Abp Sławoj Leszek Głódź obchodzi 40. rocznicę święceń kapłańskich (sylwetka)

Abp Sławoj Leszek Głódź, metropolita gdański obchodzi dziś 40. rocznicę święceń kapłańskich. Przed objęciem archidiecezji gdańskiej był biskupem warszawsko-praskim a jeszcze wcześniej przez 13 lat, od czasu przywrócenia w Polsce ordynariatu polowego, był biskupem polowym Wojska Polskiego. Hasłem jego biskupiej posługi są słowa: „Milito pro Christo” (Walczę dla Chrystusa). Abp Sławoj Leszek Głódź ma 64 lata.

Abp Głódź jest m.in. członkiem Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski, stoi również na czele Rady ds. Środków Społecznego Przekazu, a także Zespołu ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja. Jest również współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu i Episkopatu.

Natomiast na forum Kościoła powszechnego abp Głódź jest od 1994 r. konsultorem Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich.

W więzieniu i wojsku

Sławoj Leszek Głódź urodził się 13 sierpnia 1945 r. w Bobrówce w archidiecezji białostockiej. Jako osiemnastolatek poznał smak więziennego chleba. Spędził trzy miesiące w Centralnym Więzieniu Karno-Śledczym w Białymstoku za udział w nielegalnej organizacji i oblanie farbą plakatu propagandowego.

W 1964 r. rozpoczął studia w białostockim Seminarium Duchownym, skąd w trzecim roku nauki powołano go na dwa lata do wojska. Przez rok służył w kompanii kleryckiej w 32. Budziszyńskim Pułku Zmechanizowanym w Kołobrzegu oraz rok w Mazurskiej Brygadzie Saperów w Podjuchach koło Szczecina. Miał specjalizację sapera pontoniera.

W czasie służby w Kołobrzegu był w kompanii liniowej. Uczestniczył w ćwiczeniach, wyjeżdżał na poligon. Kompanie kleryckie miały specjalne regulaminy i podlegały szczególnej indoktrynacji politycznej. W każdej drużynie alumnów było dwóch aktywistów młodzieżowych-oficerów politycznych.

Służył w tym samym plutonie i w tej samej drużynie, co obecny biskup pomocniczy diecezji siedleckiej Henryk Tomasik, który zajmował łóżko nad klerykiem Głodziem. Spali na siennikach i nosili flanelowe onuce.

Jak wspomina, wraz z innymi alumnami w wojsku przechodził przez płot na Mszę św. do oddalonego o 4 km kościoła w Złocieńcu. Utkwiło mu w pamięci, że w czasie uroczystości milenijnych izolowano alumnów-żołnierzy od kontaktów z hierarchią. Kiedy biskupi przyjechali na uroczystości milenijne do Kołobrzegu, wówczas kleryków wywieziono do Brzyżyna. „3 maja 1966 r. przebywaliśmy na poligonie i tylko z radia tranzystorowego śledziliśmy, w zaciszu lasu, wieczorną relację Radia Wolna Europa z uroczystości na Jasnej Górze” – wspomina abp Głódź.

We Francji i we Włoszech

Święcenia kapłańskie Sławoj Leszek Głódź otrzymał 14 czerwca 1970 r. z rąk bp Henryka Gulbinowicza, po czym pracował duszpastersko w Szudziałowie na Białostocczyźnie. Następnie wśród Polonii w Paryżu, gdzie studiował na Wydziale Prawa Kanonicznego tamtejszego Instytutu Katolickiego.

Przez dwa lata kontynuował studia w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, po czym wyjechał do Rzymu, gdzie doktoryzował się w Papieskim Instytucie Wschodnim w zakresie wschodniego prawa kanonicznego.

W 1980 r. był pracownikiem nadzwyczajnego Synodu Biskupów w Rzymie, potem zaś krótko pracował w Kurii Arcybiskupiej i Sądzie Arcybiskupim w Białymstoku, był też dyrektorem studium katechetycznego i kapelanem „Solidarności” Regionu Białystok.

