Warszawa: Wystawa o dziedzictwie kulturowym Ormian

„Górski Karabach: zagrożone dziedzictwo ormiańskie” – to nazwa wystawy plenerowej, która została otwarta dziś przy Skwerze ks. Twardowskiego w Warszawie. Ilustruje dziedzictwo religijne i kulturalne narodu ormiańskiego na przestrzeni niemal dwóch tysiącleci, obecnie niszczone przez agresję Azerbejdżanu.

– Wiele napisów ormiańskich jest skuwanych i zastępowanych azerskimi. Część kościołów, a szczególnie cmentarzy i chaczkarów już jest zniszczona. Niestety nie ma dostępu do tego miasta – powiedział KAI duszpasterz Ormian w Polsce, ks. prof. Józef Naumowicz. – Dziedzictwo ormiańskie na tych terenach jest zagrożone – podkreślił. W uroczystości udział wzięli także ks. kard. Kazimierz Nycz oraz bp Michał Janocha.

Tematem wystawy jest Górski Karabach, który stanowił historyczną część Wielkiej Armenii, pierwszego królestwa chrześcijańskiego. „Dziedzictwo religijne znajdujące się na tym terenie jest bezcennym świadectwem wspaniałej cywilizacji ormiańskiej” – dowiadujemy się z wystawy. „W następstwie przejście regionu przez Azerbejdżan 120 tys. Ormian zamieszkujących jego obszar uciekło do Armenii. (…) historia tamtejszego kraju i chrześcijaństwa podlega systematycznemu wypaczaniu” – czytamy.

– W ubiegłym roku jesienią Górski Karabach został opuszczony przez Ormian, którzy bali się pogromów. Zostawili swoje kościoły, swoje chaczkary, cmentarze i klasztory. Te tereny są obecnie zajęte przez Azerbejdżan. Wiele napisów ormiańskich jest skuwanych i zastępowanych azerskimi. Część kościołów, a szczególnie cmentarzy i chaczkarów już jest zniszczona. Niestety nie ma dostępu do tego miasta, nie wiemy, co przez ten rok tam się stało – mówił w rozmowie z KAI, duszpasterz Ormian w Polsce, ks. prof. Józef Naumowicz.

Wystawa przedstawia zagrożone obiekty zabytkowe: budynki, kościoły, klasztory i chaczkary. Wśród nich są, m.in.: klasztor w Katarowank, kościół w Dadiwank, kościół w Gandzasar, klasztor Bri Jeghcy, kościół Wankasar, bazylika w Cicernawank czy Katedra Świętej Matki Bożej. – Liczy się, że jest ok. 2000 obiektów ormiańskich i ok. 6700 napisów ormiańskich, które są od wielu wieków na ścianach kościołów, klasztorów, dlatego to dziedzictwo ormiańskie na tych terenach jest zagrożone – podkreślał duszpasterz Ormian w Polsce.

Podczas otwarcia wystawy metropolita warszawski zwrócił uwagę na jej znaczenie. – Trudne i skomplikowane są te więzy historyczne, o które walczycie. Chcecie dbać o tożsamość, wynikającą z przeszłości. Ta wystawa jest niesłychanie ważna. Cieszę się, że mogę tutaj być – mówił metropolita warszawski, kard. Kazimierz Nycz.

Biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej, bp Michał Janocha nawiązał do postaci wspominanego dziś przez Kościół św. Franciszka, który czczony jest jako patron pojednania. – On głosił dobrą nowinę swoim braciom chrześcijanom, ale jeździł też do sułtana – mówił biskup. – Św. Jan Paweł II był w Armenii na trzy lata przed śmiercią, a rok później – w Azerbejdżanie – przypomniał biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej.

Po otwarciu wystawy odbyła się konferencja połączona z wykładem tematycznym w Domu Spotkań z Historią, przy ul. Karowej 20 oraz poczęstunek.

Wystawa, którą można oglądać do 18 października, została zrealizowana i udostępniona przez L’OEuvre d’Orient, wcześniej była prezentowana w Paryżu. W późniejszym okresie zostanie również zaprezentowana w Krakowie. W swym założeniu ma przedstawić dziedzictwo ormiańskie Górskiego Karabachu i oddać hołd mieszkańcom Arcachu, ich żywej obecności, dziś na wygnaniu. Współorganizatorem wystawy jest Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.