Abp Scola: wielokulturowość to istota Europy

Istotą Europy jest wielokulturowość, czyli umiejętność asymilacji nowych wartości bez utraty swej tożsamości – powiedział abp Angelo Scola, patriarcha Wenecji, podczas międzynarodowej sesji „Jedna czy dwie Europy?”.

Abp Scola podkreślił, że wielokulturowość to „jądro tożsamości Europy”. Istotą tej wielokulturowości jest – jak to ujął – wtórność. Polega ona na umiejętności przyjęcia innych kultur i na ich bazie stworzenie nowej. Tak było z kulturą rzymską, która wyrosła na bazie wartości greckich i judaistycznych. Tę cechę posiada również chrześcijaństwo, które jest wtórne wobec Starego Przymierza, ale także wobec każdej kultury, w której zaistniało.

Jak podkreślał mówca, wtórność jest istotną cechą religii chrześcijańskiej, bowiem ma ona charakter nadprzyrodzony i nie może przedstawiać siebie samej jako swojego źródła, bowiem pochodzi od Boga.

*Według niego archetypem Europy jest Eneasz*, który przybył do Europy z Azji i tu odnalazł się przyjmując wartości, które zastał i dodając je do tych, które już znał. Stąd wielokulturowość Europy polega na jej wtórności, czyli umiejętności asymilacji nowych wartości bez utraty swej tożsamości. Tylko zachowanie wtórności zapewni Europie dobre perspektywy na przyszłość.

Patriarcha Wenecji podkreślił, że właśnie chrześcijaństwo urzeczywistnia zasadę wtórności. Jej realizacją jest objawienie się trójjedynego Boga w osobie Jezusa Chrystusa. Osoba Jezusa wskazuje na relację między prawdą a wolnością. Chrystus przez wcielenie pokazał, że prawda chrześcijańska to nie jakaś teoria czy idea, lecz konkretne życie Boga, którzy przyjął ludzką postać i dał świadectwo prawdzie, która realizuje się w wolności.

*Jezus pokazał właściwą relację między prawdą a wolnością*: wolność człowieka może się zrealizować tylko w prawdzie. Taka koncepcja przez wieki miała bardzo poważne implikacje w życiu społecznym, wskazując na model życia społecznego i państwowego.

Dlatego abp Scola ubolewał, że w projekcie Traktatu Konstytucyjnego UE nie ma odniesienia do wartości chrześcijańskich. Zwrócił uwagę, iż wołanie Jana Pawła II o te wartości nie jest jakąś nostalgią za przeszłością. Papież wskazuje, że tylko chrześcijaństwo ze swoją zasadą wtórności daje perspektywy na wielokukturowy rozwój Europy.

*Według mówcy, w nowej Europie religia* nie powinna być ledwie tolerowana, jak to jest obecnie w wielu krajach. Religia może stać się płaszczyzną dialogu między różnymi kulturami, co jest nie do przecenienia wobec problemów jakie się ostatnio pojawiają.

Pewne nadzieje na dialog między kulturami wiążę on z zasadą pomocniczości, wpisaną w zasady funkcjonowania Unii. Scola podkreślił, że zasada ta daje gwarancję, że żadna z kultur nie zdominuje innej i Europa będzie społeczeństwem wielokulturowym.