Abp Teofil Matulionis ogłoszony błogosławionym

Litewski męczennik z czasów komunizmu abp Teofilius Matulionis (1873-1962) został ogłoszony błogosławionym. Ceremonia pod przewodnictwem prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych odbyła się na placu przy katedrze w Wilnie. Beatyfikacja ordynariusza diecezji koszedarskiej była pierwszą tego typu uroczystością na Litwie i pierwszą od 30 lat beatyfikacją sługi Bożego z Litwy.

Na początku Mszy św. żołnierze wnieśli na plac sarkofag z doczesnymi szczątkami abp. Matulionisa, stawiając je na ziemi, pośród około 30 tys. zgromadzonych. Po śpiewie „Kyrie eleison” jego następca w diecezji koszedarskiej bp Jonas Ivanauskas poprosił Ojca Świętego o wyniesienie swego poprzednika na ołtarze. Życiorys kandydata przedstawił postulator procesu beatyfikacyjnego ks. dr Mindaugas Sabonis.

W imieniu papieża Franciszka kard. Amato odczytał jego list apostolski zawierający formułę beatyfikacji. Wspomnienie liturgiczne bł. Teofila zostało wyznaczone na 14 czerwca. W czasie radosnego „Amen” odsłonięto portret nowego błogosławionego. Przedstawia on abp. Matulionisa opierającego się jedną dłonią na lasce pasterskiej, a drugą o drut kolczasty obozu. Do ołtarza przyniesiono sarkofag z doczesnymi szczątkami bł. Teofila. Procesję, której towarzyszyła burza oklasków, prowadzili młodzi ludzie z palmami zwycięstwa w dłoniach.

Msza św. odprawiana była po łacinie. Pierwsze czytanie z Księgi Izajasza odczytano po rosyjsku, Psalm odśpiewano po litewsku, drugie czytanie z Listu św. Pawła do Rzymian odczytano po polsku, zaś fragment Ewangelii wg św. Mateusza – po litewsku.

Czytaj także: Abp Matulionis – litewski święty, kapłan-męczennik

W homilii kard. Amato stwierdził, że męczeństwo bł. Teofila polegało na śmierci spowodowanej cierpieniami doznanymi w czasie uwięzienia. Długie i bolesne pobyty w więzieniach, obozach koncentracyjnych, areszcie domowym powoli wyczerpały siły tego odważnego świadka Ewangelii. – Wrogość ze strony nazistów i komunistów nie miała żadnego racjonalnego uzasadnienia. Była jedynie owocem ich nienawiści do Ewangelii Chrystusa i do Kościoła – stwierdził prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, uzasadniając wyniesienie ordynariusza koszedarskiego na ołtarze.

Wskazał, że nowy błogosławiony zachował wiarę i nie poddał się nienawiści, gdyż nienawiść była dla niego najgorszym sposobem reakcji na zło. – Jego odpowiedzią zawsze było przebaczenie – stwierdził włoski purpurat. Wskazał, że w tym dniu beatyfikacji wielkiego syna Litwy „wspomnienie cierpień z przeszłości nie powinno przyćmiewać naszej radości, a jedynie przypominać wszystkim o obowiązku przebaczenia, szacunku i modlitwy za bliźniego, także za nieprzyjaciela”.

Zauważył, że w tradycji chrześcijańskiej męczeństwo jest najwyższym przejawem naśladowania Chrystusa. W przypadku bł. Teofila męczeństwo to trwało latami, w czasach „okrutnych dyktatur, które zamierzały unicestwić Kościół”, który został zmuszony do milczenia. A jednak katolicy przetrwali „w ukryciu swoich sumień”.

Dzięki łasce Chrystusa bł. Teofil miał siłę do znoszenia upokorzeń i trudów uwięzienia. Jego wierność Ewangelii i dawane świadectwo sprawiły, że wielu widziało w nim „prawdziwie Bożego człowieka” i „świętego”, co przyznawali nawet jego prześladowcy. Także w obozie koncentracyjnym był kapłanem pobożnym i łagodnym, całkowicie zdanym na Bożą opatrzność. Pościł nie tylko w piątki, ale też w soboty, mimo sprzeciwu lekarzy.

