Obchody 59. rocznicy orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich

Słynne zdanie „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, zawarte w liście biskupów polskich do biskupów niemieckich, a zaproponowane przez kard. Bolesława Kominka łączy ludzi różnych poglądów i środowisk. Pokazały to obchody we Wrocławiu.

Władze samorządowe, przedstawiciele różnych instytucji, duchowni oraz wrocławianie zebrali się dziś pod pomnikiem Bolesława Kominka przy kościele NMP na Piasku we Wrocławiu. Wspominali przełomowy dokument, wystosowany 18 listopada 1965 roku. Stał się on symbolem pojednania i dialogu między narodami polskim i niemieckim.

Zebrani złożyli kwiaty, oddając hołd autorom tego przełomowego gestu.

– Bolesław Kominek spojrzał na relacje z Niemcami wbrew obowiązującej wówczas w Polsce normie, że Polacy i Niemcy są skazani na odwieczną wrogość. Dostrzegł także tematy tabu w Polsce. Wspomniał o opozycji antynazistowskiej w Niemczech, czy cierpieniach wypędzonych. Złamał dychotomię ofiara-oprawca, proponując etyczny i prawdziwie chrześcijański dyskurs o pojednaniu – mówi prof. Wojciech Kucharski, wicedyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”.

Jak dodaje, kard. Kominek prezentował swoje racje, ale w gotowości do dialogu i rozmowy. Sformułował idee pojednania w tym najsłynniejszym zdaniu: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Mówił, że Europa jest przyszłością, a nacjonalizmy są wczorajsze.

Obecnie rękopis orędzia znajduje się w archidiecezji wrocławskiej, a finalny dokument w języku niemieckim podpisany przez polskich biskupów znajduje się w archidiecezji kolońskiej, zaś odpowiedź episkopatu Niemiec w języku polskim ma archidiecezja warszawska.

– Nasz kardynał Kominek ideę pojednania odnalazł w Bożym słowie. Św. Paweł pisze w Liście do Koryntian, że w całej historii świata wydarzeniem centralnym jest fakt, iż Bóg pojednał nas ze sobą w Chrystusie. I właśnie na tej podstawie ci, którzy poszli za Jezusem i Jemu uwierzyli, tę misję pojednania mają kontynuować. My w tym marszu przez historię się znajdujemy. Też szukamy tajemnicy pojednania, zawsze pamiętając, co lub kto jest jej źródłem – Chrystus. Nasza diecezja przygotowuje na przyszły rok specjalny szlak pojednania – zapowiada bp Maciej Małyga, biskup pomocniczy wrocławski.

Zebrani przed pomnikiem kard. Kominka podkreślali, że w 1965 roku słowa „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” zmieniły historię Europy.

–  Jestem z tego dumny, że padły one z ust polskiego Kościoła, który był ważny i nadal jest ważny, niezależnie od tego wszystkiego, co się wydarza w złym świecie. Te słowa były ważne dla nas Polaków, a dobrze wiemy, że nie zostały dobrze przyjęte zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Kocham te słowa kard. Kominka i wierzę, że mają moc także dzisiaj. Nie tylko w pojednaniu polsko-niemieckim. Dziękuję kardynale, że te słowa napisałeś, dziękuję polskiemu Kościołowi, że te słowa obronił – oświadczył Ryszard Kessler, wiceprezydent Wrocławia.

Na uroczystości obecna była także strona niemiecka, którą reprezentował konsul honorowy. Przyznał on, że orędzie to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii polsko-niemieckiego dialogu i pojednania.

–  List polskich biskupów był aktem odwagi, mądrości oraz dalekowzroczności. Kard. Kominek wiedział, że prawdziwy pokój i pojednanie nie mogą się opierać na zapomnieniu, czy milczeniu, lecz na wzajemnym zrozumieniu i gotowości do przebaczenia. Jego wizja wyprzedzała czasy, w których powstała. Czasy głębokich podziałów i nieufności – opisuje Martin Kremer, konsul honorowy Republiki Federalnej Niemiec.

We Wrocławiu rok 2025 będzie obchodzony jako Rok Pojednania, ze względu na 60. rocznicę wystosowania orędzia. Z tego powodu przygotowywane są uroczyste obchody, które potrwają cały rok. Dla wrocławskich szkół i społeczności lokalnych miasto Wrocław wraz z Ośrodkiem Pamięć i Przyszłość przygotowuje program edukacyjny.

W kwietniu w Rzymie stanie wystawa pokazująca oryginały dokumentów związanych z orędziem. Temu wydarzeniu będzie towarzyszyła międzynarodowa konferencja naukowa na uniwersytecie gregoriańskim.  W maju w senacie zostanie zaprezentowana wystawa „Pojednanie dla Europy”. Jesienią ekspozycja pojawi się w Kolonii i w Warszawie.

18 listopada 2025 odbędą się główne obchody Roku Pojednania pod pomnikiem kard. Bolesława Kominka. W Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej powstanie stała wystawa na temat orędzia. Oprócz tego dokument będzie wydany w 10 językach