Abp Gądecki: nawet podczas wojny chrześcijanina obowiązuje przykazanie miłości nieprzyjaciół

„Nawet podczas wojny chrześcijanina obowiązuje przykazanie miłości nieprzyjaciół i nie ulega ono zawieszeniu. Moralność jest jedna – ta sama podczas wojny i w czasie pokoju, ta sama w życiu prywatnym i w działalności politycznej, choć wojna często stawia ludzi wobec dylematów, jakie w czasach pokoju zdarzają się rzadko lub prawie wcale” – mówił abp Stanisław Gądecki. Metropolita poznański przewodniczył w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu Mszy św. w 85. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego.

W homilii abp Gądecki przypomniał, że dnia 27 września 1939 r. – w obleganej przez Niemców Warszawie – powstała Służba Zwycięstwu Polski, tajna organizacja niepodległościowa dająca początek Polskiemu Państwu Podziemnemu, które stało się fenomenem w światowej skali.

Zwrócił uwagę, że „w następstwie klęski militarnej we wrześniu 1939 r. terytorium Polski znalazło się pod okupacją Rzeszy Niemieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich”.

„Państwo polskie ani przez moment nie przestało istnieć jako podmiot relacji międzynarodowych. Zachowana została bowiem ciągłość funkcjonowania najwyższych władz państwowych” – podkreślił arcybiskup.

Metropolita poznański zwrócił uwagę, że na uchodźstwie – najpierw we Francji, a potem w Wielkiej Brytanii – działały władze naczelne Rzeczypospolitej i Wojsko Polskie. Na terenie okupowanego kraju powstały struktury państwowe podległe władzom RP na uchodźstwie.

Zaznaczył, że najważniejszymi elementami tego państwa były: Delegatura Rządu RP i Krajowa Rada Ministrów, Rada Jedności Narodowej oraz Siły Zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego, czyli organizacja Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa, stanowiąca część Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Abp Gądecki zauważył, że AK obejmowała swoim zasięgiem całe terytorium państwa polskiego. „Na początku 1944 r. liczyła ona ok. 380 tys. zaprzysiężonych członków i była największą armią podziemną w naszej historii. Celem ZWZ-AK było tworzenie ośrodków czynnego oporu oraz współdziałanie w odbudowie państwa na drodze walki zbrojnej” – podkreślił.

Przekonywał, że wojna nigdy nie jest rzeczą dobrą, a Kościół zdecydowanie potępia działania zbrojne. „Kościół zdecydowane odrzuca i ostro potępia wojnę totalną i uznaje za zbrodnię wszelkie działania wojenne, które dążą do zniszczenia całych miast lub większych terytoriów wraz z ich mieszkańcami” – stwierdził ks. arcybiskup.

Wskazał, że tak długo jednak jak będzie istniało niebezpieczeństwo wojny, a równocześnie „brakować będzie międzynarodowej władzy posiadającej niezbędne kompetencje i wyposażonej w odpowiednią siłę, rządom nie można odmawiać prawa do koniecznej obrony, byle wyczerpały wpierw wszystkie środki pokojowych rokowań”.

Metropolita poznański przypomniał słowa o. Jacka Salija OP, że „nawet w sytuacji, w jakiej znalazła się Polska, jej obrońcy winni byli robić wszystko, co tylko mogą, by nie zagubić w sobie moralnej wrażliwości. Ważne jest, by uświadomić sobie cel naszego działania. Tym celem nie może być pozbawienie kogoś życia, ale zawsze obrona niesprawiedliwie napadniętych w adekwatny do zagrożenia sposób”.

Po Mszy św. odbył się Apel Pamięci pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.

Polskie Państwo Podziemne funkcjonowało od 27 września 1939 do 1 lipca 1945 r.

W nocy z 26 na 27 września 1939 w Warszawie powstała Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom po kapitulacji stolicy 29 września 1939 r. W listopadzie 1939 r. w organizacji wyodrębniono pion wojskowy nazwany Związkiem Walki Zbrojnej, ostatecznie w lutym 1942 r. przekształcony w Armię Krajową pod dowództwem gen. Stefana Roweckiego, oraz pion cywilny Polskiego Państwa Podziemnego. Armia Krajowa pod koniec 1942 r. liczyła ok. 200 tys. żołnierzy, a cywilne struktury objęły całe terytorium II Rzeczpospolitej.

Powołano do istnienia – obok Armii Krajowej – największej armii podziemnej Starego Kontynentu – organy władzy prawodawczej i wykonawczej, polskie podziemne sądownictwo, szkolnictwo, zakłady wydawnicze oraz zinstytucjonalizowaną pomoc potrzebującym. W końcu marca 1945 r. NKWD podstępnie aresztowało przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i w połowie czerwca 1945 r. w Moskwie odbył się ich pokazowy proces, którego celem było skompromitowanie kierownictwa Polski Podziemnej, a w konsekwencji wszystkich Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.

Jednocześnie na konferencji w Jałcie, przedstawiciele zwycięskich mocarstw zgodzili się na całkowite podporządkowanie Polski Związkowi Sowieckiemu.