Jan Paweł II wciąż obecny – ulice, szkoły, pomniki, muzea imienia Papieża Polaka

Na mapie Polski często spotkać można imię Jana Pawła II. To m.in. ponad 679 ulic, 139 placów i prawie 80 rond. Za patrona przyjęło Papieża Polaka też niemal 40 parafii i ponad 1000 szkół oraz Uniwersytetów. Nie brakuje także sanktuariów, muzeów oraz ośrodków myśli imienia Świętego Patrona, który wciąż inspiruje wielu Polaków. W sobotę przypada 10. rocznica kanonizacji Jana Pawła II, która miała miejsce 27 kwietnia 2014 roku.

Jan Paweł II w przestrzeni miejskiej

Według danych GUS ulice i place Jana Pawła II istnieją w każdym województwie. Ulic jest 679. Najwięcej w województwie mazowieckim – 98, małopolskim – 73 i pomorskim – 64. Najmniej w warmińsko – mazurskim – 17 i podlaskim – 19. Spośród 139 placów Jana Pawła II najwięcej jest w województwie dolnośląskim – 21 i śląskim – 15.

W Polsce istnieje też 54 alei Jana Pawła II, najwięcej w województwie mazowieckim – 11. Alei Jana Pawła II nie ma tylko w województwie warmińsko-mazurskim.
Jest też 79 rond im. Jana Pawła II. Najwięcej w województwie mazowieckim i śląskim – 13 oraz wielkopolskim – 12.

Warto też wspomnieć o 45 skwerach im. Jana Pawła II i 16 parkach Jana Pawła II. Tu dominuje Wielkopolska. Na terenie województwa jest 8 skwerów i aż 5 parków, którym patronuje papież.

Imię Jana Pawła II nosi też 6 osiedli i 3 bulwary w kraju. Jest też jeden rynek im. Jana Pawła II – w Kłobucku, szosa Jana Pawła II w Barwicach w zachodniopomorskim i Wybrzeże Ojca Świętego Jana Pawła II w Przemyślu nad Sanem.

Pomniki

W całym kraju liczba pomników Jana Pawła II szacowana jest na ok. 800. Pierwszy w Polsce pomnik Papieża Polaka odsłonięto jesienią 1980 roku na dziedzińcu Pałacu Biskupiego w Krakowie. Do momentu śmierci Jana Pawła II w 2005 r. w Polsce powstało ponad 230 posągów przedstawiających wizerunek papieża Wojtyły, a w latach 2005–2009 – kolejnych 300. Ich liczba sukcesywnie rośnie.

Sanktuaria

W Polsce znajduje się także kilka sanktuariów pod wezwaniem Ojca Świętego, m.in. sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie na Białych Morzach, ale również w Gdańsku, Krośnie, czy Nowym Targu. Powstało także Sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu.

Do najbardziej popularnych należy sanktuarium na tzw. Białych Morzach w Krakowie, które powstało w ramach Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”. Wraz z erygowaniem świątyni w 2011 r., rozpoczął się tam szczególny kult Papieża Polaka. Przechowywane są tam jego relikwie. Jest to krew, zamknięta w szklanej szkatule, umieszczona wewnątrz marmurowego ołtarza, jak również sutanna, w którą święty Jan Paweł II ubrany był 13 maja 1981 roku podczas zamachu na jego osobę i inne. W sanktuarium znajduje się także krzyż, przed którym Papież modlił się w swojej kaplicy w rzymskim Colloseum w 2005 r., w czasie ostatniej swojej drogi krzyżowej. W Kaplicy Kapłańskiej ujrzeć można płytę z grobu Jana Pawła II, pochodzącą z Bazyliki świętego Piotra w Rzymie.

Parafie

Według danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w Polsce funkcjonuje 37 parafii pw. św. Jana Pawła II. Jedna z nich – parafia w Kaczynie w diecezji kieleckiej nosi wezwanie MB Częstochowskiej i św. Jana Pawła II. 36 spośród wszystkich parafii – to parafie diecezjalne. Jedna, parafia pw. św. Jana Pawła II w Opolu, jest parafią zakonną, prowadzoną przez misjonarzy oblatów Maryi Niepokalanej. Najwięcej, tzn. 5 parafii pw. papieża – Polaka znajduje się w diecezji krakowskiej.

