Abp Jędraszewski: teologia ciała jest dziś najmocniej kontestowaną częścią nauczania Jana Pawła II

– Teologia ciała jest dziś najmocniej kontestowaną częścią nauczania Jana Pawła II – mówił abp Marek Jędraszewski w czasie referatu „Myśl teologiczna św. Jana Pawła II” wygłoszonego w auli przy kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Rzymie.

Na początku swojego referatu abp Marek Jędraszewski zwrócił uwagę, że nie ma wprost teologii jakiegoś papieża głoszonej na jego prywatną odpowiedzialność – zawsze jest to przesłanie w imieniu Kościoła, co nie znaczy, że w tym, co dany papież publikuje, głosi, przekazuje nie ma jego osobistych refleksji czy dorobku i wcześniejszych doświadczeń. W publikacjach papieskich można odnaleźć echo kontekstów historycznych i wyzwań czasu, na które trzeba było wówczas odpowiedzieć.

Arcybiskup przywołał książkę „Osoba i czyn” kard. Karola Wojtyły z 1969 r., w której przedstawiona jest dynamiczna koncepcja osoby ludzkiej. – Osoba, według Karola Wojtyły, staje się poprzez swoje czyny. (…) O spełnianiu się osoby decydują dobre czyny od strony moralnej. Czyny moralnie złe są pomniejszeniem osoby – mówił metropolita krakowski zaznaczając, że osoba jest autorem czynów moralnie dobrych, gdy na mocy swojej wolności podejmuje decyzje w głębi swojego właściwie ukształtowanego sumienia.

Abp Marek Jędraszewski zwrócił uwagę, że koncepcja pierwszeństwa prawdy wobec wolności wybrzmiała później w papieskim nauczaniu Jana Pawła II, a szczególnie w encyklikach Redemptor hominis, Veritatis splendor, Evangelium vitae.

W dalszej części metropolita skupił się na dwóch nurtach teologii Jana Pawła II ściśle ze sobą powiązanych, mianowicie na chrystologii i antropologii, które wybrzmiały już w pierwszej encyklice. Jako papież głosił, że prawda o człowieku objawia się w Jezusie Chrystusie.

Kolejnym elementem filozofii, który Karol Wojtyła odkrył w Polsce i z którym przyjechał do Rzymu była teologia miłosierdzia Bożego rozwinięta w drugiej encyklice Dives in misericordia. Abp Marek Jędraszewski zwrócił uwagę, że do trzech kryteriów cywilizacji miłości wskazanych przez Pawła VI – prymatu wartości duchowych przed materialnymi, czyli „być” przed „mieć”, człowieka (osoby) przed rzeczą oraz etyki przed techniką – Jan Paweł II dołożył nowe kryterium – prymat miłosierdzia przed sprawiedliwością.

Następny nurt papieskiego nauczania, także wyniesiony z Polski, na który wskazał abp Marek Jędraszewski to teologia ciała. Metropolita krakowski przypomniał, że Paweł VI w odpowiedzi na rewolucję roku 1968 opublikował encyklikę Humanae vitae, w której powstanie mocno zaangażował się kard. Karol Wojtyła i środowisko krakowskie związane z duszpasterstwem rodzin. Już jako papież przez pierwszych pięć lat pontyfikatu w czasie środowych audiencji głosił katechezy właśnie na temat teologii ciała, a pierwszy synod jego pontyfikatu poświęcony był rodzinie, czego owocem była adhortacja apostolska Familiaris consortio. Abp Marek Jędraszewski zaznaczył, że teologia ciała jest dziś najmocniej kontestowaną częścią nauczania Jana Pawła II.

Kończąc, metropolita krakowski wskazał jeszcze dwa nurty papieskiego nauczania związane z osobistymi doświadczeniami Jana Pawła II – teologię piękna, bo sam był aktorem i poetą oraz teologię pokoju, bo przeżył drugą wojnę światową. Arcybiskup zwrócił uwagę, że modelem przezwyciężania konfliktów, który Karol Wojtyła wyniósł z polskiego episkopatu było słynne Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich, w którym wybrzmiały słowa „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Często do niego wracał jako papież, gdy trwała wojna o Falklandy czy wojna na Bałkanach. Charakteryzował go też hołd oddawany męczennikom, którzy w czasach największego poniżenia i nienawiści zwyciężali przez swoją wierność Bogu i miłość do drugiego człowieka. Arcybiskup w tym kontekście przywołał kanonizacje Maksymiliana Kolbego i Edyty Stein, których dokonał Jan Paweł II.

Referat abp. Marka Jędraszewskiego poprzedziła prezentacja Dzieł Teologicznych Karola Wojtyły, której dokonali ks. prof. Robert Tyrała, rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz ks. Sebastian Kozyra, dyrektor Instytutu Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie.