Prezentacja Tory w tłumaczeniu ks. prof. W. Chrostowskiego – 50 tom Prymasowskiej Serii Biblijnej

Mamy w języku polskim wszystkie najważniejsze podręczniki, opracowania, słowniki, powstają tłumaczenia. Nie musimy mieć kompleksów względem zachodniej biblistyki – mówił ks. prof. Waldemar Chrostowski podczas prezentacji swojego tłumaczenia Tory, wydanego jako jubileuszowy 50 tom Prymasowskiej Serii Biblijnej wyd. Vocatio.

Prymasowska Seria Biblijna to wielokrotnie nagradzana seria książek poświęconych biblistyce, zapoczątkowana wydaniem w 1994 roku interlinearnego przekładu Nowego Testamentu. Po 30 latach wydano 50 tom – Torę (Pięcioksiąg Mojżesza) w tłumaczeniu ks. prof. Waldemara Chrostowskiego. Konferencja, podczas której zaprezentowano tę pozycję, odbyła się dziś w budynku Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski.

W spotkaniu udział wzięli bibliści ks. prof. Waldemar Chrostowski i ks. dr Mariusz Szmajdziński, a poprowadził je o. Stanisław Tasiemski OP z  Katolickiej Agencji Informacyjnej.

Podczas spotkania przywołano początki „Prymasowskiej Serii Biblijnej” i okoliczności wydania grecko-polskiego interlinearnego przekładu Nowego Testamentu. Idea tej publikacji powstała, zanim ktokolwiek pomyślał o istnieniu wydawnictwa VOCATIO czy ,,Prymasowskiej Serii Biblijnej”.

– W ręce Piotra Wacławika, późniejszego założyciela VOCATIO, wpadł grecko-angielski przekład interlinearny Nowego Testamentu i wzbudził w nim świętą zazdrość: dlaczego Amerykanie mają takie opracowanie, a Polacy nie. Pan Wacławik postanowił wydać dzieło własnym sumptem i założył Oficynę Wydawniczą VOCATIO – opowiadał o. Tasiemski.

Ks. Chrostowski, opowiadając o współpracy przy tworzeniu nowej biblijnej serii, podkreślił zapał i entuzjazm młodego wydawcy, a także otwartość i wsparcie ze strony prymasa Józefa Glempa, który nie tylko udzielił patronatu, ale sam bardzo interesował się powstającą serią. Biblista podkreślił ogrom pracy towarzyszący wydawaniu całej serii i każdego tomu, które mają po kilkaset, a nawet ponad 2 tys. stron.

Wyjaśniając, dlaczego zajął się tłumaczeniem Ksiąg Biblii, wskazał na często sygnalizowane mu zapotrzebowanie podczas głoszenia wielu konferencji, wykładów, rekolekcji. Podkreślił, że duży wkład w powstanie tłumaczeń miały prowadzone przez niego zajęcia z egzegezy biblijnej.

Biblista, dzieląc się doświadczeniem z pracy w ośrodkach naukowych na Łotwie, Ukrainie czy Białorusi zaznaczył, że korzysta się tam z pozycji wydanych w języku polskim, zwłaszcza w Prymasowskiej Serii Biblijnej. Oddziaływanie tych publikacji sięga do innych krajów dzięki Polonii – wspólnoty w USA czy Wielkiej Brytanii chętnie z nich korzystają.

Pracy nad tłumaczeniami, o czym, jak stwierdził, marzył od zawsze, ks. Chrostowski mógł poświęcić się po przejściu 3 lata temu na emeryturę. Sprzyjał temu też czas pandemii.

Ks. Szmajdziński zaprezentował nowe tłumaczenie Tory od wyjaśnienia biblijnego znaczenia jubileuszu. Omówił krótko dorobek 50 tomów biblijnej serii, zwracając uwagę na to, że najwięcej, bo aż 17 tomów, poświęconych zostało przekładom różnie wydanym i pod względem tłumaczenia i merytorycznym. Podkreślił znaczenie pierwszego tomu, grecko-polskiego interlinearnego wydanie Nowego Testamentu, podobnych wydań Ksiąg Starego Testamentu, a także przekładu Septuaginty – Biblii Greckiej, z której korzystali pierwsi chrześcijanie. Wskazał na znaczenie wydawanych słowników, encyklopedii, leksykonów i komentarzy, a także pomocy biblijnych takich jak atlasy, konkordancja, podręczniki czy inne pozycje wprowadzające w historyczno-kulturowo-geograficzny kontekst biblijnych dziejów.