Większość parafii – 29 – to parafie miejskie, 6 to parafie wiejskie, a 2 mają charakter miejsko – wiejski. Zdecydowana większość parafii erygowana została po 2005 r., jedynie 4 to parafie starsze, które z czasem przyjęły za patrona świętego papieża.

Fundacje

Pod patronatem Papieża Polaka działają także fundacje. Są to, m.in. Fundacja Dzieło Nowego Tysiąclecia, Fundacja Rodzin Polskich im. św. Jana Pawła II, Fundacja dla Życia i Rodziny, a także wiele innych. Fundacje te mają różne cele, ale skupiają się wokół popularyzacji nauczania Papieża Jana Pawła II.

Do głównych celów Fundacji Dzieła Nowego Tysiąclecia należy wspieranie rozwoju kultury i nauki chrześcijańskiej oraz chrześcijańskich mediów w Polsce, jak również wspieranie – poprzez program stypendialny edukacji uzdolnionej młodzieży z małych miast i wsi.

Natomiast Fundacja Rodzin Polskich im. św. Jana Pawła II skupia się na wspieraniu rodzin w kryzysach, borykających się z uzależnieniami, trudnościami wychowawczymi, ubóstwem. Świadczy też pomoc pomoc samotnym seniorom i osobom z niepełnosprawnościami. Fundacja prowadzi świetlicę środowiskową dla dzieci, terapeutyczne i integrujące warsztaty artystyczne oraz tworzą projekty aktywizujące i edukacyjne.

Z kolei Fundacja dla Życia i Rodziny wspiera działania, mające na celu promowanie podstawowych wartości człowieka, jakimi są życie i godność osoby każdego człowieka od początku do jego naturalnej śmierci, a także wartości rodzinne.

Instytuty

Powstało także wiele instytutów imienia Jana Pawła II. Wśród nich: Instytut Tertio Millennio, Centrum Myśli Jana Pawła II, Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!” w Krakowie na Białych Morzach, Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie, a obecnie powstaje także Centrum Rodziny Jana Pawła II.

Instytut Tertio Millennio ma na celu popularyzację treści społecznego nauczania Kościoła, a w szczególności upowszechnianie i komentowanie nauczania Jana Pawła II. Powstał w 1995 roku, jako odpowiedź na papieskie wezwanie, wyrażone w Liście Apostolskim Tertio Millennio Adveniente, który przygotowywał Kościół do obchodów Roku Jubileuszowego 2000. Instytut organizuje prace naukowe, a także prowadzi pracę formacyjną z młodymi. Stara się być miejscem dyskusji pomiędzy różnymi środowiskami i grupami oraz promować wartości w życiu publicznym.

Stołeczne Centrum Myśli Jana Pawła II działa natomiast w obszarach kultury i edukacji oraz budowaniu zaangażowanego i odpowiedzialnego społeczeństwa, korzystając z intelektualnego, duchowego i kulturowego dziedzictwa Karola Wojtyły – Jana Pawła II, a przy tym wskazując na jego uniwersalny wymiar.

Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!” w Krakowie na Białych Morzach usytuowane jest nieopodal miejsca, w którym podczas II wojny światowej pracował przy pracach robotniczych Karol Wojtyła. Zostało powołane przez księdza kardynała Stanisława Dziwisza w 2006 roku w Krakowie jako wotum dziękczynne wiernych za pontyfikat Ojca Świętego. Centrum upowszechnia i rozwija dziedzictwo Jana Pawła II. Ma także za zadanie promować duchowość, kulturę i tradycję związane z Jego osobą, a także działalność naukową i edukacyjną oraz pomoc potrzebującym.

