. Chrynów, Krymno, Kisielin, Poryck, Zabłoćce) dokonano zbrodni na Polakach zebranych na Mszy św. w kościele. W wyniku ataków na kościoły, klasztory i plebanie wraz z wiernymi ginęli lub zostali zranieni ich duszpasterze, księża, zakonnicy i zakonnice. Około 50 kościołów katolickich i kaplic na Wołyniu zostało spalonych i zburzonych. Dlatego zwracamy się z prośbą, by w rocznicę tego tragicznego wydarzenia we wszystkich świątyniach Polski rozległy się kościelne dzwony. Niech ten symboliczny gest będzie wyrazem naszej modlitwy za ofiary Rzezi Wołyńskiej – czyli polskich obywateli: Polaków, zwykle katolików, którzy do końca pozostali wierni Kościołowi katolickiemu. Wśród ofiar mordów byli także Żydzi, Ormianie, Czesi, Rosjanie, przedstawiciele innych mniejszości narodowych oraz sprawiedliwi Ukraińcy, którzy nie dali się owładnąć złu i stanęli po stronie ofiar. O nich wszystkich też pamiętamy i ogarniamy modlitwą.

Niech dźwięk dzwonów, które zabrzmią w naszych kościołach w rocznicę Krwawej Niedzieli, będzie też wezwaniem do godnego pochówku zamordowanych ofiar i ich upamiętnienia, w myśl nauczania Kościoła o uczynku miłosierdzia co do ciała: umarłych pogrzebać. Prosimy hierarchię Kościoła o wsparcie wszystkich wysiłków, aby móc ciała pomordowanych Polaków odnaleźć i godnie ich pochować. Na ich grobach należy postawić krzyż, który upamiętnia ich męczeństwo, ale jest jednocześnie znakiem nadziei, że dobro jest w stanie zatriumfować nad złem. Naszym pragnieniem jest móc swobodnie pomodlić się, opłakiwać najbliższych, składać kwiaty czy zapalić znicze. To jest nasz chrześcijański obowiązek.

Niech dźwięk dzwonów będzie znakiem przestrogi i wezwaniem do pokoju, aby nigdy więcej do takich zbrodni nie dochodziło oraz pojednania w prawdzie pomiędzy Polakami i Ukraińcami. Prawda o Zbrodni Wołyńskiej stanowi jednocześnie powszechne ostrzeżenie, wstrząsającą lekcję historii, z której trzeba wyciągnąć wnioski dla budowania pomyślnej przyszłości, bowiem jak przypomina deklaracja polskich i ukraińskich arcybiskupów z 2013 roku w sprawie rzezi wołyńskiej „nienawiść i przemoc zawsze jest degradacją człowieka i narodu, przebaczenie, braterstwo, współczucie, pomoc i miłość stają się natomiast trwałym i godnym fundamentem kultury współżycia ludzkiego”.

10 lat temu, w 70. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej, ordynariusz wojskowy biskup Józef Guzdek zarządził, by w południe 11 lipca, odezwały się dzwony kościołów wojskowych w całej Polsce. Od kilku lat i również w tegoroczną 80. rocznicą Powstania w Getcie Warszawskim archidiecezja warszawska upamiętnia biciem dzwonów bohaterski zryw bojowników żydowskich i ofiary getta z tragicznych wydarzeń z kwietnia i maja 1943 roku. Mamy nadzieję, że w podobny sposób będzie można upamiętnić pamięć polskich ofiar z Wołynia i Małopolski Wschodniej, w większości rzymskich katolików. Kresowian zabito dwukrotnie, raz przez ciosy siekierą, drugi raz przez przemilczenie – to trafne słowa Jana Zaleskiego. Ufamy, że w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej wszyscy, na czele z duszpasterzami Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, będziemy pamiętać o często „zapomnianych” synach, córkach i dzieciach z Wołynia i Małopolski Wschodniej, ofiarach szaleńczej nienawiści i zbrodniczego nacjonalizmu.

