Rada Społeczna przy Arcybiskupie Poznańskim o kwestii stosowania zasady pomocniczości w życiu publicznym

„Zasada pomocniczości jest pochodną zasady wzajemności świadczeń. Wymiana świadczeń pomiędzy państwem a niższymi strukturami społecznymi spełniać powinna kryterium wzajemności. Zasada wymiany świadczeń wzajemnych: do ut des jest najgłębszą podstawą relacji między ludźmi” – zauważają członkowie Rady Społecznej przy Arcybiskupie Poznańskim w oświadczeniu nt. kwestii stosowania zasady pomocniczości w życiu publicznym.

Podczas konferencji prasowej w Auli Abp. A. Baraniaka tekst dokumentu zaprezentowali prof. Jan Węglarz – przewodniczący Rady, prof. Roman Słowiński – zastępca przewodniczącego, oraz prof. Tomasz Sokołowski.

„Obecna sytuacja w ciągu 20 lat zmieniła się o tyle, że uczestniczymy w strukturze ordynacji. Władza i obywatele łączą się przy pomocy współczesnych środków technicznych. Powinniśmy wiedzieć, co władza zamierza i czyni, a władza powinna znać nasze stanowisko” – mówił prof. Tomasz Sokołowski z Katedry Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Podkreślił, że wpływ państwa powinien być ograniczony do koniecznych działań. „Zasadę pomocniczości można nazwać zasadą minimalizacji. Państwo powinno ograniczyć się do działania tylko wtedy, kiedy obywatele sami nie mogą czegoś zrobić” – przekonywał. Zwrócił uwagę, że należy wzmacniać inicjatywy lokalne, wychowawcze, gospodarcze i agrotechniczne.

Prof. Sokołowski stwierdził, że jest to trudny model, bowiem opiera się on na prymacie mniejszych nad większymi – mieszkańca przed miastem, a obywatela przed państwem.

Przekonywał, że zasada pomocniczości powinna być rozpatrywana w kontekście wzajemności świadczeń. Świadczenia państwa powinny być zharmonizowane z tym, co wnoszą obywatele.

Zauważył, że nadmiar decyzyjności w rękach władzy powinien wywołać reakcję u obywateli. „Obywatele powinni pamiętać, by skutecznie bronić swoich praw” – stwierdził prof. Sokołowski.

W dokumencie przypomniano, że zasada pomocniczości została zawarta w preambule Konstytucji RP, występuje w wielu dokumentach Unii Europejskiej, a także w magisterium Kościoła.

Członkowie Rady podkreślają, że „zasada pomocniczości pozwala korygować zjawisko wypaczania się nowożytnych, europejskich demokracji, których większość społeczeństw ma bardzo krótkie doświadczenie republikańskie”.

„Zasada pomocniczości, jest także wyrazem służebnej, konstytutywnej cechy organizacji  władzy państwowej. Nie do pomyślenia w tej koncepcji jest, aby jakikolwiek urzędnik czynił więcej niż to jest konieczne i ściśle zgodne z jego zakresem uprawnień” – czytamy w oświadczeniu.

Członkowie rady przestrzegają, że „odbieranie praw tym niższym strukturom powoduje ich „martwienie”, natomiast stosowanie zasady pomocniczości pozwala utrzymać ich żywotność”.

W skład Rady Społecznej przy Arcybiskupie Poznańskim wchodzą reprezentanci różnych środowisk życia naukowego, kulturalnego i społecznego, wśród nich są wybitni profesorowie Polskiej Akademii Nauk i poznańskich uczelni.

Pełną treść oświadczenia publikujemy TUTAJ.