Cieszyn: 150-lecie istnienia Stowarzyszenia „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra”

Rozpoczynający się 20 października jubileusz 150-lecia istnienia Stowarzyszenia „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra” i 25-lecia cieszyńskiego Liceum Katolickiego im. św. Melchiora Grodzieckiego będzie okazją do poznania tego, jaki wpływ ta organizacja odcisnęła na historii i na życiu codziennym Śląska Cieszyńskiego – uważa ks. Jacek Gracz, członek stowarzyszenia. Podczas konferencji prasowej w Cieszynie przybliżono program jubileuszowych uroczystości oraz zapowiedziano wręczenie odznaki „Przyjaciela Dziedzictwa” osobom zasłużonym, zaangażowanym w aktywność kulturalno-oświatową.

Jak zauważa ks. Gracz, jubileusz jest okazją do pewnego rodzaju spotkania ludzi, którzy 30 lat temu reaktywowali Stowarzyszenie „Dziedzictwo” po prawie półwiecznym okresie niebytu.

Kapłan przyznaje i podkreśla, że celem „Dziedzictwa” było od początku krzewienie kultury polskiej na terenie Śląska Cieszyńskiego. „Gdyby nie ta aktywność, gdyby nie ludzie, którzy oddawali się pracy bez żadnego wynagrodzenia, to nie wiadomo, czy mówilibyśmy w języku polskim w Cieszynie i na Śląsku Cieszyńskim” – stwierdza proboszcz parafii św. Marii Magdaleny.

Jego zdaniem, jest szereg działań stowarzyszenia, których często się nie zauważa. Modlitewnik „Chwalcie Pana”, jaki otrzymują dzieci w diecezji bielsko-żywieckiej, to na przykład wydawnictwo redagowane i wydawane przez „Dziedzictwo”.

„Jest cały szereg działań, które to stowarzyszenie podejmuje. Będzie okazja się o nich dowiedzieć podczas jubileuszowych wydarzeń, ale to także sposobność do postawienia pytań, w jakim kierunku mamy pójść” – mówi ks. Gracz. „Pojawi się też okazja do poznania zwyczajów religijnych, które kultywują od pokoleń mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego” – zapowiada.

Stowarzyszenie „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra” jest spadkobiercą „Dziedzictwa Błogosławionego Jana Sarkandra Dla Ludu Polskiego Na Śląsku” zarejestrowanego w 1873 roku. Celem organizacji jest szerzenie wiary, oświaty, kultury na gruncie katolickim oraz działalność charytatywna i gospodarcza.

Towarzystwo oświatowo-wydawnicze „Dziedzictwo bł. Jana Sarkandra dla Ludu Polskiego na Śląsku” zawiązano 20 sierpnia 1873 roku. Pierwszym jego prezesem był ks. Ignacy Świeży, wybitny działacz i społecznik, autor wielu artykułów i książek.

Celem towarzystwa było szerzenie katolickiej oświaty poprzez wydawanie czasopism, broszur i książek religijnych, historycznych, powieści oraz poezji. Były to także odczyty, przemowy i wykłady religijne oraz naukowe, zakładanie bibliotek i czytelni. Wkrótce doprowadzono do powstania drukarni i introligatorni, a także księgarni z filiami.

W 1904 roku prezesem „Dziedzictwa” zostaje ks. Józef Londzin, rozpoczynając jeden z najlepszych okresów działalności organizacji.

W czasie II wojny światowej prezes Stowarzyszenia „Dziedzictwa bł. Jana Sarkandra” ks. prałat Rudolf Tomanek ginie w obozie koncentracyjnym w Dachau, wiceprezes – Karol Palarczyk zostaje zmordowany przez Niemców w Sachsenhausen. Także inni działacze trafiają do niemieckich obozów koncentracyjnych.

Po wojnie władze komunistyczne zdecydowały o likwidacji „Dziedzictwa”, a do jego reaktywacji doszło dopiero 9 listopada 1993 roku. Powstaje wtedy czasopismo „Dziedzictwo”, a Stowarzyszeniu udaje się również odzyskać część utraconego majątku.

W roku 1997 powstaje Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Melchiora Grodzieckiego, następnie Gimnazjum Katolickie, Katolickie Przedszkole im. Dzieciątka Jezus i Katolicka Szkoła Podstawowa im. Świętej Rodziny. W roku 2009 działalność rozpoczyna Katolickie Gimnazjum w Czechowicach-Dziedzicach oraz drugie w swojej dotychczasowej pracy Przedszkole Katolickie.

Stowarzyszenie decyduje się reaktywować „Gwiazdkę Cieszyńską” – już nie w formie papierowej, lecz jako portal internetowy. 16 grudnia 2014 roku funkcję prezesa obejmuje biskup bielsko-żywiecki Roman Pindel.

Obecnie do głównych zadań „Dziedzictwa” zalicza się prowadzenie założonych przez siebie katolickich placówek oświatowych w Cieszynie i Czechowicach-Dziedzicach. Należą do nich przedszkole, liceum i szkoła podstawowa w Cieszynie, szkoła podstawowa i przedszkole w Czechowicach-Dziedzicach. Najnowszą placówką należącą do Zespołu Katolickich Placówek Oświatowych w Cieszynie i Czechowicach-Dziedzicach jest żłobek „Niebiańska kraina” w Cieszynie.