80. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto

– Trzeba wspominać te wszystkie momenty, bo inaczej nie będziemy pamiętać, do czego człowiek jest zdolny – mówił metropolita łódzki kard. Grzegorz Ryś. W Łodzi odbyły się główne uroczystości związane z 80. rocznicą likwidacji Litzmannstadt Getto. Obchody rozpoczęły się na Cmentarzu Żydowskim, gdzie zapalono znicze przy pomniku pamięci łódzkich Żydów.

Kolejnym punktem była ceremonia złożenia kwiatów na Stacji Radegast, która jest zabytkowym budynkiem kolejowym z 1941 roku. To stamtąd w czasie II wojny światowej wywożono żydowską ludność do obozów koncentracyjnych. Obecnie budynek jest elementem Pomnika Zagłady Litzmannstadt Getto, stanowiącym upamiętnienie tamtych wydarzeń.

Po ceremonii uczestnicy wyruszyli z Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast w Marszu Życia na Stary Rynek.

– Chcemy pokazać tym marszem, że wybieramy życie, a nie śmierć, wspólnotę, a nie segregację. Będziemy szli przez najważniejsze miejsca łódzkiego getta, bo ono pod wieloma względami było szczególne, działało najdłużej i było wielkim zakładem pracy niewolniczej. Niemcy wykorzystywali Żydów do pracy zwłaszcza na rzecz armii. Były też momenty wstrząsające jak Wielka Szpera-wymordowanie 15 tysięcy dzieci do 15. roku życia. Trzeba wspominać te wszystkie momenty, bo inaczej nie będziemy pamiętać, do czego człowiek jest zdolny – powiedział kard. Grzegorz Ryś. – Tu nie chodziło tylko o odebranie życia czy zmuszenia do niewolniczej pracy. Za tym wszystkim kryło się odebranie człowiekowi godności – dodał metropolita łódzki.

W czasie drogi uczestnicy zatrzymali się przy Pomniku Martyrologii Dzieci poświęconemu zmarłym i zamordowanym polskim dzieciom, Kuźni Romów, czyli dawnym obozie dla Romów i Sinti w getcie łódzkim, Pomniku Polaków Ratujących Żydów w Parku Ocalałych oraz Pomniku Dekalogu, który upamiętnia Żydów mieszkających niegdyś w Łodzi. Przy każdym przystanku odmówiono modlitwę, którą poprowadził poszczególny przedstawiciel wyznania lub mniejszości: kard. Grzegorz Ryś, metropolita łódzki, Michael Schudrich, naczelny rabin Polski oraz Roman Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce.

Organizatorem dzisiejszego wydarzenia była Archidiecezja Łódzka, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi i Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce.

Obchody rozpoczęły się 21 sierpnia i potrwają do 31 sierpnia. W trakcie odbywają się wykłady, wystawy, spacery historyczne, ceremonie, a także wiele innych wydarzeń przybliżających historię Żydów i getta w Łodzi.

Pierwsze plany odizolowania Żydów w Łodzi pojawiły się pod koniec 1939 roku. Przesiedlenia do „dzielnicy zamieszkania dla Żydów” trwały do marca 1940 roku, a ich punktem kulminacyjnym był „krwawy czwartek”, w czasie którego Niemcy zamordowali kilkaset osób stawiających opór przymusowym przesiedleniom. Z powodu zmieniającej się sytuacji na frontach zarządzono likwidację getta. Od 5 do 28 sierpnia 1944 roku wywieziono niemal wszystkich, których później w większości zamordowano w komorach gazowych.