W 1981 r. rozpoczął pracę w Watykanie, w Kongregacji Kościołów Wschodnich, gdzie kierował sekcją Kościoła obrządku bizantyjsko-ukraińskiego oraz sekcją Kościoła na Białorusi obrządku bizantyjsko-ruteńskiego. W 1984 r. otrzymał godność prałata. Pełnił też posługę duszpasterską w obozie dla emigrantów z Polski w Pavonie i współpracował z Sekcją Polską Radia Watykańskiego.

Biskup i generał

Po przywróceniu 21 stycznia 1991 r. Ordynariatu Polowego w Polsce, ks. prałat Głódź został mianowany przez Ojca Świętego biskupem polowym Wojska Polskiego. 23 lutego tego roku w bazylice jasnogórskiej przyjął święcenia biskupie z rąk kard. Józefa Glempa, a dzień później odbył – z ceremoniałem wojskowym – uroczysty ingres do katedry polowej w Warszawie.

W 1991 r. mianowany został generałem brygady, a dwa lata później – generałem dywizji. W 1995 r. odznaczono go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a po trzech latach Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą tegoż orderu. W 2000 roku został przyjęty do grona Kawalerów Maltańskich w randze kapelana konwentualnego „ad honorem” oraz do grona Zakonu Rycerskiego Bożego Grobu w Jerozolimie w randze komandora z gwiazdą.

Jako biskup polowy przewodniczył w swej katedrze uroczystościom pogrzebowym, m.in. płk. Ryszarda Kuklińskiego, żołnierzy poległych w Iraku oraz dowódców wojska polskiego z czasów II wojny światowej, których prochy po latach sprowadzano do Ojczyzny.

Wielokrotnie odprawiał Msze św. na cmentarzach polskich żołnierzy, np. na Monte Cassino i w Katyniu. Wizytował także polskich żołnierzy pełniących misje pokojowe na Bałkanach i Bliskim Wschodzie.

Patriotyczne kazania

W homiliach wygłaszanych w czasie Mszy św. odprawianych z okazji świąt narodowych: 3 maja, 15 sierpnia i 11 listopada, nieraz bardzo surowo oceniał negatywne zjawiska w życiu społecznym i politycznym.

Ubolewał np., że choć minęło już tyle od odzyskania przez Polskę wolności, która kosztowała nas tak wiele, „czasem odnosimy wrażenie, że w ciągu tych lat pomieszały się w niej języki, rację, poglądy, twarze, normy i wartości, tak, że nasza Polska przypomina biblijną wieżę Babel”. – Mówimy: państwo prawa, a dotyka nas bezprawie, nie tylko na wielkomiejskiej ulicy, ale i w strukturach państwa. Mówimy: ojczyzna, a regionalizmy stawiamy ponad rację państwa; mówimy: solidarność, a gdzie Pawłowe słowa «jedni drugich brzemiona noście»? Kto zatrzyma budowę polskiej wieży Babel? Kto uspokoi chaos? Kto wprowadzi wewnętrzny ład? Kto przywróci jedność narodu? – stawiał dramatyczne pytania.

Przekonywał, że siła państwa tkwi w sile jego obywateli. Mało aktywni obywatele to słabe państwo, a słabość tę deklaracje i hasła tylko przykrywają. – Widzieliśmy szanse rozwoju naszej Ojczyzny w rozwijaniu modelu społeczeństwa obywatelskiego. Wydawało nam się, że te piękne cechy, które uzewnętrzniły się w czasach politycznego zniewolenia – społeczna solidarność, altruizm, myślenie kategoriami wspólnoty – będą dalej twórczo rozwijane i umacniane w wolnej Polsce. Tymczasem jest inaczej i w wielu miejscach naszego życia społecznego trwa chocholi taniec duchowo zawiedzionych, duchowo martwych ludzi – mówił biskup polowy.

