Krzyż biskupa Padniewskiego wrócił do muzeum parafialnego w Szańcu

Do Muzeum Parafialnego w Szańcu k. Buska-Zdroju – jedynego tego typu w diecezji kieleckiej, wrócił szesnastowieczny oryginalny krucyfiks ofiarowany parafii przez bp. Filipa Padniewskiego. Krzyż był eksponatem podczas wystawy na Wawelu.

Jak szacuje ks. Marek Tazbir, proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP w Szańcu krzyż obejrzało ok. 90 tys. ludzi.  – Zachęcam do odwiedzania naszego muzeum, mamy się czym pochwalić i to nie tylko w muzeum. Kościół parafialny jest stary, pełen pamiątek sakralnych – mówi proboszcz w rozmowie z KAI.

Krzyż, który powrócił na ekspozycję to krucyfiks pacyfikalny bp. Filipa Padniewskiego, datowany na trzecią ćwierć XVI wieku. Jak świadczy herb Nowina i napis na odwrocie stopy, krzyż został ufundowany przez właściciela klucza szanieckiego, bp. Filipa Padniewskiego, biskupa krakowskiego w l. 1560-1572. Do kościoła pw. Wniebowzięcia NMP został przekazany przez bratanka biskupa, starostę dybowskiego Wojciecha Padniewskiego.

Krzyż bp. Padniewskiego gościł w salach Zamku Królewskiego na Wawelu od 15 września do 14 grudnia 2023 r., wśród ponad 400 wyjątkowych eksponatów sprowadzonych z kilkudziesięciu muzeów oraz bibliotek z kraju i zagranicy. Prace konserwatorskie przy szanieckim krucyfiksie zostały przeprowadzone  w 2016 r.

Muzeum Parafialne w Szańcu powstało w 2014 r. na bazie lokalnych parafialnych zbiorów, których zasób był bardzo bogaty, wymagały one jednak merytorycznego uporządkowania, skatalogowania i konserwacji. Pracami kierowała krakowska kustosz Małgorzata Niechaj, pochodząca z Szańca. Jej zaangażowaniu Muzeum Parafialne zawdzięcza renowację eksponatów i aranżację eskpozycji.  Muzeum mieści się w nowowybudowanym Wiejskim Domu Kultury. Prezentuje parafialne zbiory sakralne m.in.: ornaty – część z ponad 20 pochodzi z XVIII wieku, kapy, naczynia liturgiczne, wota, relikwiarze oraz księgi liturgiczne, w tym z XVII stulecia.

Konserwacje cennych pamiątek zostały powierzone specjalistom z różnych dziedzin: księgi – Pracowni Konserwacji Biblioteki Jagiellońskiej, natomiast szaty liturgiczne – Pracowni Konserwacji Tkanin, a obrazy Pracowni Konserwacji Obrazów Muzeum Miasta Krakowa.

Parafia w Szańcu erygowana została tu już w I poł. XII w. Pierwszy kościół – według zapisów kronikarzy – został wybudowany w Szańcu ok. 1229 r., zniszczony m.in. przez najazdy tatarskie. Obecny kościół, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, którego fundatorem i konsekratorem był biskup wrocławski, kanclerz koronny Krzesław z Kurozwęk, wzniesiony został w 1499 r.

W ołtarzu głównym znajduje się rzeźba przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem, zwana Łokietkówną. Pochodzi ona z 1270 r. Figura ta przez lata leżała w zapomnieniu, ćwierć wieku temu odnaleziona i odnowiona. W kościele znajduje się również późnogotycki witraż przedstawiający św. Stanisława biskupa z ok. 1500 r., obrazy Zwiastowania i Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII w. oraz św. Antoniego Padewskiego z ok. XIX w.

Kościół jest murowany  z kamieni ciosanych, w stylu gotyckim, nawiązujący  do XIV-wiecznych fundacji Kazimierza Wielkiego należących do tzw. serii baryczkowskiej. Od północy do budowli przylega gotycka kaplica oraz wielobocznie prezbiterium. Do niego dobudowana została w XVI w. zakrystia złączona ze skarbczykiem. Od strony południowej do nawy prowadzi kamienny portal późnogotycki.

Z kościołem w Szańcu wiąże się zaginiony gotycki tryptyk z końca XV w. Jego fundatorem był Krzesław z Kurozwęk.