Kielce: wystawa biograficzna pt. „Czesław Kaczmarek”

Wiele mało znanych faktów można poznać dzięki wystawie biograficznej pt. „Czesław Kaczmarek” przygotowanej w 60. rocznicę jego śmierci duchownego, przez Referat Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Kielcach. Ekspozycja w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” jest dostępna do końca grudnia.

Autorem wystawy jest dr Michał Zawisza, a jej recenzentem jest dr Daniel Gucewicz. – Jak na wystawę biograficzną przystało, ma ona układ chronologiczny. Oprócz plansz ukazujących kolejne etapy życia biskupa Kaczmarka związanych z pobytem we Francji, okresem wojny, okupacji czy procesem przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie znajdują się też plansze z dużymi fotografiami biskupa oraz z fragmentami jego wypowiedzi – mówi autor wystawy. – Narracja skupia się wokół represji, jakim został poddany bp Kaczmarek w latach stalinowskich. Okresowi powojennemu poświęciłem najwięcej miejsca. Starałem się zarysować kontekst sytuacji – dodaje.

Wystawa przygotowana przez Referat Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Kielcach, przybliża najważniejsze wydarzenia z życia bp. Czesława Kaczmarka (1895–1963) – jedynego członka Episkopatu Polski sądzonego przez komunistów. Została udostępniona w 70. rocznicę procesu bp. Kaczmarka, który rozpoczął się 14 września 1953 r.

Jak zapowiedział dr Robert Piwko, naczelnik Delegatury IPN w Kielcach, wystawa w kolejnych miesiącach i latach będzie dostępna w różnych częściach kraju i spełni swą funkcję edukacyjną.

– Życie bp. Kaczmarka należy badać z kilku powodów – mówi KAI dr Tomasz Domański (IPN Kielce). – Ze względu na jego niezłomną postawę, konsekwencje w przeprowadzeniu swoich decyzji, gdy np. podczas wojny przyjmuje kleryków i kapłanów z innych diecezji do kieleckiego seminarium i przygotowanie oraz przebieg pokazowego procesu przeprowadzonego przez komunistów, co stanowiło rozpoczęcie planowej walki z Kościołem – wylicza historyk.

Biskup Kaczmarek został aresztowany w styczniu 1951 r., wkrótce po zakończeniu tzw. procesu wolbromskiego, podczas którego skazano duchownych podległych jego władzy kościelnej. Podstawą oskarżenia ordynariusza kieleckiego były listy pasterskie, które wydał w początkowym okresie okupacji. Przedstawiano je jako dowód współpracy z Niemcami. Podczas dwuipółletniego aresztowania został poddany brutalnemu śledztwu i zmuszony do złożenia obciążających siebie i innych zeznań. Wokół procesu, przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie, z września 1953 r. została rozpętana potężna kampania propagandowa, a sam biskup został skazany za próbę przewrotu, szpiegostwo i współpracę z Niemcami na 12 lat więzienia. Więziony, a następnie internowany, wolność odzyskał we wrześniu 1956 r. Do Kielc powrócił dopiero w kwietniu 1957 r. Do końca życia był szykanowany przez komunistów. Zmarł w szpitalu w Lublinie w 1963 r.