Ważnym wątkiem patriotycznych kazań biskupa polowego były wyzwania jakie niesie wejście Polski do Unii Europejskiej. Przyznawał, że Europa, do której wchodzimy, pełna jest duchowych zagrożeń, wśród których wymieniał m.in. postępującą obojętność religijną, zsekularyzowany humanizm, często agresywny ateizm, subiektywny indywidualizm, etyczny relatywizm i pogłębiający się materializm, a także zjawisko rozpadu pamięci historycznej. Jego zdaniem Europa przeżywa „dramat społeczeństw, które straciły więź z religijną osnową życia”. Wyrazem tego zjawiska jest brak odniesienia do Boga i chrześcijaństwa w traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej. W tej sytuacji wielu mieszkańców Europy oczekuje od Polaków, że przypomną wartości jakie niesie nasza wiara. – Może właśnie przed nami, Polakami, postawiła Boża Opatrzność zadanie, aby dopomóc ludziom Europy odkryć na nowo korzenie ich tożsamości? – zastanawiał się abp Głódź.

Wśród wartości jakie moglibyśmy zaoferować Europie wymienia dojrzałość etyczną i religijną oraz wzorcowe relację między Kościołem i państwem, oparte na pełnej autonomii.

Na warszawskiej Pradze

17 lipca 2004 r. jako biskup polowy został podniesiony przez Jana Pawła II do godności arcybiskupa „ad personam”. 26 sierpnia tego roku abp Głódź został mianowany przez papieża biskupem diecezji warszawski-praskiej. Jego rządy od samego początku charakteryzował duży wysiłek organizacyjny.

Ważnym dziełem nowego ordynariusza było utworzenie katolickiego tygodnika „Idziemy”, pisma o charakterze popularnym, adresowanego także do osób poszukujących. Pozytywnym echem odbił się list do niewierzących abp. Głódzia pt. „Pokój ludziom dobrej woli” wystosowany przed świętami Bożego Narodzenia w 2006 r.

Abp. Głódź powołał także dynamicznie działające na Pradze duszpasterstwo środowisk twórczych i sportu. Z jego inicjatywy w katedrze św. Floriana na warszawskiej Pradze często organizowane są koncerty. W świątyni tej rozbrzmiewały nie tylko pieśni chóralne i kolędy, ale również pieśni operowe i najsłynniejsze utwory musicalowe w wykonaniu znakomitych polskich artystów operowych.

Wiele wysiłku arcybiskup włożył w starania o beatyfikację bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego, założyciela sióstr loretanek i słynnego wydawcy prasy katolickiej.

Wiele energii abp Głódź poświęcał również obchodom o charakterze patriotycznym i kulturalnym.

W dowód uznania, 17 grudnia 2007 r. abp. Głódź został uhonorowany medalem „Zasłużony dla Mazowsza” za: „niestrudzone angażowanie się w realizację inicjatyw społecznych, kulturalnych i patriotycznych na rzecz społeczności Warszawy i Mazowsza. Wśród najistotniejszych zasług arcybiskupa wymieniono wówczas kultywowanie pamięci i ochrony miejsc walk niepodległościowych, takich jak Rzeź Pragi, Powstanie Listopadowe i Styczniowe, wojna polsko-bolszewicka w 1920 r.

Władze sejmiku województwa przyznając wyróżnienie podkreśliły ponadto zainicjowanie przez abp. Głódzia Ogólnopolskiej Parady Patriotycznej, Jarmarku Floriańskiego, budowy pomnika ks. Ignacego Skorupki na starej Pradze oraz pomnika Kapeli Praskiej. Doceniono i to, że w trosce o bezpieczeństwo ruchu drogowego hierarcha kieruje do wiernych listy pasterskie dotyczące tego problemu.

Ostatnio abp Głódź patronuje projektowi edukacyjnemu „Katyń – ocalić od zapomnienia”, który popularyzuje wśród polskiej młodzieży wiedzę o zbrodni katyńskiej. Z tej okazji 13 kwietnia poświęcił symboliczną mogiłę Ofiar Katyńskich na cmentarzu poległych w Radzyminie. Chętnie uczestniczy też w uroczystościach organizowanych przez ordynariat polowy.

