Patriarcha Bartłomiej: kryzys klimatyczny o planetarnych wymiarach

W liście Bartłomiej uznaje wiele inicjatyw ekologicznych, które obecnie istnieją, ale jednocześnie zauważa, że nie są one wystarczające lub często nie docierają do sedna problemu. Potrzebna jest „rewolucja kopernikańska”, fundamentalna globalna zmiana mentalności lub znacząca rewizja relacji człowieka z naturą, w przeciwnym razie, zdaniem patriarchy, „będziemy nadal zajmować się tylko katastrofalnymi konsekwencjami kryzysu ekologicznego, podczas gdy korzenie problemu pozostaną nietknięte i zjadliwe”.

Zdaniem Bartłomieja I człowiek zajął miejsce Boga, znosząc miary, granice i wartości, czyniąc siebie miarą wszystkich rzeczy i „instrumentalizując innych ludzi i przyrodę, aby zaspokoić swoje nienasycone potrzeby i arbitralne cele”.

Patriarcha przeciwstawia ten stan rzeczy wierze chrześcijańskiej, zgodnie z którą szacunek dla świętości osoby ludzkiej i ochrona integralności stworzenia są ze sobą nierozerwalnie związane. „Prawdziwa wiara religijna eliminuje arogancję i `tytanizm` człowieka. Wiara jest murem ochronnym przed mutacją człowieka stworzonego przez Boga” – stwierdził Bartłomiej I.

Razem dla stworzenia

Honorowy zwierzchnik światowego prawosławia wzywa nie tylko prawosławnych, ale wszystkich chrześcijan do wspólnej pracy na rzecz stworzenia. Według Bartłomieja ważne jest również zintensyfikowanie dialogu międzyreligijnego w tym zakresie.

Patriarcha Konstantynopola podkreślił również, że obecny kryzys ekologiczny dotka przede wszystkim najbiedniejszych mieszkańców ziemi. W związku z tym „służba bliźniemu i ochrona środowiska naturalnego są ze sobą ściśle i nierozerwalnie związane”, cytuje Bartłomiej dokument „Za życie świata – doktryna społeczna Kościoła prawosławnego”, który został opublikowany przez Patriarchat Ekumeniczny Konstantynopola.

„Istnieje ścisły i nierozerwalny związek między naszą troską o stworzenie a naszą służbą Osobie Chrystusa, a także między warunkami ekonomicznymi ubogich a warunkami ekologicznymi planety” – czytamy dalej w przesłaniu. Kwestia zmian klimatycznych jest zatem również kwestią dobrobytu społecznego i sprawiedliwości społecznej.

„Zielony Patriarcha”

Od czasu objęcia urzędu w 1991 r. patriarcha Bartłomiej prowadził kampanię na rzecz kwestii ekologicznych z ogromną wytrwałością i zaangażowaniem, co przyniosło mu tytuł „Zielonego Patriarchy” już w połowie lat 90-tych XX w. Dzięki swoim licznym apelom, inicjatywom, deklaracjom i przykładowi, jaki daje, 84-letni patriarcha był w stanie zachęcić wielu chrześcijan daleko poza Kościołami prawosławnymi do zwiększenia swojego zaangażowania ekologicznego. Papież Franciszek również wielokrotnie podkreśla rolę patriarchy jako wzoru do naśladowania, na przykład w swojej encyklice „Laudato si” z 2015 roku.

To m. in. z inspiracji Bartłomieja I papież Franciszek w liście z 6 sierpnia 2015 ustanowił Światowy Dzień Modlitwy o Ochronę Dzieła Stworzenia ustanowił wyznaczając jego datę na 1 września, równolegle z podobnym dniem, istniejącym już wcześniej w Kościele prawosławnym. Była to papieska odpowiedź na propozycję metropolity Pergamonu Jana, wyrażoną przy okazji prezentacji encykliki „Laudato si’” z 2015. Jest to więc wspólna inicjatywa katolicko-prawosławna a nawet ogólnochrześcijańska.