Apelujemy o pamięć i modlitwę do naszych duszpasterzy, wszystkich wiernych i ludzi dobrej woli. Niech ona się wyrazi także biciem dzwonów w naszych świątyniach 11 lipca 2023 roku o godzinie 12.00.

Z szacunkiem

Barbara Gautier, była więźniarka Auschwitz-Birkenau, przewodnicząca Społecznego Komitetu 14 Czerwca

Marcin Kaczorowski, prezes Stowarzyszenia Zachowania Pamięci o Armii Krajowej, Warszawa

dr Dariusz Zielonka, historyk, Ząbki

Jan Skalski, prezes Światowego Kongresu Kresowian, Bytom

dr Tadeusz Samborski, działacz kresowy, prezes Stowarzyszenia Kulturalnego „Krajobrazy”, Legnica

Janina Mazur, działaczka samorządowa i kresowa, wicestarosta powiatu legnickiego,

Witold Listowski, Prezes Patriotycznego Związku Organizacji Kresowych i Kombatanckich w Warszawie oraz Stowarzyszenia Kresowian Kędzierzyn-Koźle

Danuta Skalska, dziennikarka, działaczka kresowa, Bytom

Włodzimierz Paluch, prezes Klubu „Samborzan” TML i KP-W w Oświęcimiu

Janusz Bernach, Przewodniczący Zarządu Zamojskich Wołyniaków

mjr Jakub Nowakowski „Tomek”, powstaniec warszawski, Warszawa

Władysław Blicharski, pułkownik w stanie spoczynku, kresowianin, Cieszyn

Stanisław Srokowski, pisarz, publicysta, świadek historii, Wrocław

Aleksander Kostuń – Przewodniczący Rady Powiatu Legnickiego, Legnickie Pole

Burtny Kazimierz, Prezes Zarządu Powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Legnicy, kresowianin, Legnica

Jerzy Akielaszek, Stowarzyszenie Głogowska Edukacja Kresowa, Głogów

Aurelia Sobczak, aktorka, reżyserka, Wołomin

Wojciech Cichoń, radny Rady Miejskiej w Legnicy

Lucjan Dubiel, inżynier budownictwa, kresowianin, Warszawa

Anna Cywińska, Warszawa

Wanda Gołębiowska, dyrektor Wydziału Oświaty, Promocji i Spraw Społecznych w Starostwie Powiatowym w Legnicy

Jacek Chrząszcz, prezes Fundacji Konfederacja Gietrzwałdzka

Kazimierz Leszczak, kresowianin, Legnica

Józef Baran, działacz kresowy, przedsiębiorca, Spalona

Maria Leszczak, kresowianka, Legnica

Marcin Hałaś, poeta i publicysta, Bytom

płk profesor Mieczysław Struś, Wrocław

Antoni Baczmański, kresowianin, Legnica

Emilia Dziewiecka, historyk sztuki, potomkini Kresowian, Kłodzko

Maria Dziewiecka, mgr germanistyki, działaczka opozycji antykomunistycznej, potomkini Kresowian, Kłodzko

