Duszpasterstwo społeczne w czasie wojny – Synod Biskupów UKGK

Uczestnicy obradującego w Rzymie Synodu Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) zapoznali się z działalnością społeczną Kościoła podczas inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Raport został przedstawiony przez biskupa Wasyla Tuczapeć, przewodniczącego Departamentu Służby Społecznej UKGK, Tetianę Stawnychy, prezes Caritas Ukraina oraz o. Teodozjusza Hrenia, protosyngiela (wikariusza generalnego) z egzarchatu apostolskiego we Włoszech.

Bp Wasyl Tuczapeć w swoim sprawozdaniu mówił o „odpowiedzi Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego na potrzeby ofiar wojny poprzez służbę społeczną”. Przedstawił kategorie osób dotkniętych wojną: osoby wewnętrznie przesiedlone, osoby, które pozostały w strefie działań wojennych, rodziny wojskowe, które potrzebują pomocy, wsparcia i uwagi ze strony Kościoła. Biskupi dowiedzieli się również, w jaki sposób Kościół już odpowiedział i nadal odpowiada na wyzwania spowodowane wojną.

Biskup zaznaczył, że departament już patrzy też w przyszłość, mając w perspektywie rozpoczęte już przygotowania do tegorocznego okresu zimowego.

Zwrócono również uwagę na fakt, że nie powinno się przyzwyczajać do wojny. – Mówi się, że „wojna toczy się gdzie indziej, ale nas to osobiście nie dotyczy, nasze potrzeby się zmniejszyły lub w ogóle ich nie ma”. Wojna trwa, ludzie nadal cierpią, więc Kościół musi nadal im pomagać. Wezwaliśmy do dalszego zbierania pomocy we wszystkich naszych diecezjach, zarówno na Ukrainie, jak i za granicą. W tym przypadku ważne jest, aby przekazywać pomoc za pośrednictwem struktur kościelnych, czy to za pośrednictwem Caritas, czy też za pośrednictwem administracji diecezji i egzarchatów, tak aby docierała ona do ludzi szybko i celowo” – zaapelował biskup.

Na zakończenie bp Tuczapeć podziękował wszystkim dobroczyńcom i darczyńcom, którzy udzielili i nadal udzielają pomocy. Wezwał również do kontynuowania wysiłków w celu zebrania funduszy i niezbędnych środków, aby pomóc wszystkim dotkniętym wojną na Ukrainie.

Z kolei Tetiana Stawnychy, prezes Caritas Ukraina powiedziała: „Caritas, jako część Kościoła, jest jedną z kluczowych instytucji, które są w stanie reagować przez długi czas. Mamy dobrze rozwinięty, systematyczny i skuteczny plan działania. W 2022 roku pomogliśmy bardzo dużej liczbie beneficjentów. Stało się to możliwe, ponieważ rozbudowaliśmy nasze struktury. Liczba lokalnych organizacji Caritas, z którymi współpracujemy, wzrosła z 20 do 44, a także dodatkowo utworzyliśmy 500 parafialnych ośrodków szybkiego reagowania”.

Zwróciła uwagę, że pierwsza reakcja była niezwykle dynamiczna. Pomagano ludziom w tranzycie, dostarczano niezbędne przedmioty do obszarów objętych bombardowaniami i ciągłym zagrożeniem. „Później pracownicy Caritas stopniowo przeszli na głębszą pomoc humanitarną. Nie były to już natychmiastowe paczki żywnościowe o krótkim czasie trwania, ale paczki żywnościowe na trzy do czterech tygodni. Naszą ideą jest pomaganie ludziom w taki sposób, aby czuli się odporni i zdolni do działania. Wymaga to od nas dania im możliwości wykazania się inicjatywą, chęcią przezwyciężenia swoich problemów” – zaznaczyła prezes Caritas Ukraina.

Wśród zrealizowanych projektów Caritas Ukraina Stawnychy wymieniła zestawy higieniczne, wsparcie psychospołeczne dla ludzi za pośrednictwem centrów kryzysowych, przyjazne dzieciom przestrzenie, w których dzieci mogą odzyskać siły po traumatycznych wydarzeniach, pracę z ośrodkami parafialnymi i wolontariuszami w celu budowania spójności społecznej, dialog między różnymi grupami w społeczności oraz pomoc osobom z remontami na nieokupowanych terytoriach obwodów kijowskiego, charkowskiego i chersońskiego.