Zastanawiając się, dlaczego bł. Teofil nigdy nie żywił nienawiści wobec swych nieprzyjaciół, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych wskazał na łaskę Bożą, uszlachetniającą duszę, dzięki czemu widział on dobro i Boży obraz także w tych, w których inni dostrzegali jedynie nienawiść i zło.

Czytaj także: Świętość jest możliwa i dziś, także na Litwie

Nawiązując do biskupiego motta nowego błogosławionego: „Per crucem ad astram” (Przez krzyż do gwiazd), włoski hierarcha stwierdził, że były one busolą duchowości i apostolstwa ordynariusza koszedarskiego. Krzyż był dla niego najwyższym przejawem miłości Serca Jezusowego, dla którego cześć „rozpalała jego serce”. Sercu Jezusa poświęcił Litwę w 1934 r. Mówił wówczas: „Choć najpierw Litwa została nazwana ziemią Maryi, to od 1 lipca 1934 r. możemy się nazywać ludem Serca Jezusowego”.

Odwołując się do niedawnej masakry chrześcijan w Egipcie kard. Amato zaznaczył, że także dzisiaj są męczennicy, którzy są „naszymi codziennymi nauczycielami zmartwychwstania”. Kościół, wpatrując się w Chrystusa zmartwychwstałego, odpowiada na to słowami przebaczenia i modlitwą o nawrócenie zabójców. – Nienawiść byłaby zdradą krwi męczenników – przekonywał prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

Na zakończenie powiedział, że „męczennik Teofil Matulionis był człowiekiem pokornym, wielkodusznym, cichym i wiernym”. – Uczy wszystkich jak trzeba żyć, modlić się, cierpieć i pracować dla większej chwały Bożej i zbawienia dusz. Nie było w jego duszy murów podziałów. Jego serce przepełniała miłość bez granic, zaraźliwa pogoda ducha, miłosierna dobroć. Naśladujmy go! – wezwał kard. Amato.

W wielojęzycznej modlitwie wiernych przedstawiano intencje za Kościół, o jedność chrześcijan, o pokój na świecie, za prześladowanych za wiarę, za rodziny (po polsku), za dzieci i młodzież oraz za Litwę.

Po Mszy św. słowa podziękowania dla wszystkich wypowiedział metropolita wileński abp Gintaras Grušas. Wskazał, że nowy błogosławiony pokazuje, iż wierzymy w to, że dobro zwycięży. Wezwał, by śmiało prosić o łaski i cuda za wstawiennictwem bł. Teofila. I tak jak on ofiarować swe życie Sercu Jezusowemu i Matce Bożej.

Z kolei prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė stwierdziła, że beatyfikacja abp. Matulionisa jest wielkim dniem dla całej Litwy i wszystkich Litwinów z całego świata. Poprosiła nowego błogosławionego o opiekę nad ojczyzną.

Przy śpiewie „Salve Regina” sarkofag z doczesnymi szczątkami bł. Teofila został przeniesiony do katedry wileńskiej. Na stałe zostanie umieszczony w katedrze w Koszedarach, gdzie znajdują się też relikwie św. Jana Pawła II, św. Faustyny Kowalskiej i bł. Michała Sopoćki.

W uroczystości wzięli udział m.in. członkowie Prezydium Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE): przewodniczący kard. Angelo Bagnasco z Włoch oraz dwaj wiceprzewodniczący: kard. Vincent Nichols z Wielkiej Brytanii i abp Stanisław Gądecki z Polski. Na beatyfikację przybyli kardynałowie: Joachim Meisner z Niemiec i Dominik Duka z Czech, grupa biskupów z Polski (abp Wojciech Polak, abp Edward Ozorowski, bp Henryk Ciereszko, bp Jerzy Mazur, bp Romuald Kamiński, bp Marian Kruszyłowicz), a także biskupi z Litwy (w tym kard. Audrys Bačkis), Białorusi, Łotwy, Estonii, Rosji, Ukrainy, Bośni i Hercegowiny oraz USA.