mgr Halina Sługocka, potomkowie Kresowian z woj. tarnopolskiego, Szamotuły

mgr Zygmunt Sługocki, potomkowie Kresowian z woj. tarnopolskiego, Szamotuły

Paweł Bajda, popularyzator historii, Warszawa

Krystyna Masztalerz, Legnica

Jan Masztalerz, Legnica

dr Mirosław Czado, historyk, Warszawa

Małgorzata Blicharska, Cieszyn

Barłomiej Blicharski Cieszyn,

Zofia Surma, Legnica

Aleksandra Duda, Warszawa

Mieczysław Gulewicz, Wrocław

Janina Zagrodna, Legnica

Lucyna Skrzypczyk, kresowianka, Legnica

Urszula Świętochowska, Legnica

Natalia Świętochowska, magister finanse i zarządzanie, Legnica

Maria Wojtasiewicz, Legnica

Robert Lis, Wrocław

Ewa Lis, Wrocław

Ryszard Lis, Wrocław

Urszula Lis, Wrocław

Mazur Jacek, leśniczy Leśnictwa Mierzowice, Prochowice

Mazur Małgorzata, Prochowice

Adam Mazur, Szczytniki nad Kaczawą

Dychowicz Maria, kresowianka, Rogów Legnicki

Dychowicz Wacław, kresowianin, Rogów Legnicki

Buzdygan Leszek, kresowianin, Pątnów Legnicki

Buzdygan Dorota, Legnica

Buzdygan Anna, Legnica

Mazur Stanisław, kresowianin, Bieniowice

Mazur Mariusz, Bieniowice

Angelika Grejner-Bąk, Legnica

Anna Słobodzian, Świdnica

Tadeusz Słobodzian, Świdnica

Jacek Słobodzian, Świdnica

Andrzej Słobodzian, Świdnica

Anna Słobodzian, Świdnica

Agnieszka Słobodzian, Wrocław

Piotr Słobodzian, Wrocław

Agnieszka Grabowska, Warszawa

Krzysztof Swedura, inżynier budowlany, Lublin

Jacek Kałużny, historyk, działacz opozycji antykomunistycznej, Warszawa

Wiesław Baran, Ścinawa

Małgorzata Baran, Ścinawa

Witold Kosko, działacz harcerski, Warszawa

Beata Kubicz, Windeck

Anna Milcarz-Chabrowska, popularyzator historii, Warszawa

Dawid Rybacki, informatyk, Legnica

Agnieszka Rybacka, nauczycielka, Legnica

dr Szymon Niedziela, historyk, Pruszków

Urszula Król, Legnica

Dariusz Starczewski, Legnica

Marzena Starczewska, Legnica

Daria Starczewska, Legnica

dr Zbigniew Osiński, historyk, Warszawa

Anna Kowalska, fotograf, Warszawa

Marian Bzowy, Legnica

Zofia Główczyk, Kochlice

Ilona Proć, popularyzatorka historii, Warszawa

Barbara Główaczewska, Wrocław

Barbara Rojkowska-Kowal, Łódź

Monika Stasiak, historyk, Warszawa

Marta Romanik, magister psychologii, Warszawa

Krzysztof Szaraj, urzędnik, Łomża

Zdzisława i Adam Wszołek, ekonomiści, Kochlice

Andrzej Gulewicz, Kochlice

Zofia i Zbigniew Fedoruś, Szczytniki Małe

Paweł Fedoruś, Szczytniki Małe

Helena Pszeniczna, Szczytniki Małe

Jerzy Gąska, Golanka Górna

Romualda Dąbrowska, Wrocław

Mariusz Banach, Łomża

Anna i Feliks Kotiuszko, Wrocław

Grażyna Szpinda, Legnica

Agnieszka Winiszewska, Legnica

Joanna Winiszewska, Legnica

Emil Winiszewski, Legnica

Stanisław Wiła, emerytowany górnik, Ruda Śląska

Teresa Strzelecka, Lubin

Maria Ruder, Szczecin

Julita Koczan, Darłowo

Zbigniew Kuc, Rękowo

Leokadia Zielonka, Ruda Śląska

Tadeusz Kowalczyk, Krasnystaw

Mateusz Młyńczyk, Kluczewsko

Teresa Strzelecka, Lubin

Maria Ruder, Szczecin

Julita Koczan, Darłowo

Zbigniew Kuc, Rękowo

Monika Stasiak, historyk, Warszawa

Elżbieta Sadowska, Wrocław

Tomasz Luty, Nysa

Agata Schlienger, Rotkreuz

Teresa Mielczarek, Hamburg

Karol Bak, Kraków

Andrzej Kokociński, Warszawa

Stanisława Soja, Kraków

Łukasz Czech, Częstochowa