„Ważne jest, aby wspierać mniejsze społeczności i wolontariuszy, którzy starają się reagować na różne sposoby na potrzeby społeczne, z którymi mamy do czynienia. Widzimy, że udzielanie i angażowanie się w taką pomoc buduje naszą wewnętrzną odporność. Tak więc pomaganie innym pomaga zarówno tym, którym go udzielamy, jak i tym, którzy go udzielają. Budowanie tej odporności w pewnym stopniu leczy nasze serca i pozwala nam iść dalej” – powiedziała Stawnychy, co, jak podkreśliła, jest ważnym aspektem w kontekście leczenia ran wojennych.

Podsumowując powiedziała: „Na tym spotkaniu z biskupami bardzo ważne było nakreślenie obecnych potrzeb, ich konieczności, zidentyfikowanie wrażliwych kategorii ludzi, którzy potrzebują naszej uwagi, oraz nakreślenie naszych kroków na przyszłość”.

Zaznaczyła, że bardzo ważne jest, aby wyrazić wdzięczność i zrozumienie, że przezwyciężyliśmy ten kryzys tylko dlatego, że pracowaliśmy razem jako jeden Kościół. Było tak wiele osób zaangażowanych w pracę, która umożliwiła Kościołowi udzielenie tak potężnej odpowiedzi na ten kryzys. „Tak jak ta współpraca pomogła nam przezwyciężyć te wyzwania w 2022 roku, tak będzie kluczem do pokonania wyzwań, które nadejdą” – podkreśliła prezes Caritas Ukraina.

Natomiast o. Teodozjusz Hreń z egzarchatu apostolskiego we Włoszech, poinformował biskupów i gości synodalnych o tym, co zrobiono w sferze charytatywnej podczas wojny na pełną skalę. Wszystkich 75 księży, którzy są odpowiedzialni za 173 wspólnoty we Włoszech, zorganizowało się, aby wesprzeć ofiary wojny zarówno w Ukrainie, jak i we Włoszech. W różnych miastach Włoch – Mediolanie, Rzymie, Brescii, Bergamo – otworzono 11 centrów pomocy psychologicznej, aby pomóc ludziom, którzy przybyli z różnymi traumami. Ponadto z egzarchatu na Ukrainę zostało wysłanych ponad 430 ciężarówek. „Rzeczywiście, wiele osób włączyło się w pomoc Ukrainie. Włosi są niezwykle ofiarni, a we współpracy z naszymi kapłanami udało nam się wysłać wiele leków, żywności, produktów higienicznych i wiele innych rzeczy. Zakupiliśmy ponad 50 ambulansów i ponad 60 pojazdów dla wojska. Ponadto, za pośrednictwem naszego Centrum Antykryzysowego, wspieramy szpitale i kliniki, które potrzebują bardzo specjalistycznych leków i sprzętu, aby ratować życie naszych obrońców podczas inwazji na pełną skalę” – powiedział o Hreń. Na przykład, zakupiono leki o wartości 405 tysięcy euro dla jednego ze szpitali w obwodzie chmielnickim.

Duchowny podzielił się także swoimi planami na przyszłość. Są to dwa projekty, które właśnie się rozpoczęły. „Po pierwsze, mówimy o centrum rehabilitacyjnym i duchowym, które chcielibyśmy otworzyć w egzarchacie apostolskim, prawdopodobnie gdzieś w pobliżu Rzymu, dla tych, którzy ucierpieli w wyniku wojny, potrzebują duchowej rehabilitacji, przebywania w ciszy, modlitwy, rozmowy z księdzem i psychologiem. Mówimy o krótkoterminowych okresach rehabilitacji i mówimy o tych ludziach, którzy potrzebują duchowej i psychologicznej odnowy, ale nie potrzebują leczenia” – powiedział o. Hreń.

Drugi projekt ma obejmować i pomagać kobietom z małymi dziećmi. „Myślimy o utworzeniu Centrum dla Dzieci i Młodzieży i chcemy to zrobić w Rzymie, gdzie jest największa liczba ukraińskich uchodźców. Centrum to da matkom możliwość pracy w soboty. W zamian zajmiemy się ich dziećmi. W tym czasie, kiedy dzieci będą w naszym ośrodku, moglibyśmy zaoferować im wiele ciekawych rzeczy: lekcje tańca, śpiewu, malarstwa. Mogłoby to być przeplatane wykładami z języka ukraińskiego, historii, literatury i oczywiście lekcjami katechezy” – powiedział na zakończenie o. Hreń.