Droga Krzyżowa w Koloseum – bogata tradycja rozważań 14 stacji

Tradycja Drogi Krzyżowej w rzymskim Koloseum lub w jego okolicach w Wielki Piątek każdego roku sięga Roku Świętego 1750, kiedy to na życzenie Benedykta XIV (1740-58) zapoczątkował tę praktykę św. Leonard z Porto Maurizio (koło Genui; 1676-1751) – wielki czciciel Męki Pańskiej. Również na polecenie tegoż papieża w amfiteatrze wzniesiono 14 kapliczek z tradycyjnymi stacjami przedstawiającymi Mękę Pana Jezusa, pośrodku zaś ustawiono wielki krzyż. Tym samym miejsce to zostało poświęcone Męce Chrystusa i wspomnieniu męczenników.

Kapliczki i krzyż oraz zwyczaj odbywania Drogi Krzyżowej w Koloseum przetrwały do upadku Państwa Kościelnego w 1870, gdy Pius IX, protestując przeciw zajęciu ziem papieskich przez wojska Giuseppe Garibaldiego, ogłosił się więźniem Watykanu. W praktyce oznaczało to, że przez całe dziesięciolecia nie było żadnych publicznych procesji czy innych manifestacji z udziałem papieża na ulicach Rzymu.

Dopiero w 1926, gdy przygotowywano pojednanie między państwem włoskim a papiestwem, krzyż wrócił do Koloseum, choć już nie na środek murawy, lecz z boku. Ale trzeba było czekać dalszych prawie 40 lat, zanim 27 marca 1964 Paweł VI wznowił praktykę Via Crucis przy Koloseum (chociaż już w 1959 Jan XXIII odprawił ją w innym rzymskim amfiteatrze – Flavium). Była to jednocześnie pierwsza Droga Krzyżowa, transmitowana na żywo przez włoską telewizję RAI na kontynent w systemie Eurowizji. W 1977 po raz pierwszy transmitowała ją włoska sieć Mondowizji i od razu w kolorze.

Początkowo rozważania do poszczególnych stacji czerpano z Pisma Świętego, z tekstów Ojców i Doktorów Kościoła i innych świętych. W latach 1970-78 Ojciec Święty osobiście prowadził każdą Via Crucis, a rozważania do niej opierał na tekstach biblijnych (27 III 1970) i pismach różnych świętych: Leona Wielkiego (9 IV 1971), Augustyna (31 III 1972), Franciszka Salezego (20 IV 1973), Ambrożego (12 IV 1974), Pawła od Krzyża (28 III 1975), Ojców Kościoła (16 IV 1976), św. Teresy (8 IV 1977) i św. Bernarda (24 III 1978).

Jan Paweł II przejął zwyczaj swego poprzednika i rozważania do Drogi 13 kwietnia 1979 zaczerpnął z różnych jego przemówień. 4 kwietnia 1980 wykorzystał do tego treści zawarte w regule św. Benedykta, w 1981 (17 IV) – św. Katarzyny Sieneńskiej, w rok później (9 IV 1982) – św. Bonawentury a pisząc rozważania do poszczególnych Stacji na 1 kwietnia 1983, oparł się na pismach św. Anieli z Foligno.

W 1984 do Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek 20 kwietnia, na zakończenie Roku Świętego Odkupienia, Ojciec Święty napisał własne rozważania. W następnych latach zaczął zapraszać do tego osoby z zewnątrz: duchownych i świeckich z różnych krajów, w tym także kobiety, z czasem nawet niekatolików. Pierwszym takim zaproszonym autorem był w 1985 włoski pisarz Italo Alighiero Chiusano (1926-95; urodzony we Wrocławiu), a w 1989 – pierwszy Polak, Marek Skwarnicki.

W 1993 po raz pierwszy teksty napisała kobieta – m. Anna Maria Canopi, przełożona opactwa benedyktyńskiego „Mater Ecclesiae” na włoskiej wyspie św. Juliusza, a w rok później – również po raz pierwszy – niekatolik, prawosławny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I. Po nim jeszcze trzykrotnie autorami rozważań byli członkowie innych wyznań, w tym protestancka mniszka Minke de Vries ze Szwajcarii (1995) i ormiański katolikos Garegin I (1997). W Roku Świętym 2000 rozważania napisał ponownie Ojciec Święty, w rok później zaczerpnięto je z pism kard. Johna H. Newmana (1801-90) w związku z przypadającą wówczas 200. rocznicą jego urodzin. W roku 2002 autorami medytacji było 14 dziennikarzy – kobiet i mężczyzn, akredytowanych przy Stolicy Apostolskiej, wśród nich red. Jacek Moskwa z Polski.

Oto wykaz autorów rozważań, zaproszonych przez papieży w poszczególnych latach i dokładne daty tych nabożeństw:

Jan Paweł II

20 IV 1984: Jan Paweł II

5 IV 1985: Italo Alighiero Chiusano, pisarz włoski

28 III 1986: André Frossard, pisarz, dziennikarz francuski

17 IV 1987: kard. Miguel Obando Bravo, arcybiskup Managui (Nikaragua)

1 IV 1988: Hans Urs von Balthasar, teolog szwajcarski, kardynał-nominat

24 III 1989: Marek Skwarnicki, dziennikarz i pisarz polski

13 IV 1990: abp Michel Sabbah, łaciński patriarcha Jerozolimy

29 III 1991: o. Ignacio Maria Calabuig Adan OSM, o. Silvano M. Maggiano OSM

17 IV 1992: abp Miloslav Vlk, arcybiskup Pragi, prymas Czech

9 IV 1993: m. Anna Maria Canopi, ksieni opactwa benedyktyńskiego „Mater Ecclesiae” z wyspy San Giulio koło Novary (Włochy)