Także Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie powstał po to, aby zachowywać, promować oraz rozwijać duchowe i naukowe dziedzictwo Ojca Świętego, jednak w szczególności dotyczące dialogu między religiami i kulturami. Instytut realizuje wiele projektów edukacyjnych, kulturalnych i naukowych. Organizuje koncerty, imprezy masowe, produkcje i projekcje filmowe. Prowadzi warsztaty edukacyjne, lekcje tematyczne, olimpiady, gry miejskie i konkursy dla dzieci i młodzieży. Prowadzi także samodzielną działalność wydawniczą.

Powstające Centrum Rodziny Jana Pawła II ma być natomiast domem, w którym wspólnoty będą mogły spotykać się, rozmawiać, uczestniczyć w rekolekcjach, warsztatach, szkoleniach, poradach psychologicznych, pedagogicznych czy prawnych. Ma być to przestrzeń, gdzie szczególną opieką otoczone będę dzieci i młodzież. Zadaniem Centrum Rodziny będzie także szerzenie nauki Jana Pawła II, który jest ustanowiony przez Kościół patronem rodziny.

Szkoły i uczelnie wyższe

W Polsce funkcjonują także uczelnie wyższe imienia Papieża Polaka. Jego imię nosi Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – kościelna szkoła wyższa o pełnych prawach publicznych szkół wyższych, najstarsza uczelnia Lublina, jeden z najstarszych uniwersytetów powstałych w Polsce i pierwszy uniwersytet katolicki w Europie Środkowo-Wschodniej. Uczelnia zmieniła nazwę z „Katolicki Uniwersytet Lubelski” na „Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w 2005 roku. Święty Patron w latach 1958–1978 był także jednym z jej wykładowców, a w 1987 r., podczas trzeciej pielgrzymki do Polski, odwiedził Lublin i swoją dawną uczelnię.

W Krakowie działa Papieski Uniwersytet Jana Pawła II w Krakowie, powstały w 1981 jako Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, kontynuująca tradycje zamkniętego w 1954 przez władze PRL Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2022 abp Marek Jędraszewski pobłogosławił plac przy ulicy Bobrzyńskiego 10 w Krakowie, gdzie ma powstać Kampus Jana Pawła II.

Istnieje też ok. 1000 szkół noszących imię Papieża Polaka. To w większości szkoły podstawowe, zrzeszone w Rodzinie Szkół im. Jana Pawła II.

Muzea

Co najmniej dziesięć muzeów nazwanych jest imieniem Jana Pawła II, m.in. w Wadowicach, Warszawie, Częstochowie, Krakowie, na Wawelu, w Toruniu, Starym Sączu oraz Niepokalanowie. Jednym z najsłynniejszych jest jednak Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach, w którym urodził się Karol Wojtyła. Zachowano się w nim wiele z przedmiotów codziennego użytku Wojtyłów.

Największy zbiór przedmiotów osobistych Papieża Polaka prezentuje Muzeum św. Jana Pawła II w Krakowie. Misją tego miejsca jest, m.in. zachowanie, upamiętnianie i propagowanie wiedzy o życiu Karola Wojtyły, Jego pontyfikacie i dziedzictwie.

Największą kolekcję monet i medali z wizerunkiem Papieża Polaka można natomiast zobaczyć w Częstochowie w prywatnym Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II. To największa tego typu placówka na świecie. W skład kolekcji wchodzi prawie 8000 medali ze 127 krajów świata i ponad 2 000 monet z 83 krajów. Muzeum posiada także rzeźby, ikony, kopię Biblii Gutenberga, relikwie Ojca Świętego i osobiste pamiątki związane z Janem Pawłem II. Odbywają się tutaj także konferencje, prelekcje i koncerty.

Z kolei w Warszawie uwagę przyciąga Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, które znajduje się pod kopułą Świątyni Opatrzności Bożej. To jedno z najwyżej usytuowanych muzeów w Polsce. Ekspozycja zajmuje około 2000 metrów kwadratowych powierzchni. Ekspozycja główna umożliwia realistyczne spotkanie z Karolem Wojtyłą i Stefanem Wyszyńskim, poprzez cytaty i filmy. Ścieżka zwiedzania oparta jest na planie koła. Każda z merytorycznych stref stanowi osobną przestrzeń akustyczną. Muzeum prowadzi także działalność edukacyjną w formie warsztatów i konferencji.

