Abp Florencji o sprawie Galileusza: bolesne nieporozumienie

Abp Giuseppe Betori uważa, że konieczny jest dialog między wiarą i rozumem, aby zapobiegać takim bolesnym nieporozumieniom jak potępienie Galileusza w XVII wieku. Dziś we Florencji rozpoczyna się międzynarodowy kongres „Galileusz 2009”. Wezmą w nim udział uznani historycy, filozofowie i teologowie.

Zdaniem abp. Betoriego „sprawa Galileusza” często jest błędnie interpretowana jako odbicie zasadniczej opozycji między nauką i wiarą. – Mam nadzieję, że kongres wykaże, iż ta opinia jest bezpodstawna – oświadczył hierarcha. Wskazał, że zarówno obchodzony obecnie Rok Astronomii, jak i wspomnienie życia, dzieła i geniuszu Galileusza „będą sprzyjać twórczemu poszukiwaniu gruntownego dialogu rozumu i wiary w perspektywie stałej i konstruktywnej współpracy między Kościołem i instytutami badań naukowych”.

Arcybiskup Florencji wskazał, że „wiara nie wzrasta poprzez odrzucenie racjonalności, gdyż wpisuje się w horyzont racjonalności poszerzonej”. Sam rozum zaś bez wiary jest narażony na ryzyko ograniczenia się do kalkulacji i oceny konfliktu interesów, pozostając ślepym na pytania egzystencjalne, podstawowe wartości i dramatyczne sytuacje życiowe ludzi. Dlatego trzeba kontynuować dialog między rozumem i wiarą – zaznaczył abp Betori.

Zapowiedział, że kongres zostanie uroczyście otwarty we florenckiej bazylice Świętego Krzyża, gdzie znajduje się grób Galileusza. Obecny będzie prezydent Republiki Włoskiej Giorgio Napolitano.

Galileusz, czyli Galileo Galilei (1564-1642) był włoskim myślicielem i uczonym o rozległych zainteresowaniach, przede wszystkim w dziedzinie nauki ścisłych. Jako astronom bronił Kopernikańskiej teorii budowy wszechświata, szczególnie nauki o obrocie Ziemi wokół Słońca. Ściągnęło to nań krytykę ze strony Kościoła, a zwłaszcza Inkwizycji, która zarzuciła mu poglądy niezgodne z nauką katolicką.

Galileusz częściowo odwołał swe przekonania, ale w 1633 r. spędził pół roku w areszcie domowym w Sienie. Później wypracował własną teorię, która ostatecznie zrywała z fizyką arystotelesowską i którą po latach potwierdził Newton. Zmarł i został pochowany we Florencji.

Pełne uznanie tego uczonego i jego dorobku przez Kościół rozpoczęło się w XIX w. W 1822 r. usunięto jego prace z Indeksu Ksiąg Zakazanych. Jan Paweł II wielokrotnie (m.in. w 1979 i 1992 r.) wypowiadał się w obronie Galileusza, podkreślając jego zasługi zarówno dla nauk ścisłych i filozofii, jak i biblistyki.