Wystawa upamiętnia posługę kapelanów, która „zmieniła świat” podczas I wojny światowej

W Narodowym Muzeum i Miejscu Pamięci I Wojny Światowej w Kansas City w stanie Missouri trwa do września 2025 wystawa „Sacred Service” (Święta) Służba), która ukazuje rolę kapelanów katolickich a także protestanckich i żydowskich podczas Wielkiej Wojny (1914-18). Duchowni katoliccy zapewniali wówczas żołnierzom przede wszystkim wsparcie duchowe i posługę sakramentalną, ale wielu z nich także ratowało rannych, a ich służba w znacznym stopniu „zmieniła świat”.

„Na tej wystawie niejako można przyjrzeć się indywidualnym doświadczeniom wiary niektórych kapelanów, a także przekonać się, jak te doświadczenia wiary zmieniły świat” – powiedziała Patricia Cecil, kuratorka ekspozycji w wywiadzie dla „National Catholic Register” z 3 lipca. Wskazała, iż „wielu z nich udzielało pierwszej pomocy, również lekarskiej i przewoziło rannych żołnierzy do szpitali polowych”. Podkreśliła, że „(księża) ryzykowali życie, wchodząc na «ziemię niczyją», szukając żyjących ludzi, ponieważ czuli, że takie jest ich powołanie”. I to właśnie kapelani katoliccy zapoczątkowali takie działania, a w samej tylko Francji, zgodnie z ówczesnym tamtejszym  prawem, powołano ich do wojska aż ok. 22 tysięcy” – dodała kuratorka wystawy.

Na wystawie znajduje się m.in. makieta zbombardowanej kaplicy francuskiej, w której znajdują się przedmioty sakralne, m.in. szaty liturgiczne, zestaw komunijny i stuła z konfesjonału słynnego kapelana ks. Francisa Duffy’ego (1871-1932). Służył on jako starszy kapelan w 69. pułku armii amerykańskiej i zasłynął z niezłomnej troski o rannych i umierających.

Stephen Harris, autor książki “Duffy’s War: Fr. Francis Duffy, Wild Bill Donovan and the Irish Fighting 69th in World War I” (Wojna Duffy’ego: Ks. Francis Duffy, Wild Bill Donovan i Irlandczycy walczący w 69. pułku  w I wojnie światowej), powiedział,  że ks. Duffy przywiązywał dużą wagę do tego, aby znać nazwiska każdego żołnierza. „Był na polu bitwy, udzielając im ostatniego namaszczenia, rozmawiając z nimi, znał ich imiona i trzymając ich za ręce nawet wtedy, gdy umierali” – zaznaczył Harris w rozmowie z „The Register”. Według niego, kapłan ten posługiwał się niekiedy nawet gołymi rękami, aby wydobyć uwięzionych żołnierzy z bunkra.

A wracajac do tematu, jak „działalność kapelanów zmieniała świat”, P. Cecil przywołała film z 1940 r. „The Fighting 69th” (Walka  69. [Pułku]) z Jamesem Cagneyem i Patem O’Brienem w rolach głównych, który spopularyzował historię ojca Duffy’ego. Według niej film ten skłonił ludzi do „myślenia o służbie i życiu zgodnie z naszą wiarą, o poświęceniu, powołaniu do obowiązku i o tym, jak człowiek wierzący odpowiada na wszystkie te pytania” na krótko przed przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej.

Wystawa przedstawia też historię ks. Angelo Giuseppe Roncallego – późniejszego papieża św. Jana XXIII. Jego posługa kapelana w Królewskiej Armii Włoskiej stała się dlań natchnieniem do wspierania pokoju, praw człowieka i ewentualnych późniejszych działań na rzecz rozładowania kryzysu kubańskiego w październiku 1962 r.

Ekspozycja ukazuje również ofiarne zachowanie irlandzkiego jezuity i sługi Bożego ks. Williego Doyle’a, którego proces kanonizacyjny rozpoczęto pod koniec 2022 roku. Zarejestrowano tam m.in. przypadek, gdy kapłan ten położył się w błotnistym rowie, aby lekarz mógł spać na nim, a nie w błocie. „Myślę, że są to niepojęte dla naszych współczesnych umysłów akty poświęcenia, które były dziełem wielu z tych mężczyzn” – powiedziała kuratorka wystawy. Wyraziła przekonanie, iż „to właśnie jest historia kapelanów z czasów I wojny światowej”. I dodała: „Tu, w tej armii, w tym momencie masowego horroru, jest ktoś, kto widzi w tobie osobę. W systemie, który widzi cię tylko jako trybik w machinie wojennej, jest osoba, która cię widzi i uznaje twoją wrodzoną godność i wartość”.