Zygmunt Brachmański laureatem nagrody „Lux ex Silesia”

Tegorocznym laureatem nagrody „Lux ex Silesia” został artysta-rzeźbiarz Zygmunt Brachmański. O przyznaniu nagrody artyście poinformował abp Adrian Galbas. 17 sierpnia przewodniczył on Mszy św. w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Wręczenie nagrody będzie miało miejsce 13 października.

Zygmunt Brachmański pochodzi z Rydułtów, gdzie urodził się w 1936 roku. Ukończył Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni profesora Jerzego Bandury. Po uzyskaniu dyplomu w 1959 roku zamieszkał w Katowicach. Pierwsze prace wykonywał w drewnie, następnie zaczął stosować kamień, gips oraz brąz. Jest autorem ponad 2 tys. rzeźb i pomników oraz kilkuset medali.

Artysta ma na swoim koncie wiele prac związanych z tematyką religijną. Zaprojektował wystrój ponad 50 kościołów w całej Polsce, jest też autorem koncepcji wielu statuetek i nagród, m.in. Złotej Maski, Śląskiego Wawrzynu Literackiego, Lauru Konrada, a także „Lux ex Silesia”. Do najbardziej charakterystycznych prac Zygmunta Brachmańskiego należą pomniki: Harcerzy Września 1939 w Katowicach, Wojciecha Korfantego na pl. Sejmu Śląskiego, św. Jana Pawła II w Rybniku oraz Piekarach Śląskich, a także Obelisk Orłów Śląskich na rogu ulic Jagiellońskiej i ul. Józefa Lompy w Katowicach.

W 1993 roku otrzymał nagrodę im. Karola Miarki za całokształt twórczości, a w listopadzie 2023 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczyło go Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, najwyższym wyróżnieniem, jakie może otrzymać artysta w Polsce. W grudniu 2023 roku, za oddaną pracę na rzecz wspólnoty Kościoła, otrzymał medal „Pro Ecclesia et Pontifice”.

Przed laty w rozmowie z „Gościem Katowickim” mówił, że tworząc z potrzeby serca często wpadał w „trans twórczy”, głęboko przeżywając to, co wyrażał w rzeźbiarskiej formie. Przyznał też, że jego praca zawsze była związana z modlitwą.

Nagroda Lux ex Silesia została ufundowana w 1994 roku przez metropolitę katowickiego abp. Damiana Zimonia. Otrzymują ją osoby związane z Górnym Śląskiem, które charakteryzują się chrześcijańskimi cnotami i poprzez dorobek naukowy, artystyczny lub działalność społeczną wnoszą trwały wkład w kulturę regionu. Nazwa nagrody nawiązuje do braci Odrowążów: św. Jacka i bł. Czesława. O żyjących w XIII wieku dominikanach mówiono w Krakowie „Ex Silesia Lux” – Światło ze Śląska.

Dotychczasowi laureaci nagrody „Lux ex Silesia”:

1994 – Irena Bajerowa
1995 – Wojciech Kilar
1996 – ks. abp Alfons Nossol
1997 – Jerzy Zieliński
1998 – August Chełkowski
1999 – ks. Stanisław Tkocz
2000 – Kornel Gibiński
2001 – Franciszek Kokot
2002 – Tadeusz Sławek
2003 – Henryk Mikołaj Górecki
2004 – Julian Gembalski
2005 – ks. Remigiusz Sobański
2006 – Anna Sekudewicz
2007 – Szczepan Wesoły
2008 – Wilibald Winkler
2009 – Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”
2010 – Andrzej Jasiński
2011 – Jan Malicki
2012 – Maciej Bieniasz
2013 – ks. Wincenty Myszor
2014 – Teresa i Eugeniusz Maliccy
2015 – Franciszek Pieczka
2016 – Jan Miodek
2017 – Krystyna Heska-Kwaśniewicz
2018 – Mieczysław Chorąży
2019 – Władysław Nasiłowski
2020 – Dorota Simonides
2021 – Marian Zembala
2022 – Antoni Piechniczek
2023 – ks. Jerzy Szymik