Przewodniczący Rady ds. Środków Społecznego Przekazu

Abp Sławoj Leszek Głódź po śmierci bp. Jana Chrapka objął przewodnictwo Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Środków Społecznego Przekazu. Wybrany został 29 listopada 2001 r. Już na samym początku zapowiedział, że uporządkuje wiele spraw w katolickich mediach.

Z jego inicjatywy 9 marca 2005 r. Konferencja Episkopatu Polski promulgowała normy dotyczące występowania osób duchownych w mediach. Dokument ten jest aplikacją na grunt polski szczegółowych zapisów prawa kościelnego w tym zakresie. Deklaracja ta przypomina m.in., że: „Wypowiadając się w sprawach nauki katolickiej lub obyczajów, duchowni i zakonnicy winni pamiętać, że są powołani do głoszenia nauki Chrystusa, a nie własnych opinii. Dlatego zobowiązani są do wiernego przekazu katolickiej nauki, zgodnie z doktryną głoszoną przez Urząd Nauczycielski Kościoła. Powinni również respektować zdanie Konferencji Episkopatu w kwestiach, które były przedmiotem jej oficjalnego stanowiska. Stanowisko Konferencji Episkopatu prezentuje jej rzecznik.”.

Dokument przypomina również, że : „Do podjęcia przez duchownego lub osobę zakonną stałej współpracy z rozgłośnią radiową lub stacją telewizyjną wymagana jest zgoda własnego ordynariusza” oraz, że „nikt nie ma prawa przemawiać w imieniu Kościoła ani sugerować, że jest jego rzecznikiem, jeżeli nie został do tego zgodnie z prawem upoważniony.”

Natomiast wierni świeccy „nie powinni brać udziału w programach czy audycjach przynoszących szkodę wierze lub dobrym obyczajom, tendencyjnie antykościelnych i budzących zgorszenie”.

Z inicjatywy abp. Głódzia w 2003 r. rozpoczęto prace nad założeniem w Polsce Katolickiego Stowarzyszenia Komunikacji Społecznej Signis. Międzynarodowe „Signis” powstało w listopadzie 2001 roku z połączenia Międzynarodowego Stowarzyszenia Katolickiego Radia i Telewizji UNDA oraz Międzynarodowej Katolickiej Organizacji Filmu i Audiowizji OCIC. „Signis” jest jedyną uznaną przez Stolicę Apostolską organizacją skupiającą katolickie media audiowizualne.

„Signis Polska” została zarejestrowana formalnie w dwa lata później. Jej asystentem kościelnym został abp Głódź, a prezesem zarządu ks. Krzysztof Ołdakowski SI.

Przewodniczący Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Radia Maryja

Konferencja Episkopatu 21 marca 2002 r. powołała Zespół Biskupów ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja, pod kierownictwem bp. Sławoja Leszka Głódzia. Bp Głódź powiedział wówczas, że celem zespołu jest „podjęcie dialogu w duchu życzliwości i współpracy”, a nie nadzór i cenzura.

Obecnie w skład wspomnianego Zespołu wchodzą także abp Marian Gołębiewski, bp Andrzej Suski, bp Andrzej Dzięga i bp Zygmunt Zimowski.

Przez kilka kolejnych lat prace Zespołu koncentrowały się głównie na wypracowaniu nowego statutu dla Radia Maryja oraz umowy pomiędzy właścicielem Radia czyli warszawską prowincją zgromadzenia redemptorystów a Konferencją Episkopatu Polski.

Projekt umowy między Episkopatem a redemptorystami został przyjęty w 2003 r., podczas 324. zebrania plenarnego KEP, które odbyło się w Warszawie. Przewodniczący Zespołu Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja powiedział, że w umowie biskupi przyjęli założenie, iż Radio Maryja to rozgłośnia, której zadaniem jest ewangelizacja i katechizacja, a więc nie będzie ona utożsamiać się z żadnym ugrupowaniem politycznym.

