W Hadze wręczono Nagrodę Orła i Medal Misji Jana Karskiego

W siedzibie Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze odbyła się uroczystość wręczenia dwóch wyróżnień: Nagrody Orła i Medal Misji Jana Karskiego. Ich patronem jest bohater XX w. – legendarny polski emisariusz wojenny, który próbował powstrzymać ludobójstwo Holocaustu – Jan Karski.

Nagroda Orła Jana Karskiego trafiła do Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze, którym kieruje w obecnej kadencji wybitny polski prawnik profesor Piotr Hofmański. W uzasadnieniu MTK otrzymał ją „za próbę przywracania w sferze międzynarodowej rzeczywistości zrozumiałego dla zwykłego człowieka związku między zbrodnią a karą”.

„Istotą tego związku jest fakt, że każda zbrodnia ma konkretnego sprawcę, który powinien zostać wskazany i osądzony. Nawet jeżeli jest to zbrodnia przeciwko międzynarodowej społeczności (zbrodnia wojenna, zbrodnia przeciwko ludzkości, zbrodnia ludobójstwa czy zbrodnia agresji) inspirowana i organizowana przez grupy, organizacje czy państwa, zawsze ma konkretnego, indywidualnego sprawcę. On nie może ukryć się za żadną zbiorowością  by uniknąć sprawiedliwości. Dlatego Trybunał jest uprawniony do sądzenie tylko osób fizycznych. W tym leży jego siła i zrozumiałość dla zwykłych ludzi” – zaznaczył w laudacji Waldemar Piasecki, przewodniczący Towarzystwa Jana Karskiego.

Przypomniał, że Trybunał został powołany przez Organizację Narodów Zjednoczonych w wyniku realizacji przyjętego 17 lipca 1998 r. Statutu Rzymskiego, a rozpoczął funkcjonowanie 1 lipca 2002 r. a jego przyjęcie i powołanie Trybunału  w ogromnej mierze przyczynił się dramat zbrodni ludobójstwa i wojennych na terenie byłej Jugosławii oraz  heroiczna postaw specjalnego obserwatora ONZ w tym regionie, byłego premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego, który przez ponad trzy lata, wraz ze swoim zespołem, bezskutecznie walczył o powstrzymanie ludobójczych zbrodni i zapobieżenie nowym oraz ostatecznie po wymordowaniu w enklawie Srebrenicy ponad ośmiu tysięcy muzułmańskich mężczyzn i chłopców przez bośniackich Serbów złożył rezygnację.

Piasecki przypomniał, że były premier Polski był jednym z pierwszych laureatów Nagrody Orła Jana Karskiego a sam Karski  był gorącym zwolennikiem Statutu Rzymskiego i jego jak najszybszej ratyfikacji przez Polskę, co ostatecznie nastąpiło w 2001 roku, rok po jego śmierci.

Przewodniczący Towarzystwa Jana Karskiego wskazał, że preambuła Statutu Rzymskiego przypomina, że miliony dzieci, kobiet i mężczyzn padły ofiarą niewyobrażalnych okrucieństw w XX wieku, a MTK został powołany po to, aby położyć kres bezkarności sprawców takich zbrodni i przyczynić się do ich zapobiegania.

„Tak jak morderstwa i inne zbrodnie nadal zdarzają się w każdym społeczeństwie, niestety wojny i okrucieństwa nadal nękają ludzkość.  Nie oznacza to że MTK pozostaje papierowym tygrysem. Wręcz przeciwnie, w ciągu pierwszych dwóch dekad istnienia MTK dowiódł, że jest w stanie wprowadzić w życie zasady Statutu Rzymskiego. Trybunał wszczął dochodzenia w 16 krajach na 4 kontynentach. Wydał liczne nakazy aresztowania, wydał wyroki za wiele różnych przestępstw i zapewnił odszkodowania tysiącom ofiar. MTK pokazał również, że jest sądem bezstronnym, który nie boi się uniewinniać oskarżonych, gdy ich wina nie jest udowodniona. Ale przede wszystkim MTK pokazał, że pociągnięcie do odpowiedzialności za zbrodnie międzynarodowe nie jest już nieosiągalne. Jest to realna możliwość. W ten sposób Trybunał uświadomił nawet najpotężniejszym ludziom, że nie mogą liczyć na bezkarność. I powinni się dwa razy zastanowić, zanim popełnią najohydniejsze zbrodnie znane ludzkości. Dlatego Orzeł Jana Karskiego trafia dziś  do Międzynarodowego Trybunału Karnego” – czytamy w laudacji przewodniczącego Towarzystwa Jana Karskiego.

Statuetkę i dyplom nagrody z rąk przedstawicieli Towarzystwa Jana Karskiego Marka Wieczerzaka i Andrzeja Ludka odebrał prezes MTK prof. Piotr Hofmański.

Drugim z wręczonych wyróżnień był Medal 75-lecia Misji Jana Karskiego, który trafił do prof.  Piotra Hofmańskiego. W laudacji wybitny prawnik profesor Zbigniew Ćwiąkalski stwierdził: „Profesor Piotr Hofmański, prezes Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze został uhonorowany Medalem 75-lecia Misji Jana Karskiego za bezkompromisowe stanie na straży międzynarodowego porządku prawnego, ładu moralnego i poczucia ludzkiej sprawiedliwości”.

Prof. Piotr Hofmański jest jednym z najwybitniejszych polskich prawników, ekspertem i autorytetem prawa karnego i prawa karnego wykonawczego. Długoletnim wykładowcą Uniwersytety Jagiellońskiego, a także Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2015 roku zasiada w Międzynarodowym Trybunale Karnym, i jest jego prezesem od 2021 r.

Powszechnie znane jest głębokie przywiązanie profesora Hofmańskiego do praworządności i praw człowieka. Jako sędzia i prezes MTK zawsze postępował zgodnie z najwyższymi standardami uczciwości i profesjonalizmu. Jako członek Izby Apelacyjnej wniósł trwały wkład w rozwój orzecznictwa MTK w najbardziej aktywnym okresie Trybunału od jego powołania. W ciągu ostatnich 9 lat Trybunał wydał znaczące orzeczenia wyjaśniające interpretację Statutu Rzymskiego, a także Regulaminu postępowania i dowodów MTK w wielu istotnych kwestiach.

Wybór profesora Hofmańskiego na prezesa MTK przez innych sędziów w 2021 roku jest jednym z najlepszych przejawów jego kwalifikacji zawodowych i świadczy o dużym szacunku, jakim cieszy się wśród współpracowników. Jako prezes MTK prof. Hofmański prowadził instytucję stabilną ręką w bardzo trudnym okresie, zawsze podkreślając, że Trybunał musi skupić się na prawidłowym stosowaniu prawa i trzymać się z dala od polityki.

Prof. Hofmański przyjmując oba wyróżnienia podkreślał , że misja wojenna Jana Karskiego w obronie praw ludzkich i powstrzymania Holocaustu jest mu szczególnie bliska, a Międzynarodowy Trybunał Karny jest emanacją i kontynuacją dzieła tego „polskiego bohatera ludzkości”. Dodał, że nie tylko Orła, ale i medal przyjmuje jedynie jako reprezentant całego zespołu Trybunału i w jego imieniu ponieważ wymierzenie sprawiedliwości jest możliwe jedynie wspólnym wysiłkiem. Jest to kolejny wyraz jego bezinteresownego oddania sprawie praworządności.