Msza św. w katedrze polowej i rekonstrukcja historycznej, powstańczej defilady

80 lat temu, 6 sierpnia 1944 r., oddziały staromiejskie Armii Krajowej uroczyście przeszły ul. Długą dla uczczenia rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej. Defiladę poprzedziła Msza św. w kościele garnizonowym, w czasie której zaprzysiężono grupę ochotników. W nawiązaniu do rocznicy tego wydarzenia w katedrze polowej Wojska Polskiego odprawiona została 10 sierpnia Msza św., a po niej odbyła się rekonstrukcja defilady z udziałem około stu rekonstruktorów.

Organizatorami wydarzenia były: Rada Osiedla Staromiejskiego, Towarzystwo Przyjaciół Warszawy Oddział Stare Miasto, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie i Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław”. Rekonstruktorzy przybyli także z innych miast, a nawet z zagranicy, m.in. Hiszpanii i Stanów Zjednoczonych.

Eucharystii przewodniczył ks. por. Karol Bernatek, wikariusz katedry polowej, który przedstawiając intencję Mszy św., powiedział, że jest ona ofiarowana w intencji wszystkich zmarłych i poległych w Powstaniu Warszawskim. Przybliżył tło historyczne wydarzeń sprzed 80 lat. Kapelan przypomniał, że Kościół 6 sierpnia wspomina postać św. Wawrzyńca, diakona i męczennika, zarządcę dóbr kościelnych i opiekuna ubogich. – W czasie prześladowania za cesarza Waleriana rozdawał majątek ubogim, ale kiedy został zmuszony do tego, aby oddać skarby Kościoła, przyprowadził przed oblicze cesarza ubogich, mówiąc, że to są prawdziwe skarby Kościoła. To my tworzymy nie tylko Kościół, ale przede wszystkim społeczność ludzi wiary, nadziei i miłości. To my tworzymy patriotyzm, to my jesteśmy za to odpowiedzialni, więc stając przed Panem Bogiem, prośmy o miłosierdzie dla nas, byśmy z odwagą mogli głosić słowa: Bóg, Honor, Ojczyzna – powiedział.

Kazanie wygłosił ks. Tomasz Jakubowski, wikariusz parafii św. Anny w Grodzisku Mazowieckim, który podkreślił, że na tę powstańczą, żołnierską defiladę czekano od 1939 r. – To była parada, która ukazywała zwycięstwo Wojska Polskiego, zwycięstwo Polaków, umiłowanie Ojczyzny, umiłowanie Boga i wartości chrześcijańskich – powiedział. Dodał, że owoce powstańczego zrywu i pamięć o nim trwają mimo upływu 80 lat, czego dowodem są godne obchody rocznicy organizowane nie tylko w stolicy, ale i w wielu innych miejscach Polski. Zachęcił do przekazywania etosu powstańczego kolejnym pokoleniom.

Wskazując na postać św. Wawrzyńca, podkreślał, że także Powstańcy Warszawscy nie ugięli się pod groźbą śmierci, z dumą wyznawali swoją wiarę w Boga i często w męczeński sposób oddawali życie za swoich braci.

Po zakończonej Mszy św. odbyła się inscenizacja powstańczej defilady z 6 sierpnia 1944 r. z udziałem grup rekonstruktorskich. Przemarsz rozpoczął się pod budynkiem Arsenału. Defiladę odebrali mjr Jakub Nowakowski ps. „Tomek”, jeden z ostatnich żołnierzy batalionu „Zośka” oraz kpt. Janusz Walędzik ps. „Czarny” ze Zgrupowania AK „Chrobry II”.

Rekonstruktorzy biorący udział w defiladzie zatrzymali się na wysokości katedry polowej. Odśpiewany został Mazurek Dąbrowskiego. W czasie przemarszu oddano hołd Powstańcom Warszawskim poprzez złożenie kwiatów pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego oraz pod tablicą poświęconą żołnierzom kompanii Orląt z Batalionu Gozdawa przy ul. Kilińskiego. W czasie walk Orlęta wzięły udział m.in. w zdobyciu Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, a następnie w ataku na Dworzec Gdański. Jako jedni z ostatnich opuścili Stare Miasto.

Po zakończeniu defilady w sali konferencyjnej katedry polowej odbyło się spotkanie historyczne na temat Powstania Warszawskiego. O historii katedry polowej i jej roli w sierpniu 1944 r. mówił dr Jacek Macyszyn, kustosz Sali Tradycji Ordynariatu Polowego. Wykład o genezie Powstania Warszawskiego wygłosił dr Maciej Żuczkowski z warszawskiego oddziału IPN Warszawa. Z kolei Andrzej Kryński (IPN Warszawa) opowiedział o pomocy udzielanej walczącemu miastu.

***

W niedzielę 6 sierpnia 1944 r., w rocznicę wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej odbyła się defilada Powstańców Warszawskich. Wzięli w niej udział żołnierze Batalionu AK „Gozdawa”, a także kilku innych oddziałów, którzy uczestniczyli wcześniej we Mszy św. w kościele garnizonowym (katedrze polowej WP), sprawowanej przez o. Adama Wiśniewskiego, pallotyna i kapelana Batalionu „Gozdawa”. Po Mszy św. przysięgę wojskową przed ołtarzem świątyni złożyła grupa ochotników. Po zakończeniu nabożeństwa oddziały przemaszerowały w kierunku ul. Freta.

Tekst: Krzysztof Stępkowski