2 maja 2006 r. Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski mianowała Radę Programową Radia Maryja. Na tym samym spotkaniu Rada Stała Episkopatu (obradująca wraz z biskupami diecezjalnymi) przyjęła statuty toruńskiej rozgłośni jak i umowę Konferencji Episkopatu z zakonem redemptorystów dotyczącą Radia Maryja. Dokumenty te zostały następnie zatwierdzone przez zebranie plenarne Episkopatu w dniu 24 czerwca 2006 r. Treść tych dokumentów do dziś nie została upubliczniona.

Łącznik z Komisją Historyczną

Na spotkaniu Rady Stałej Episkopatu i biskupów diecezjalnych 12 stycznia 2007 r. abp Sławoj Leszek Głódź został „łącznikiem” pomiędzy Konferencją Episkopatu a Kościelną Komisją Historyczną, która podjęła się przebadania akt wszystkich urzędujących polskich biskupów.

Komisja – po kilku miesiącach żmudnej pracy – zakończyła swe badania w czerwcu 2007 r. W udostępnionych jej przez IPN materiałach SB znalazły się informacje o kilkunastu spośród 132 biskupów Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, którzy zostali zarejestrowani przez organy bezpieczeństwa PRL jako tajni współpracownicy lub kontakty operacyjne bądź informacyjne, a jeden jako agent wywiadu PRL. Ponadto niektóre osoby zostały zarejestrowane jako kandydaci na TW.

Abp Głódź powiedział, że stan materiałów archiwalnych wskazuje na znaczne zniszczenia dokumentacji byłej Służby Bezpieczeństwa dokonane głównie w 1989 roku oraz na początku 1990 roku. „Zachowane i przedstawione Komisji materiały archiwalne SB – znajdujące się obecnie w zasobach IPN, a dotyczące duchownych, którzy zostali mianowani biskupami – są niekompletne i chaotyczne. Nie pozwala to rzetelnie określić zakresu, intensywności i szkodliwości ewentualnej i rzeczywistej, i świadomej współpracy tych osób z organami bezpieczeństwa PRL”.

Abp Głódź stwierdził też, że w odniesieniu do reszty spośród 132 żyjących biskupów nie ma podstaw do mówienia o jakiejkolwiek współpracy z SB. IPN nie dostarczył dokumentacji, że byli oni rejestrowani.

16 czerwca 2007 na zebraniu plenarnym w Kamieniu Śląskim, Konferencja Episkopatu powołała dodatkowy Zespół ds. Oceny Etyczno- Prawnej Dokumentów dotyczących Duchownych Katolickich – przechowywanych w archiwach IPN.

Praca obu zespołów została podsumowana na spotkaniu Rady Stałej Episkopatu 12 lutego 2008 r. Ks. Józef Kloch – rzecznik obu gremiów, nad którymi pieczę sprawuje abp Głódź – poinformował, że przygotowywana jest teraz publikacja dla Stolicy Apostolskiej, zawierająca szczegółowe omówienie wyników prac zarówno Kościelnej Komisji Historycznej jak i Zespołu ds. Oceny Etyczno-Prawnej. Będą to – przetłumaczone na język włoski – końcowe sprawozdania tych obu gremiów, łącznie z indywidualnymi materiałami dotyczącymi konkretnych biskupów, których akta były badane. Towarzyszyć temu będzie ogólna charakterystyka zgromadzonych materiałów.

17 kwietnia 2008 r. abp Sławoj Leszek Głódź został mianowany przez Stolicę Apostolską nowym arcybiskupem metropolitą gdańskim.

27 czerwca 2010 r., podczas uroczystej Mszy św. sprawowanej w katedrze w Gdańsku Oliwie z okazji 40. rocznicy przyjęcia przez Sławoja Leszka Głódzia święceń kapłańskich, arcybiskup senior Tadeusz Gocłowski, zwrócił się do Jubilata słowami: „Od dwóch lat do skarbca swoich wspomnień wpisałeś Gdańsk, z tym wszystkim, co ta ziemia symbolizuje: to, co jest bolesne i to, co jest radosne, prowadzące do wolności i prawdy realizowanej w miłości”.