Luteranie wkraczają w czas pasyjny

Dzień Pokuty i Modlitwy (tzw. Środa Popielcowa – 14 lutego) rozpoczyna w Kościele ewangelicko-augsburskim CZAS PASYJNY. To 40-dniowy okres przygotowujący do Pamiątki Śmierci Jezusa Chrystusa (Wielki Piątek) oraz Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Nazwa pochodzi od słowa pasja oznaczającego mękę i cierpienie Jezusa Chrystusa. Stąd ten czas roku kościelnego wzywa do zadumy nad wydarzeniami męki pańskiej i zachęca do wewnętrznego wyciszenia, duchowej refleksji, odsunięcia od siebie absorbujących spraw zewnętrznych.

Jest to też czas pokuty, rozumianej jako upamiętanie, powrót do Boga i Jego słowa, do społeczności Kościoła – poprzez spowiedź i sakrament Komunii Świętej. Pasyjna refleksja wiedzie przez świadomość własnej grzeszności, do odnalezienia Bożej łaski i przyjęcia odkupienia, które stało się faktem na krzyżu Golgoty. To jest poselstwo krzyża, które jest postawione w centrum ewangelizacji, nauczania, duszpasterstwa i świadectwa Kościoła.

W duchowości i teologii luterańskiej czas pasyjny ma szczególne znaczenie, ponieważ kieruje uwagę Kościoła ku Ukrzyżowanemu Zbawicielowi, który z bezwarunkowej miłości do człowieka przyszedł na świat dla naszego zbawienia i wyzwolił ludzkość od niewoli grzechu i wiecznej śmierci.

Tajemnica Krzyża i Odkupienia, zbawienia człowieka z łaski przez wiarę w Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego Chrystusa, stanowi centralny nerw ewangelickiej duchowości, dlatego też tak mocno podkreślany jest czas pasyjny i wyraźnie różni się on w liturgii od pozostałych okresów roku kościelnego.

W Kościele ewangelicko-augsburskim każda niedziela pasyjna posiada nazwy łacińskie pochodzące od pierwszych słów łacińskiego introitu: Invocavit, Reminiscere, Oculi, Laetare, Judica oraz Palmarum (Palmowa).

W antyfonach liturgicznych opuszcza się w czasie pasyjnym „Alleluja” i śpiewa się „Amen.” W liturgii wstępnej zamiast Gloria in excelsis (Chwała Bogu na wysokościach) śpiewa się stary hymn Aufer a nobis (Zgładź, o Panie Boże wszystkie grzechy oraz nieprawości nasze).

Kolorem liturgicznym jest kolor fioletowy. W wielu parafiach luterańskich odprawiane są tygodniowe nabożeństwa pasyjne, które wprowadzają wiernych w historię Męki Pańskiej – nabożeństwa te stanowią ewangelicką formę Drogi Krzyżowej. Organizowane są również rekolekcje pasyjne.

Choć czas pasyjny zwany jest też czasem Wielkiego Postu, to w praktyce ewangelickiej niekoniecznie związany jest z tradycyjnie rozumianym postem, czyli wstrzymywaniem się od określonych potraw, napojów lub rozrywek. W Kościele ewangelicko-augsburskim nie ma obowiązku zachowywania takiego postu, jednak każdy kto chce i tego potrzebuje, może go przestrzegać. W niektórych regionach Polski praktykuje się w post w Wielkim Tygodniu, szczególnie w Wielki Piątek. Post w Kościele ewangelickim ma przede wszystkim wymiar etycznej postawy wobec drugiego człowieka; właśnie czas pasyjny, poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii.

W czasie pasyjnym Diakonia Polska prowadzi ekumeniczną akcję charytatywną „Skarbonka diakonijna”. Akcja rozpoczyna się w Środę Popielcową i trwa do Świąt Wielkanocnych. W tym czasie cztery organizacje – Caritas Polska Kościoła rzymskokatolickiego, Eleos Kościoła prawosławnego, Diakonia Kościoła ewangelicko-augsburskiego i Diakonia Kościoła ewangelicko-reformowanego – zachęcają do rezygnowania z drobnych przyjemności i przekazywania uzyskanych w ten sposób funduszy na cele akcji. Środki zbierane są do specjalnie przygotowanych na dany rok kolorowych, papierowych skarbonek.