Krzysztof Zanussi na X Festiwalu Muzyki Współczesnej im. Wojciecha Kilara

Krzysztof Zanussi był 19 października gościem honorowym Filharmonii Gorzowskiej na X Festiwalu Muzyki Współczesnej im. Wojciecha Kilara. Reżyser był przyjacielem zmarłego dziesięć lat temu kompozytora. Obaj współpracowali przy kilkudziesięciu produkcjach filmowych.

Spotkanie odbyło się w sali koncertowej FG, poprzedzone projekcją filmu „Dotknięcie ręki” w reżyserii Zanussiego z muzyką Wojciecha Kilara.

Po projekcji Zanussi opowiadał o współpracy z Kilarem. Powiedział: – Rozmawialiśmy z Wojtkiem na różne tematy także teologiczne, a właściwie z teologią na czele.

Wiele filmów polskiej kinematografii to właśnie dzieła będące efektem współtworzenia reżysera Zanussiego i zmarłego przed dziesięciu laty kompozytora Kilara, którego imię nosi Festiwal Muzyki Współczesnej organizowany przez Filharmonię Gorzowską.

Projekcję filmu „Dotknięcie ręki” poprzedziło słowo wstępne Krzysztofa Zanusiego, który wyjaśnił, a niektórym tylko przypomniał, że film powstał w oparciu o życie Artura Rubinsteina polskiego pianisty pochodzenia żydowskiego.

Jak każdy film Zanussiego, także ten pozostaje w pamięci przez długi czas bo pobudza do myślenia i refleksji. Przekaz zawarty w filmie pozostaje w umyśle widza na długo i staje się materiałem do twórczej obróbki, refleksji, pytań i odpowiedzi. Widz otrzymuje w mikroskopijnej pastylce odpowiedź, co jest najważniejsze w ludzkiej egzystencji. Tak też było w tym filmie.

Jedna krótka scena w niezwykły sposób odpowiada na zasadnicze pytanie: Po co to wszystko? Odpowiada również: – A po to by zdać sobie sprawę, że Bóg istnieje, że życie jest najważniejsze.

Powracając do współpracy dwóch twórców: Zanussiego i Kilara – było to możliwe także dzięki temu, że obydwaj wyznawali te same wartości, oczywiście zdarzały się także bardzo ostre spory i obrażanie się szczególnie czasem porywczego Wojciecha Kilara ale dzięki zaprzyjaźnionym małżonkom obydwu panów Elżbiety i śp. Barbary negocjacje przynosiły owocne porozumienia.

Film trwa półtorej godziny, niektóre jego sceny kręcone były w Krakowie, Kopenhadze a także w dworku Jarosława Iwaszkiewicza – wyjaśniał Zanussi w rozmowie z Moniką Kowalską. Reżyser odpowiadał też na pytania widzów. A pytań było sporo.

Jedno z nich dotyczyło wulgaryzmów we współczesnych filmach. – Nie ma żadnego dobra w tej swawoli, którą się myli z wolnością. Wulgaryzmy są częścią życia pewnych środowisk, częścią ekspresji i, w jakich nadzwyczajnych okolicznościach, rozumiem że mogą być częścią sztuki. Wulgaryzmy mają pulsujące życie. Przez pewien czas rażą, a potem przestają razić, przestają być ordynarne, stają się codzienne i w ten sposób słabną. Mam nadzieję, że tak to będzie dalej trwało. Ja sam ich unikam i z przykrością je słyszę – powiedział Zanussi.

– Niedawno obejrzałem film „Johnny” o tym wspaniałym twórcy hospicjum, księdzu Kaczkowskim. Film naprawdę bardzo piękny, bardzo mnie ucieszył. Pomyślałem sobie, że taki film mogę wszystkim polecać. Nie często mam takie zachwyty, bo wiele rzeczy mnie mierzi i nie chcę ich oglądać za żadne skarby – mówił Zanussi.
Reżyser wielokrotnie rozbawił publiczność anegdotami. Na pytanie jednego ze słuchaczy odpowiedział, że nie gra na żadnym instrumencie, choć w młodości próbował na mandolinie. W jego domu muzyka rozbrzmiewała między innymi dzięki temu, że tata śpiewał przy goleniu, a on po latach dowiedział się, że te popularne melodie łazienkowe to na przykład fragmenty z Tosci Pucciniego.

Krzysztof Zanussi urodził się 17 czerwca 1939 roku w Warszawie. Prof. Zanussi jest wykładowcą w Collegium Civitas.

Dziś jest ostatni dzień X Festiwalu Muzyki Współczesnej. Na zakończenie zaplanowano finałowy koncert „Jubileusz(e)”. W programie będzie m.in. „Przebudzenie Jakuba” Krzysztofa Pendereckiego, „Novelette na orkiestrę” Witolda Lutosławskiego i prawykonanie „Arpoboe na obój, harfę i orkiestrę” Macieja Zielińskiego. Gościem specjalnym będzie kompozytor Zygmunt Krauze, obchodzący w tym roku 85. Urodziny. Wykona on partię solową w swoim III Koncercie fortepianowym „Okruchy pamięci”.