Msze, marsze pamięci, koncerty… Program 80. rocznicy Powstania Warszawskiego

Msze święte w intencji powstańców, modlitwa międzyreligijna, przemarsze pamięci, składanie kwiatów oraz szereg wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych zaplanowano z okazji 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.

Jubileuszowe obchody odbędą się w stolicy w dniach 30 lipca – 5 sierpnia, ale wiele wydarzeń będzie organizowanych także w dniach późniejszych, aż do 2 października, gdy nastąpi uroczystość zakończenia obchodów.

„Jubileuszową, 80. rocznicę Powstania Warszawskiego będziemy obchodzić wyjątkowo uroczyście w wielu miejscach pamięci. Ale szczególnie cieszę się, że będziemy mogli, po paru latach przerwy, oddać cześć bohaterom z 1944 roku w niezwykłym miejscu – w Parku Akcji „Burza” na pięknie odnowionym Kopcu Powstania Warszawskiego” – napisał prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski w dniu ogłoszenia programu uroczystości głównych oraz wydarzeń im towarzyszących. Prezydent Warszawy przekonuje, że symbolika Kopca Powstania przemawia silnie do wyobraźni. Zbudowany po wojnie z gruzów zniszczonej Warszawy, został zmieniony w tym roku w przyjazny park, w którym „chce się spacerować i zadumać nad losem miasta”. Na samym szczycie kopca umieszczony jest pomnik – symbol Polski Walczącej. „Symbol, który towarzyszył Wam w walce z okupantem przed 80 laty” – zwrócił się do powstańców Rafał Trzaskowski. – Symbol, który przejęły kolejne pokolenia w czasie niepełnej suwerenności w czasach PRL. Symbol, który krzyczał z warszawskich ścian: Polska zawsze będzie walczyła o wolność. Symbol, który teraz góruje nad okolicą, a przede wszystkim na zawsze pozostanie w naszych sercach” – napisał prezydent Warszawy, zapraszając samych powstańców wraz z rodzinami i innych mieszkańców na obchody 80. rocznicy powstańczego zrywu w stolicy.

Program głównych obchodów zainauguruje we wtorek 30 lipca o godz. 11.00 spotkanie Powstańców Warszawskich z prezydentem Andrzejem Dudą i prezydentem Warszawy Rafałem Trzaskowskim w Parku Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego. Spotkanie będzie połączone z uroczystością nadania orderów i odznaczeń państwowych przez Prezydenta RP.

W środę 31 lipca o godz. 11.00 odbędzie się uroczysta sesja Rady m.st. Warszawy (Aula Politechniki Warszawskiej, pl. Politechniki 1), a o godz. 18.00 uroczysta polowa Msza święta na placu Krasińskich. Po niej tradycyjnie nastąpi Apel Pamięci oraz składanie kwiatów pod pomnikiem Powstania Warszawskiego.

1 sierpnia mieszkańcy Warszawy zgromadzą się najpierw (godz. 9.00) na uroczystości przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. Miejscem uroczystości będzie dawna siedziba konspiracyjnej kwatery Okręgu Warszawskiego AK (ul. Filtrowa 68).

W godzinach porannych zaplanowano indywidualne składanie kwiatów m.in. pod pomnikiem Stanisława Jankowskiego „Agatona” (skrzyżowanie ulic Karowej i Browarnej), pod pomnikiem Kobietom Powstania Warszawskiego (plac Krasińskich) czy pod pomnikiem gen. Zbigniewa Ścibor‑Rylskiego „Motyla” (park marsz. Edwarda Rydza‑Śmigłego).

O godz. 10.00 odbędzie się uroczyste podniesienie na maszt flagi państwowej przy pomniku Mokotów Walczący 1944 (park gen. Gustawa Orlicz‑Dreszera). Godzinę później z tego miejsca ruszy Marsz Mokotowa – przemarsz ul. Puławską do ul. Dworkowej. Po marszu zostaną złożone kwiaty pod obeliskiem Pamięci Żołnierzy AK Powstańców Mokotowa.

