Bułgaria – w Sofii pochowano patriarchę Neofita

Pod przewodnictwem patriarchy konstantynopolskiego Bartłomieja odbyły się 16 marca w Sofii uroczystości pogrzebowe prawosławnego patriarchy bułgarskiego Neofita, zmarłego późnym wieczorem 13 bm. w wieku 78 lat. W kilkugodzinnych obrzędach uczestniczyły delegacje kilku lokalnych Kościołów prawosławnych oraz przedstawiciele najwyższych władz państwa bułgarskiego. Byli wśród nich prezydent Rumen Radew i jego zastępczyni Ilijana Jotowa, przewodniczący Zgromadzenia Ludowego (parlamentu) Rosen Żelazkow, premier Nikołaj Denkow, wicepremier i minister spraw zagranicznych Marija Gabriel i inni.

Uroczystości rozpoczęły się w patriarszym soborze katedralnym Aleksandra Newskiego liturgią biskupią za zmarłych, której przewodniczył metropolita warneński i welikopresławski Jan – wiceprzewodniczący Świętego Synodu Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego – Patriarchatu Bułgarskiego (BKP-PB) i tymczasowy jego zwierzchnik. Wraz z nim koncelebrowali ją członkowie Synodu, pozostali biskupi i liczni księża, a świątynię wypełniła wielka rzesza wiernych. Jeszcze więcej ludzi składało przez ostatnie dwa dni ostatni hołd zmarłemu po wielogodzinnej, długiej kolejce przed soborem.

W kazaniu główny celebrans złożył hołd swemu zmarłemu bratu w biskupstwie, podkreślając jego zasługi dla Kościoła w Bułgarii i przypominając swoje osobiste kontakty z nim. Wyraził ból i głęboki smutek z powodu odejścia do wieczności tej „świetlanej postaci” i podziękował Bogu za to, że „zaszczycił nas chwałą i radością, iż mieliśmy go wśród nas jako przywódcę duchowego na naszej drodze jako ludzie i chrześcijanie”. Mówca podziękował również patriarsze konstantynopolskiemu za jego przybycie i udział w pożegnaniu patriarchy, podkreślając, że jest to jeszcze jeden dowód „naszej jedności z Kościołem-Matką”, którego „pierworodną córką” jest BKP-PM.

Następnie honorowy zwierzchnik światowego prawosławia przewodniczył właściwemu nabożeństwu za duszę zmarłego z udziałem wszystkich biskupów Patriarchatu Bułgarskiego i zaproszonych gości z innych Kościołów. Oprócz głównego celebransa swych przedstawicieli przysłały Patriarchaty: Jerozolimski, Moskiewski (Kościół rosyjski), Rumuński, Serbski i Gruziński oraz Kościoły Cypru, Grecji, Albanii i Macedonii Północnej (Arcybiskupstwo Ochrydzkie), a także Prawosławny Kościół Ukrainy (PKU) ze swym zwierzchnikiem, metropolitą Epifaniuszem na czele.

Mimo że z doniesień medialnych wynika, iż nie brał on udziału w obrzędach (choć na zdjęciach widać, że stał w towarzystwie innych biskupów koło patriarchy Bartłomieja), sama jego obecność wywołała gwałtowny sprzeciw ambasadorki Rosji w Bułgarii Eleonory Mitrofanowej. Nazwała ona udział Epifaniusza w pogrzebie Neofita nie tylko „naigrawaniem się”, ale „wielką prowokacją” także dla Kościoła bułgarskiego, który „nie uznał PKU”. Jednocześnie zaznaczyła, że zmarły patriarcha „był prawdziwym kapłanem i wielkim przyjacielem Rosji”, która „wyraziła szacunek i pożegnała się z nim”.

W kazaniu Bartłomiej wyraził smutek i współczucie narodowi i Kościołowi bułgarskiemu z powodu zgonu patriarchy, zwrócił uwagę na jego cechy osobowe, jak pokora, łagodność i głęboka wiara oraz wspomniał o swych licznych spotkaniach i kontaktach z nim. Zaznaczył, że pod jego kierownictwem BKP-PB rozszerzył i umocnił kontakty z Konstantynopolem.

Po obrzędach w głównym soborze Sofii i całego kraju przy dźwiękach muzyki żałobnej i biciu dzwonów trumnę z ciałem zmarłego wynieśli i umieścili na lawecie ubrani w stroje historyczne żołnierze kompanii reprezentacyjnej armii bułgarskiej, którzy wcześniej pełnili straż przy zwłokach patriarchy. Następnie laweta ciągnięta przez wojskowy transporter opancerzony przemierzyła główne ulice miasta a w procesji szli biskupi i duchowni oraz wielkie rzesze ludzi. Po przybyciu do katedry metropolitalnej „Święta Niedziela” doczesne szczątki patriarchy złożono w grobowcu obok egzarchy Józefa (kierował Kościołem bułgarskim w latach 1877-1915, zanim w 1953 otrzymał on status patriarchatu).