Lipa: modlitwa za Żołnierzy Wyklętych

– Żołnierze z Ruchu Oporu Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, którzy polegli za Ojczyznę, ofiarowali jej największy dar – swoje życie – powiedział ks. kan. Jacek Daszkowski, proboszcz parafii Święte Miejsce w diecezji płockiej. W kościele filialnym w Lipie przewodniczył Mszy św. w intencji Żołnierzy Wyklętych którzy pochodzili z tych okolic.

Msza św. oraz towarzyszące jej uroczystości patriotyczne odbyły się w 15. rocznicę odsłonięcia tablicy na kościele filialnym pw. św. Maksymiliana w Lipie. Upamiętnia ona żołnierzy Ruchu Oporu Armii Krajowej zamordowanych w tej miejscowości w 1945 roku oraz pochodzących z Lipy i okolic żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, zamordowanych w Warszawie w 1946 roku.

Mszy św. w Lipie przewodniczył ks. kan. Jacek Daszkowski, proboszcz parafii Święte Miejsce. – Polecamy miłosiernemu Bogu dusze tych żołnierzy z Ruchu Oporu Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, którzy polegli dla Ojczyzny i za Ojczyznę, aby pamięć o nich nie zginęła. Oni ofiarowali jej największy dar – swoje życie. Nie chcemy, aby Polacy zapomnieli o tych wielkich bohaterach, często nieznanych – zaznaczył proboszcz.

W czasie rocznicowej uroczystości złożono też kwiaty i zapalono znicze w dwóch miejscach: przed pamiątkową tablicą w Lipie oraz na grobie żołnierzy ROAK z oddziału Kazimierza Artyfikiewicza „Trzynastki”, na cmentarzu w Jednorożcu.

Natomiast w Lipie odbyła się prelekcja o życiu i śmierci Żołnierzy Wyklętych, walczących w miejscowych strukturach ROAK i NSZ. Wygłosiła ją Maria Weronika Kmoch, członkini zarządu Stowarzyszenia „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”, koordynatorka spotkania patriotycznego.

Oddział Kazimierza Artyfikiewicza ps. Trzynastka, należącego do struktur Samoobrony Społecznej, od września 1945 roku działał w ramach Ruchu Oporu Armii Krajowej, na terenie powiatów przasnyskiego, ciechanowskiego i makowskiego (diecezja płocka). Po jednej z udanych akcji ośmiu partyzantów „Trzynastki” nocowało w gospodarstwie Józefa Krawczyka w Lipie. Rano 15 lipca 1945 roku zostali zaskoczeni przez grupę złożoną z funkcjonariuszy UB, MO i żołnierzy radzieckich. Nie powiodła się próba ucieczki do pobliskiego lasu. Część partyzantów zginęła na miejscu, rannych dobił bagnetem jeden z funkcjonariuszy UB. Zginęli Kazimierz Artyfikiewicz „Trzynastka”, Franciszek Adamkiewicz „Piorun”, Tadeusz Chodkowski „Kartacz”, Bogdan Kossak „Ford”, Czesław Bojarski, Józef Brzeziński i Eugeniusz Nałęcz „Jastrząb”. Stefan Budziszewski „Motyl”, który wtedy ocalał, zmarł później od ran w przasnyskim szpitalu.

Ciała zabitych w pospiechu pochowano na cmentarzu w Jednorożcu. Jesienią 1945 roku potajemnie wydobyli je i godnie pochowali koledzy z ROAK. Wykopane ciała oczyszczono, ułożono w trumnach, usypano mogiły, z cegieł ułożono krzyż. W tym samy roku UB przeprowadziło aresztowania wśród członków NSZ w Lipie i okolicach. Jeden z konspiratorów, Franciszek Jeznach, zginął podczas próby ucieczki, pięciu kolejnych: Stanisław Karwowski, Wacław Rogala, Franciszek Klama, Zygmunt Urbański i Bolesław Dominik, zostało straconych po śledztwie. To właśnie tych bohaterów oraz żołnierzy „Trzynastki” upamiętnia tablica na kościele w Lipie, którą odsłonięto 15 lat temu.