Nie żyje Stanisław Michnowski, znany geofizyk, oficer AK, Sodalis Marianus

W 105 roku życia, 28 lipca zmarł Stanisław Michnowski, znany polski geofizyk, uczestnik wojennej konspiracji, a na gruncie kościelnym wieloletni działacz Sodalicji Mariańskiej. Walczył w Kampanii Wrześniowej a później w konspiracyjnej organizacji wojskowej Orzeł Biały Armii Krajowej na Kielecczyźnie oraz w Powstaniu Warszawskim. Zmarły urodził się w wigilię odzyskania przez Polskę Niepodległości, dokładnie 10 listopada 1918 r. Nazywany był „Równolatkiem Niepodległej”.

Urodził się 10 listopada 1918 we wsi Młodzawy koło Skarżyska-Kamiennej jako syn Marii i Wawrzyńca Michnowskich. Ukończył szkołę powszechną w Bzinie i Liceum Ogólnokształcące im. A. Witkowskiego w Skarżysku-Kamiennej. W 1937 roku rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Przerwała je wojna.

Na studiach, jeszcze przed wybuchem wojny, wstąpił do Sodalicji Mariańskiej Akademików. Była to prężna wspólnota, której celem była formacja duchowa, pogłębianie życia wewnętrznego w duchu maryjnym, kształtowanie odpowiedzialności za Kościół i dawanie świadectwa w życiu zawodowym i publicznym. Ślubowania sodalicyjne złożył wiosną 1939 r. w kościele akademickim św. Anny w Warszawie, po zakończeniu kursu przygotowawczego prowadzonego przez o. Józefa Jarzębowskiego i zdaniu egzaminu.

Wybuch wojny zastał Stanisława Michnowskiego w Skarżysku-Kamiennej. Wstąpił na ochotnika do wojska. Walczył w oddziale płk. Stefana Hanki-Kuleszy w bitwie pod Kamionką Strumiłową i w lasach pod Rawą Ruską. Po powrocie w rodzinne strony wstąpił do konspiracji. Był podkomendnym o. Teodora Filipa, gwardiana klasztoru franciszkanów w Skarżysku-Kamiennej, bezpośrednio podległego kpt. Ludwikowi Milke.

Ukończył szkołę podchorążych AK w obwodzie „Morwa” w Skarżysku-Kamiennej. Następnie został przydzielony do oddziału Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Intensywny okres tej służby został przerwany falą aresztowań w Skarżysku i poszukiwaniami przez gestapo, wskutek czego Stanisław Michnowski wyjechał do Warszawy, gdzie ukrywał się pod nazwiskiem Kazimierz Zawadzki. W powstaniu warszawskim walczył w oddziale zgrupowania „Obroży” pod dowództwem Mariana Krawczyka ps. Janos.

Po wojnie, kontynuując studia, zaangażował się w odbudowę struktur Sodalicji Mariańskiej Akademików. Sodalicja spotykała się regularnie na wspólnotowych Mszach św., nabożeństwach okresowych, rekolekcjach i dniach skupienia, oraz konferencjach na tematy religijne i historyczno- patriotyczne. Zalecana była codzienna Msza św. i regularna spowiedź. „Dzięki temu wszystkiemu mieliśmy narzędzia, aby spojrzeć na nasze życie maksymalnie szeroko, w perspektywie wieczności i powołania, jakie daje nam Bóg. Dostawaliśmy konieczną formację, aby potem sprostać różnym wyzwaniom, których było wiele. Polsce brakowało elit, bo elity poginęły, więc jednym z zadań sodalicji było formowanie nas na ludzi, którzy potem będą kształtować i animować życie polskiej inteligencji” – wspominał po latach Stanisław Michnowski na łamach kwartalnika Sodalicji Mariańskich „Sodalis Marianus”.

Jednak, z uwagi na represje Urzędu Bezpieczeństwa, w 1949 r. sodalicje zostały rozwiązane, podobnie jak wiele innych stowarzyszeń religijnych w Polsce. Życie sodalicyjne było kontynuowane tylko w małych, nieformalnych grupach.

Po ukończeniu studiów w 1950 r. Stanisław Michnowski, w wyniku nacisków partyjnych, a także z powodu swego wcześniejszego zaangażowania w Sodalicji Mariańskiej, został zwolniony ze stanowiska asystenta na uczelni i z trudem dostał pracę w Obserwatorium Geofizycznym w Świdrze, przejętym później przez Instytut Geofizyki PAN. Tam pracował, kierując pracownią Elektryczności Atmosfery, aż do przejścia na emeryturę w 1990 r. Doktorat uzyskał w 1972 r., docenturę w 1984 r. Przez pięć lat wykładał dodatkowo na Wydziale Sanitarnym Politechniki Warszawskiej. Od 1969 r. działał w Międzynarodowym Komitecie Elektryczności Atmosfery, później Międzynarodowej Komisji Elektryczności Atmosfery (ICAE), przy Światowej Unii Geofizycznej. Przez wiele kadencji był również członkiem Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej. Utworzył i przez wiele lat prowadził działalność krajowej Sekcji, a później Oddziału Fizyki Wnętrza Ziemi i Przestrzeni Okołoziemskiej Polskiego Towarzystwa Geofizycznego. Rozbudowywał obserwatorium w Świdrze, organizował stacje badań w strefie polarnej na Spitsbergenie, a wcześniej stacje elektryczności atmosfery w Wietnamie.

Będąc służbowo w Wietnamie w końcu lat 50-tych podarował lokalnej społeczności katolickiej w Sa-Pa, przemycony z Polski, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, czym zaskoczył tamtejszych oficjeli partii komunistycznej, a także przedstawicieli Polskiej Akademii Nauk.

Stanisław Michnowski aktywnie uczestniczył w życiu Kościoła m. in. parafii pw. św. Jana Kantego na warszawskim Żoliborzu. Działał też aktywnie w strukturach Sodalicji Mariańskiej odnowionych po 1980 r. przez kard. Stefana Wyszyńskiego. W 2013 roku wydał książkę o Sodalicjach Mariańskich.

Podczas uroczystości kościelnych z okazji 100-leciu urodzin otrzymał nadany przez metropolitę warszawskiego kard. Kazimierza Nycza medal „Za zasługi dla Archidiecezji Warszawskiej” oraz pamiątkowy ryngraf, a władze państwowe z Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uhonorowały go medalem Pro Bono Poloniae. 15 listopada 2019 otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Do wcześniej otrzymanych odznaczeń Stanisława Michnowskiego należą: Krzyż Armii Krajowej (1983) nadany w Londynie oraz odznaczenia nadane przez Korpus „Jodła” Armii Krajowej: Honorowa Odznaka Żołnierza Armii Krajowej Korpusu „Jodła” Dowódca – Towarzyszom Broni (1981), odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”, medal Żołnierzom Września 1939, Społeczeństwo Tomaszowa Lubelskiego w 44. Rocznicę Bitew z Niemcami pod Tomaszowem (17-20 IX, 22-27 IX), a także Odznaka Weterana Walk o Niepodległość (1999).

Nadane mu odznaczenia naukowe to Medal 200-lecia Pomiarów Meteorologicznych w Polsce (1976) oraz Medal XXV-lecia Polskiej Akademii Nauk (1984).

Był autorem ponad 120 publikacji naukowych i 3 monografii, w tym jednego podręcznika wydanego w Wietnamie.