Ochrońmy dzieci przed pornografią. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza

Korzystanie przez dzieci i młodzież z treści pornograficznych jest coraz powszechniejszym problemem i dotyczy coraz młodszych ludzi. Badania pokazują, że dotarcie do treści pornograficznych nie stanowi problemu dla ok. 3/4 małoletnich w Polsce. Instytut Ordo Iuris przygotował projekt ustawy mającej na celu ograniczenie dostępu do pornografii wśród dzieci. Za brak wdrożenia takich działań groziłaby blokada portali przez dostawców internetu oraz zablokowanie usług płatniczych.

Problem dostępu małoletnich do treści pornograficznych i regularnego korzystania z pornografii dotyczy coraz szerszej grupy młodych osób na całym świecie. Dane statystyczne przedstawiane przez różne ośrodki badawcze wskazują, że w ostatnich latach nie tylko wzrasta liczba osób korzystających systematycznie z pornografii, ale mocno obniżył się wiek kontaktu z tego typu materiałami.

W raporcie Państwowego Instytutu Badawczego NASK z 2022 roku 73 proc. dzieci zadeklarowało, że znalezienie pornografii nie sprawia im trudności. Obniżeniu uległ również wiek osób wchodzących na strony z pornografią. W Polsce 55 proc. dzieci widziało pornografię nim ukończyło 12 lat. Zdecydowana większość z nich pornografii szuka właśnie poprzez urządzenia elektroniczne.

Specjaliści z zakresu psychologii rozwoju nie pozostawiają wątpliwości, że każdy kontakt młodego człowieka z pornografią negatywnie wpływa na rozwój jego mózgu, na kształtowanie postaw, relacji i więzi. Jak wskazują naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, mechanizm kompulsywnego korzystania z pornografii jest identyczny z mechanizmem uzależniającym od hazardu czy substancji psychoaktywnych. Co istotne, Światowa Organizacja Zdrowia od 1 stycznia 2022 roku umieściła w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11) nową jednostkę chorobową – kompulsywne zachowania seksualne.

W ostatnim czasie, dostrzegając, jak tragiczne konsekwencje niesie konsumpcja pornografii przez młodzież, prace nad skuteczną ochroną dzieci rozpoczęto w takich państwach Francja, Wielka Brytania, Kanada czy Stany Zjednoczone. Do wprowadzenia mechanizmów ochronnych przygotowują się m.in. Włochy.

Celem projektu Ordo Iuris jest wprowadzenie generalnego zakazu udostępniania na terenie Polski materiałów pornograficznych w internecie w sposób, który umożliwia zapoznanie się z nimi osobom małoletnim. Właściciele tego typu stron mają zostać zobowiązani do wprowadzenia skutecznego mechanizmu weryfikującego pełnoletność użytkownika. Skuteczność systemu weryfikującego wiek ma być oceniana przez odpowiedni organ. Serwisy, które nie wdrożyły rozwiązań weryfikacyjnych zostaną umieszczone w centralnym rejestrze. Sankcje za niespełnienie obowiązku będą polegały na blokadzie określonych stron przez dostawców internetu i blokadzie usług płatniczych przez dostawców tych usług.

Model ten zapewnia jednolitą listę blokowanych stron, pewność prawa i przejrzyste kryterium blokowania konkretnych stron przez dostawców internetu. Ponadto, ta regulacja rozwiązuje trudności związane z egzekwowaniem prawa poza granicami kraju, gdyż w ogóle nie zachodzi potrzeba egzekwowania go zagranicą. Organ administracji poprzestaje na uznaniu, że dana strona z treściami pornograficznymi nie realizuje ustawowego obowiązku i nakłada sankcję w postaci umieszczenia takiej domeny w rejestrze stron blokowanych na terenie całej Polski przez dostawców internetu.

Projekt przewiduje, że minister właściwy ds. informatyzacji określi w drodze rozporządzenia szczegółowe uwarunkowania dotyczące skutecznego, i bezpiecznego z punktu widzenia użytkowników, przeprowadzenia systemu weryfikacji wieku. Szczególnie ważne jest, by mechanizm weryfikacji wieku nie pozwalał na przechowywanie danych osobowych. Oceny wdrożonych mechanizmów weryfikacji wieku dokonywałby prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, którego projekt ustanawia organem właściwym w sprawach ochrony małoletnich przed treściami pornograficznymi w internecie. Do jego zadań należałoby m.in. badanie skuteczności mechanizmów weryfikujących pełnoletność użytkownika, ich kontrola i ocena pod względem zgodności z kryteriami ustanowionymi we wspomnianym rozporządzeniu ministra właściwego ds. informatyzacji.

Instytut Ordo Iuris rozpoczyna zbiórkę podpisów mającą na celu rejestrację w Sejmie komitetu obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Gdy marszałek Sejmu wyrazi zgodę na rejestracje komitetu, rozpocznie się zbiórka podpisów pod samym projektem ustawy. Aby złożyć projekt do laski marszałkowskiej potrzebne jest 100 tys. podpisów obywateli.

Projekt został zaprezentowany podczas konferencji prasowej. Adw. Rafał Dorosiński z Zarządu Ordo Iuris wskazał na problem szerokiego dostępu do pornografii przez nieletnich.

– 73 proc. dzieci i nastolatków deklaruje, że dostęp do treści pornograficznych jest dla nich niezwykle łatwy. Średnia wieku, w którym następuje styczność z pornografią, to zaledwie 11 lat. Do codziennego oglądania filmów i zdjęć pornograficznych przyznaje się co czwarty nastolatek. Mało tego, również ok. co czwarty nastolatek wyraża obawę dot. uzależnienia od pornografii – podkreślił prawnik.

Psycholog Bogna Białecka, prezes Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii, wyjaśniła, jak bardzo destrukcyjny wpływ ma pornografia na rozwój dzieci.

– Wczesny kontakt z pornografią powoduje większe prawdopodobieństwo, czy wręcz pewność pojawienia się kompulsywnych zachowań seksualnych, ale również częste oglądanie pornografii wpływa na rozwijający się mózg. W rezultacie ten mózg nigdy nie dojrzewa. Dzieci, które w sposób stały oglądają pornografię nie będą miały mózgu w pełni dojrzałego – zaznaczyła.

Natomiast Marcin Perłowski, dyrektor Centrum Życia i Rodziny, przedstawił planowane działania związane z projektem obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.

– Będziemy próbować przedstawić projekt ustawy w polskim parlamencie za pomocą obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Wchodzimy w pierwszy etap, czyli zbieramy najpierw tysiąc podpisów po to, aby móc je przedstawić marszałkowi i następnie nadać naszemu komitetowi inicjatywy ustawodawczej osobowość prawną. Następnie rozpoczniemy ogólnopolską zbiórkę podpisów – wskazał.