Wyjaśniając potrzebę nowego tłumaczenia Tory ks. Chrostowski wskazał, że dotychczasowe nie bazowały w pełni na języku oryginalnym – dostrzegalne były wpływy tłumaczeń z angielskiego czy francuskiego. „Opierałem się na tekście hebrajskim, ale zawarłem rozmaite uwagi do hebrajskiej, żydowskiej interpretacji tych Ksiąg. Ich do tej pory nie było w polskich przekładach. Dałem chrześcijańskiemu czytelnikowi możliwość bezpośredniego zetknięcia się z niuansami żydowskiej egzegezy Ksiąg biblijnych” – powiedział biblista. Jak wyjaśnił, duży wpływ na tłumaczenie miały wieloletnie doświadczenia, studia, owoc doświadczenia dydaktycznego, pastoralnego i pielgrzymowania do Ziemi Świętej, znajomość jej realiów, geografii, historii.

– Stary Testament to część dziedzictwa chrześcijan. To nie jest tak, że my zawdzięczamy Stary Testament Żydom, że go przejęliśmy. My zawdzięczamy Stary Testament Chrystusowi i Apostołom, oni nam go dali, tak samo jest naszą własnością, tam są nasze korzenie tak samo jak judaizmu rabinicznego. Bez Starego Testamentu Nowy by był jak dom budowany od dachu – powiedział ks. Chrostowski, podkreślając, że Pismo Święte jest nie tylko dla teologów, ale inspiracje znajdzie w nim każdy, stanowi ono „niewyczerpane źródło”, „wielki pomnik starożytnej kultury i filar, na którym wyrosła kultura europejska i światowa”.

Wyrażając radość z wielu inicjatyw duszpasterstwa biblijnego i zainteresowania Biblią we wspólnotach i parafiach, licznych konferencji i rekolekcji, apelował, by jeszcze więcej miejsca biblistyce poświęcić w formacji seminaryjnej i na wydziałach teologicznych.

Spotkanie było transmitowane na YouTube KAI.

***

Ks. Waldemar Chrostowski (ur. 1 lutego 1951 w Chrostowie, przyjął święcenia kapłańskie w 1976 roku. W latach 1976–1978 był wikariuszem w parafii w Ząbkach. W latach 1978–1983 studiował w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, a w latach 1979–1980 na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. W 1981 uzyskał w Rzymie licencjat nauk biblijnych. Od 1983 pracował jako wikariusz w parafiach warszawskich. W 1986 obronił pracę doktorską Interpretacja dziejów Izraela w Ez 16,20 i 23 oraz jej reinterpretacja w Septuagincie i w Targumie. W 1987 został wykładowcą na Akademii Teologii Katolickiej, a w 1988 otrzymał zwolnienie z obowiązków wikariusza, pozostając od tego czasu księdzem-rezydentem. 30 września 1996 uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk teologicznych, specjalność: biblistyka na podstawie rozprawy habilitacyjnej Ogród Eden – zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory.

1 maja 1998 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem katedry egzegezy Starego Testamentu na ATK, a w latach 1999–2002 prorektorem nowo powstałego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 2001 rozpoczął równoległe pracę na nowo powstałym wydziale teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2003 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Jest pomysłodawcą Prymasowskiej Serii Biblijnej wydawanej od 1994 oraz redaktorem naukowym wielu jej tomów. Przewodniczył Stowarzyszeniu Biblistów Polskich od chwili jego powstania w 2003 do 2013 r.  Papież Benedykt XVI powołał go do grona ekspertów 12. Zgromadzenia Zwyczajnego Synodu Biskupów, który odbywał się w październiku 2008 w Watykanie – Słowo Boże w życiu i misji Kościoła. W roku 2014 został laureatem Nagrody Ratzingera.

W 2021 w ramach Prymasowskiej Serii Biblijnej ukazała się „Księga dwunastu” – pierwszy tom przekładu Biblii hebrajskiej, w którym ks. Chrostowski przełożył księgi dwunastu proroków mniejszych. Przekład oparty został na tekście źródłowym Biblia Hebraica Quinta.