Do Godziny „W” – godziny wybuchu Powstania Warszawskiego – mieszkańcy stolicy będą składać kwiaty w wielu innych miejscach upamiętniających zryw przeciwko niemieckiemu okupantowi. Będzie to m.in. Pomnik Państwa Podziemnego i Armii Krajowej (skrzyżowanie ulic Wiejskiej i J. Matejki), pomnik gen. Stefana Roweckiego „Grota” (skrzyżowanie ul. F. Chopina i Al. Ujazdowskich), grób gen. Antoniego Chruściela „Montera” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach czy tablica na cześć Szarych Szeregów i kamień poświęcony Powstańcom i Ludności Cywilnej Warszawy Wywiezionym i Zamordowanym w Obozach Koncentracyjnych (park Powstańców Warszawy).

Godzina 17.00, czyli Godzina „W”, będzie tradycyjnie oddaniem hołdu Powstańcom przy Pomniku Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. O tej porze wielu mieszkańców stolicy zgromadzi się także na Rondzie Dmowskiego, które na kilka minut pokryje się biało-czerwonym dymem rac oraz biało-czerwonymi flagami.

O godz. 18.30 na Cmentarzu Powstańców Warszawy rozpocznie się modlitwa międzyreligijna przy pomniku Polegli Niepokonani, po której nastąpi składanie kwiatów na kurhanie, w którym znajdują się prochy ponad 50 tys. mieszkańców stolicy i ich powstańczego wojska.

Na zakończenie dnia, w parku Akcji „Burza” przy ul. Bartyckiej o godz. 21.00 odbędzie się uroczyste rozpalenie Ognia Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego.

Władze Warszawy uczczą także 5 sierpnia ludność cywilną Woli przy pomniku Pamięci 50 Tysięcy Mieszkańców Woli Zamordowanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego 1944. Uroczystość odbędzie się jak co roku na skwerze Pamięci przy rozwidleniu ul. Leszno i al. „Solidarności”. Po niej o godz. 19.00 wyruszy Marsz Pamięci Ofiar Cywilnych Powstania Warszawskiego – w trakcie marszu będą wyczytywane ich nazwiska. Będzie to uroczyste przejście w kierunku Cmentarza Powstańców Warszawy.

Jak co roku uroczystościom z udziałem najwyższych władz państwowych oraz władz stolicy towarzyszy wiele wydarzeń upamiętniających zarówno wszystkich Powstańców, jak i poszczególne bataliony. Są to inicjatywy organizowane przez Muzeum Powstania Warszawskiego, władze w dzielnicach oraz pobliskich miejscowościach – wydarzenia kulturalne, edukacyjne, społeczne i muzyczne. To m.in. wystawy, gry miejskie, konkursy fotograficzne, premiery książkowe, rowerowe masy powstańcze.

Już 26 lipca odbędzie się koncert i premiera płyty „Wawa” – Brodka i goście w Parku Wolności, Muzeum Powstania Warszawskiego. Album ten zawiera 10 utworów, kompozycji oryginalnych i tzw. coverów, które w niepowtarzalny dla Brodki sposób opowiadają o Warszawie. Produkcję promuje singiel „Spotkanie z Warszawą” – utwór Ireny Santor z 1964 roku. Bilety na wydarzenie do nabycia w kasie Muzeum Powstania Warszawskiego oraz na bilety.1944.pl i eventim.pl Wydarzenie transmitowane w TVN24 i w mediach społecznościowych Muzeum Powstania Warszawskiego

Z okazji 80. rocznicy Powstania Warszawskiego powstała niezwykła produkcja – opera „D’ARC” w reżyserii Krystiana Lady. Jest to współczesna opera rozpisana na trzy plany czasowe oraz sny, w których spotykają się bohaterki tej opowieści: Joan – fotografka z Paryża, córka polskich emigrantów; Joanna – warszawska wiolonczelistka, a zarazem Powstańczyni, oraz Giovanna – francuska bohaterka narodowa, Dziewica Orleańska. Tym, co łączy postaci tej historii, jest gotowość oddania się wizji większej niż życie.

