W Wilnie powstał egzarchat Patriarchatu Konstantynopolskiego

Estoński kapłan prawosławny ks. Justinus Kiviloo w imieniu Patriarchatu Konstantynopolskiego odprawił 6 stycznia – w święto Chrztu Pańskiego według kalendarza nowojuliańskiego (nowego stylu) – pierwszą liturgię dla prawosławnych litewskich. Sprawował ją w wileńskim greckokatolickim (bazyliańskim) monaterze Trynapolskim i oznaczało to rozpoczęcie działalności egzarchatu litewskiego, podporządkowanegp Patriarchatowi Konstantynopola, zrywając tym samym więź z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym (RKP). Podczas liturgii modlono się po ukraińsku – za Ukrainę, jej obrońców i przymusowych uchodźców oraz po białorusku, starosłowiańsku, rosyjsku i litewsku.

Jest to wydarzenie historyczne, ponieważ minęło prawie 300 lat od czasu, gdy po raz ostatni duchowieństwo konstanttynopolskie odprawiło nabożeństwo na ziemi litewskiej – powiedział jeden z kapłanów nowo powstałego egzarchatu ks. Władimir Selawko. On oraz księża Vitalijus Mockus, Vitalis Dauparas, Gintaras Sungaila i Georgijus Ananjevas (Ananijew), podlegający wcześniej Patriarchatowi Moskiewskiemu, zostali wydaleni ze stanu duchownego przez Litewski Kościół Prawosławny, będący częścią tegoż Patriarchatu, za ostrą krytykę rosyjskiej agresji przeciw Ukrainie. Oficjalnie władze kościelne zarzucały im sprzeniewierzenie się ślubom kapłańskim, przedstawianie nieprawdziwych sprawozdań z działalności duszpasterskiej itp.

Nowy egzarcha przybył na Litwę 5 stycznia z Estonii z zadaniem dokończenia powstawania nowej prawosławnej struktury kościelnej w tym nadbałtyckim kraju. „W moim przyjeździe tutaj ważne jest to, że parafianie na tej ziemi otrzymują «wolność serca» w modleniu się, tak jak chcą swoim sercem i żeby ich sumienie nie przeżywało udręk z jakichś powodów” – powiedział ks. Kiviloo na zakończenie liturgii.

Zwrócił też uwagę, że człowiek ma jedynie dwie drogi: jedna wbrew swemu sumieniu i druga pod prąd „i dopiero wtedy, gdy zaczyna płynąć pod prąd, dopłynie do Źródła”. Życzył wszystkim „pięknej drogi pod prąd”.

Ks. Kiviloo wyraził nadzieję, że bardzo szybko będzie mógł przebywać na Litwie na stałe. „Teraz trzeba zarejestrować egzarchat, żeby wszystko było zgodne z ustawodawstwem Waszej republiki. A wówczas możemy myśleć o tym, gdzie znajdzie się siedziba egzarchatu i jak będzie organizował swoją pracę” – tłumaczył kaznodzieja.

O możliwości utworzenia na Litwie egzarchatu na prośbę grupy tamtejszych księży i wiernych oznajmił patriarcha konstantynopolski Bartłomiej podczas swego pobytu na Litwie pod koniec marca ub.r. Wcześniej, w lutym przywrócił on do stanu duchownego wspomnianych pięciu kapłanów eparchii (diecezji) wileńsko-litewskiej, uznając, że wydalono ich z szeregów duchowieństwa nie za uchybienia przepisów kościelnych, ale wyłącznie za potępienie przez nich wojny na Ukrainie. Egzarchat Patriarchatu Konstantynopolskiego, jaki obecnie powstał, obejmuje 10 kapłanów posługujących w 10 różnych miejscach Litwy.