1 IV 1994: prawosławny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I

14 IV 1995: s. Minke de Vries, mniszka wspólnoty protestanckiej z Grandchamp (Szwajcaria)

5 IV 1996: kard. Vinko Puljić, arcybiskup Sarajewa

28 III 1997: katolikos Garegin I, najwyższy patriarcha wszystkich Ormian

10 IV 1998: Olivier Clément, francuski teolog prawosławny

2 IV 1999: Mario Luzi, poeta włoski

21 IV 2000: rozważania przygotował Jan Paweł II z okazji Wielkiego Jubileuszu Roku Świętego

13 IV 2001: teksty zaczerpnięto z pism kard. Johna Newmana z okazji 200. rocznicy jego urodzin

29 III 2002: rozważania przygotowało 14 dziennikarzy z różnych krajów, akredytowanych przy Stolicy Apostolskiej – John M. Thavis (USA), Aleksiej Bukałow (Rosja), Henri Tincq (Francja), Greg Burke (USA), Ángel Gómez Fuentes (Hiszpania), Erich Kusch (Niemcy), Hiroshi Miyahira (Japonia), Jacek Moskwa (Polska), Marina Ricci (Włochy), Aura Miguel (Portugalia), Luigi Accattoli (Włochy), Sophie de Ravinel (Francja), Valentina Alazraki (Meksyk), Marie Czernin (Niemcy)

18 IV 2003: w związku z 25-leciem pontyfikatu teksty pochodziły z nauk rekolekcyjnych kard. Karola Wojtyły, które głosił on dla Pawła VI i Kurii Rzymskiej w Watykanie 7-13 III 1976

9 IV 2004: o. André Louf, trapista z Belgii

25 III 2005 : kard. Joseph Ratzinger, prefekt Kongregacji Nauki Wiary

Zwyczaj zapraszania autorów z zewnątrz podtrzymali następni papieże. Oto kolejni autorzy rozważań:

Benedykt XVI

14 IV 2006: abp Angelo Comastri, wikariusz generalny Jego Świątobliwości dla Miasta Watykanu

6 IV 2007: ks. Gianfranco Ravasi, biblista, prefekt Biblioteki Ambrozjańskiej w Mediolanie

21 III 2008: kard. Joseph Zen Ze-kiun, biskup Hongkongu

10 IV 2009: Thomas Menamparampil SDB, arcybiskup Guwahati (Indie)

2 IV 2010: kard. Camillo Ruini, b. wikariusz papieski dla diecezji rzymskiej

22 IV 2011: matka Maria Rita Piccione z klasztoru Czterech Świętych Koronowanych w Rzymie, przełożona federacji mniszek augustiańskich

6 IV 2012: włoscy małżonkowie Danilo i Anna Zanzucchi z Ruchu Focolari, założyciele Ruchu „Rodziny nowe”

Franciszek

29 III 2013: patriarcha maronicki kard. Bechara Boutros Rai z grupą młodych Libańczyków

18 IV 2014: abp Giancarlo Maria Bregantini CSS, metropolita Campobasso-Boiano (Włochy)

3 IV 2015: bp Renato Corti, biskup-senior Novary (Włochy)

25 III 2016: kard. Gualtiero Bassetti, arcybiskup Perugii-Città delle Pieve (Włochy)

14 IV 2017: Anne-Marie Pelletier, biblistka (Francja)

30 III 2018: 14 młodych Włochów w wieku 16-27 lat (I – Valerio De Felice; II – Maria Tagliaferri i Margherita Di Marco; III – Caterina Benincasa; IV – Agnese Brunetti; V – Chiara Mancini; VI – Cecilia Nardini; VII – Francesco Porceddu; VIII – Sofia Russo; IX – Chiara Bartolucci; X – Greta Giglio; XI – Greta Sandri; XII – Dante Monda; XIII – Flavia De Angelis; XIV – Marta Croppo).

19 IV 2019: s. Eugenia Bonetti, misjonarki Maryi Pocieszenia, przew. Stowarzyszenia „Slaves No More”

10 IV 2020 (przed Bazyliką św. Piotra): rozważania przygotowało duszpasterstwo więzienne z Zakładu Karnego „Due Palazzi” w Padwie (pięcioro więźniów, rodzice zamordowanej córki, matka osoby osadzonej, córka skazańca na dożywocie, wychowawczyni więzienna, katechetka, zakonnik wolontariusz, sędzia, oficer policji penitencjarnej i kapłan niesłusznie skazany, a następnie uniewinniony)

2 IV 2021 (też na Placu św. Piotra): Grupa Skautów Agesci „Foligno I” (Umbria) i rzymska parafia św. Męczenników Ugandyjskich

15 IV 2022: rozważania przygotowały rodziny należące do różnych ruchów i stowarzyszeń katolickich

7 IV 2023: teksty zaczerpnięto z przemówień papieża podczas jego podróży zagranicznych i przy innych okazjach; procesję prowadził wikariusz papieski dla diec. rzymskiej kard. Angelo De Donatis.

29 III 2024: teksty rozważań ułożył osobiście papież Franciszek a ich myślą przewodnią są słowa „Modlitwa z Jezusem na drodze Krzyża”. Treść rozważań jest dostępna TUTAJ.