Podczas jednego wieczoru, podążając za bohaterkami tej opowieści, widzowie odwiedzą Paryż 2024 roku, Warszawę 1944 roku oraz Rouen 1429 roku. Po świecie, który był, który jest, i tym, który zdarza się tylko w snach, oprowadzą nas wiolonczelistka Dobrawa Czocher jako Joanna, aktorka Agnieszka Grochowska w roli Joan, sopranistka Gabriela Legun jako Giovanna oraz baryton Szymon Komasa jako Anioł Historii.

Opera będzie prezentowana od 3 do 6 sierpnia Muzeum Powstania Warszawskiego, choć premiera odbędzie się o północy z 1 na 2 sierpnia tamże. Bilety można nabyć w MPW oraz na stronie eventim.pl.

Jednym z najbardziej obleganych wydarzeń jest co roku wspólne śpiewanie powstańczych piosenek. O godz. 20.30, z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy i pod nazwą „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” odbędzie się ono na placu Piłsudskiego. Śpiewniki można pobrać na stronie 1944.pl. Wydarzenie transmitowane w TVP1 oraz w mediach społecznościowych Muzeum Powstania Warszawskiego.

W intencji bohaterskiego zrywu uczestników Powstania Warszawskiego co roku odprawiane są także Msze święte i nabożeństwa. Oprócz wspomnianej Mszy polowej oraz modlitwy międzyreligijnej wierni zgromadzą się m.in. 28 lipca w Parku Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego. O godz. 18.00 odprawiona tam zostanie Msza święta z udziałem Powstańców, harcerzy i warszawiaków.

Liturgia sprawowana będzie przez wstawiennictwo bł. Michała Czartoryskiego OP z okazji 80. rocznicy jego śmierci i 25‑lecia beatyfikacji. Kazanie wygłosi dominikanin o. Adam Szustak. Wydarzenie transmitowane w mediach społecznościowych Muzeum Powstania Warszawskiego.

1 sierpnia o godz. 10.00 można uczestniczyć we Mszy świętej w intencji poległych żołnierzy i zmarłych w ostatnim roku członków Środowiska Batalionów AK „Gustaw” i „Harnaś”. Eucharystia sprawowana będzie w bazylice św. Krzyża z udziałem Powstańców, członków Środowiska i pocztów sztandarowych Batalionów AK „Gustaw” i „Harnaś” oraz Szkoły nr 279 im. Batalionów AK „Gustaw” i „Harnaś”.

3 sierpnia o godz. 16.00 w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży odprawiona zostanie Msza św. za poległych żołnierzy AK „Żelazna Reduta” oraz dowódcę 3. kompanii AK „Chrobry II” Zbigniewa Bryma.

Dzień później o godz. 18.00 w kościele pw. św. Antoniego z Padwy (ul. Senatorska 31) sprawowana będzie Msza święta upamiętniająca najmłodszych żołnierzy Powstania Warszawskiego.

18 sierpnia o godz. 13.00 odprawiona zostanie z kolei Msza święta w intencji poległych żołnierzy oddziałów powstańczych z Żoliborza i Starówki oraz oddziałów Grupy AK „Kampinos”. Na modlitwę zaprasza Parafia Rzymskokatolicka św. Stanisława Kostki, ul. Hozjusza 2.

Dokładny program obchodów można znaleźć na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego (www.1944.pl) oraz urzędu miasta stołecznego Warszawy (www.um.warszawa.pl).

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie, wielkim zrywem ludności stolicy, który miał przynieść wolność miastu i pomóc w wyzwoleniu całego kraju spod okupacji. Wśród żołnierzy nie zabrakło także księży, którzy w oddziałach powstańczej Warszawy byli kapelanami towarzyszącymi im aż do końca walki. Część duchowych pełniła ofiarnie swoją posługę wśród ludności cywilnej, a zwłaszcza w rozrzuconych po mieście szpitalach polowych. Według późniejszych szacunków w Powstaniu wzięło udział około 150 księży, którzy pełnili funkcję kapelanów, blisko pięćdziesięciu z nich zginęło w trakcie walk. Po 63 dniach walk Powstanie Warszawskie zakończyło się kapitulacją. Zginęło w nim około 18 tys. powstańców i od 150 tys. do 200 tys. cywilów.