Muzea poświęcone Janowi Pawłowi II prowadzą różnorodne działania, które mają na celu promowanie jego dziedzictwa, nauczania i życia. Prezentują wystawy stałe i czasowe związane z życiem i działalnością Jana Pawła II, na których można zobaczyć wiele zdjęć, dokumentów, pamiątek, strojów, oraz innych artefaktów związanych z papieżem. Organizują także lekcje, wykłady, konferencje, sympozja i warsztaty dla uczniów omawiające różne aspekty życia i nauczania papieża Jana Pawła II. Wydają publikacje, książki i broszury, a także organizują wydarzenia kulturalne, takie jak koncerty, spektakle teatralne, czy projekcje filmowe, które mają na celu promowanie kultury i sztuki związanych z papieżem Janem Pawłem II.

Relikwie

W ciągu 9 lat od śmierci Jana Pawła II jego relikwie trafiły do wielu krajów. Ponad 100 jest w kościołach i kaplicach w Polsce. Dotarły nawet do Kolumbii, Kostaryki, czy Meksyku. Wśród relikwii jest krew Papieża Polaka, są też fragmenty sutanny i koszuli z krwią Jana Pawła II. Tylko w Polsce krople krwi zmarłego papieża Jana Pawła II przechowywane są w co najmniej stu parafiach.

W Polsce na Jasnej Górze znajduje się przestrzelony pas sutanny Papieża ze śladami krwi, który osobiście ofiarował. Ampułki z krwią obecne są także Licheniu, w Kalwarii Zebrzydowskiej, w warszawskiej Świątyni Opatrzności Bożej, czy w Kopalni Soli w Wieliczce, 101 metrów pod ziemią. Niektóre parafie mają relikwie w postaci włosów św. Jana Pawła II.

W wielu miejscach są także relikwie drugiego stopnia, czyli przedmioty związane z życiem Papieża i należące do niego: fragmenty ubrań, mitra czy pastorał.

Wspólnoty

W Polsce działa także wiele wspólnot pod patronatem Świętego. To np. Zakon Rycerzy Jana Pawła II, Mężczyźni Świętego Jana Pawła II, a także wspólnoty małżeństw i wspólnoty modlitewne pod jego patronatem. Wspólnoty te opierają swoje działanie na nauce Papieża Polaka.

Zakon Rycerzy Świętego Jana Pawła II powstał jako wotum wdzięczności za wyniesienie na ołtarze (do chwały błogosławionych) Papieża Polaka. To formacja katolickich mężczyzn świeckich, którzy chcą na wzór Jana Pawła II dawać w ten sposób świadectwo wiary i męstwa. Cele te starają się realizować poprzez zaangażowanie w dzieło nowej ewangelizacji i wzorując się na postawach Papieża Polaka. Upowszechniają Jego nauczanie.

Z kolei wspólnoty małżeństw w oparciu o katechezy św. Jana Pawła II, patrona rodzin, starają się pogłębiać relacje miłości w małżeństwie.

Przed 10 laty – 27 kwietnia 2014 r. – kanonizowani zostali dwaj papieże – Polak Jan Paweł II i Włoch Jan XXIII. Odbyło się to w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, w święto ustanowione przez Jana Pawła II. Kanonizowany został 9 lat po śmierci i 3 lata po beatyfikacji. Pontyfikat Jana Pawła II trwał 26 lat, 5 miesięcy i 17 dni. Był trzecim co do długości w historii Kościoła. Ojciec Święty odbył 104 podróże zagraniczne, 146 podróży apostolskich na terenie Włoch. Ogłosił 1338 błogosławionych (w tym 154 Polaków) i 482 świętych (w tym 9 Polaków oraz 2 świętych związanych z Polską). Jest autorem 14 encyklik, 15 adhortacji apostolskich, 11 konstytucji apostolskich i 45 listów apostolskich. Napisał też pięć książek.