57 lat temu na Jasnej Górze rozpoczęto odmawiać codzienną modlitwę Polaków – wieczorny Apel. W 1953 roku o godzinie 21. zaledwie kilka osób zgromadziło się w Kaplicy Matki Bożej, by prosić o uwolnienie internowanego prymasa Stefana Wyszyńskiego i za Ojczyznę. Dziś Apel Jasnogórski gromadzi miliony Polaków w kraju i zagranicą.

Modlitwa Apelu posiada swoją historię, ale najważniejszą częścią jest fakt aresztowania Prymasa Tysiąclecia – kard. Stefana Wyszyńskiego. Wtedy to właśnie rozpoczęto na Jasnej Górze intensywne modlitwy o jego uwolnienie. 8 grudnia 1953 r. wprowadzono codzienny Apel w intencji Kościoła w Polsce, doświadczającego prześladowań ze strony władz systemu totalitarnego.

Nowe treści związano z tym nabożeństwem w okresie przygotowań do 300. rocznicy obrony Jasnej Góry w 1956 roku, rocznicy Ślubów króla Jana Kazimierza – obioru Maryi Królową Korony Polskiej. Propagatorem Apelu stał się prymas Stefan Wyszyński wraz z Episkopatem Polski w czasie Wielkiej Nowenny (1957-1966), będącej przygotowaniem do Millenium Chrztu Polski.

W czasie Soboru Watykańskiego II modlitwa Apelu nasycona była błaganiem za Kościół powszechny. Biskupi polscy w listach pasterskich, przy okazji różnych uroczystości maryjnych, zachęcali wiernych do praktyki Apelu Jasnogórskiego, zarówno w rodzinach, jak i w świątyniach.

Z okazji rozpoczęcia tzw. „Czuwań soborowych” w 1962 r. ówczesny przeor Jasnej Góry, o. Anzelm Radwański podjął decyzję, aby praktykę wieczornego spotkania z Królową Polski ożywić i pogłębić. Postanowiono więc na tę wyjątkową chwilę odsłaniać Cudowny Obraz i nadać temu nabożeństwu bogatszą oprawę. Najczęściej od Apelu zaczynały się czuwania modlitewne wiernych w intencji prac ojców Soboru Watykańskiego II. Tak pomyślana modlitwa zaczęła gromadzić nie tylko pielgrzymów przybyłych na „czuwania soborowe”, ale także mieszkańców Częstochowy.

Na rozpoczęcie Roku Świętego w Polsce – 1 stycznia 1974 r. Episkopat Polski zarządził, aby w całej naszej Ojczyźnie, w każdej rodzinie i w każdym kościele został odprawiony Apel Jasnogórski przed Obrazem Matki Bożej, przy zapalonej świecy.

Na VI Światowy Dzień Młodzieży z udziałem Jana Pawła II na Jasnej Górze w 1991 r. – żeby zgromadzona młodzież mogła modlić się wspólnie – ułożono specjalną antyfonę: „Maria Regina mundi, Maria Mater Ecclesiae, Tibi assumus, Tui memores vigilamus”. Ponadto przygotowano tekst w języku starocerkiewno-słowiańskim i w sześciu językach współczesnych. Przyczyniło się to w głównej mierze do umiędzynarodowienia Apelu Jasnogórskiego.

Apel Jasnogórski składa się ze śpiewu Bogurodzica; antyfony apelowej: „Maryjo Królowo Polski, jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam”; refleksji religijnej; spontanicznych modlitw w intencji aktualnych potrzeb Narodu i Kościoła, a także zgromadzonych pielgrzymów; tajemnicy różańca i antyfony „Pod Twoją obronę.

Zgodnie z życzeniem i prośbą ostatnich papieży – począwszy od Jana XXIII – dołącza się Zdrowaś Maryjo w intencji Ojca Świętego. Na zakończenie błogosławieństwa udziela biskup lub kapłan przewodniczący Apelowi. Pieśń maryjna stanowi zwieńczenie nabożeństwa. Celebracja modlitwy Apelu rozpoczyna się odsłonięciem Ikony Jasnogórskiej, przy uroczystych fanfarach.

Od 1995 roku Apel Jasnogórski jest codziennie transmitowany przez Radio Jasna Góra a za jego pośrednictwem przez inne stacje. Codzienną transmisję prowadzi także telewizja „Trwam”.

8 grudnia mija 55. rocznica Apelu Jasnogórskiego. Apel jest wieczorną modlitwą kierowaną do Maryi, Królowej Polski w intencji Kościoła i Ojczyzny.

Jako odrębne nabożeństwo maryjne sprawowane o godz. 21.00 zostało po raz pierwszy odprawione 8 grudnia 1953 r. z prośbą o uwolnienie internowanego wówczas prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego.

Zachętę do modlitwy apelowej skierował do jasnogórskich pielgrzymów ówczesny przeor klasztoru o. Jerzy Tomziński i brzmiała ona tak: „Staniemy wszyscy na jasnogórski Apel. Codziennie o godzinie dziewiątej wieczorem, przeniesiemy się myślą i modlitwą na Jasną Górę. Wszyscy jak nas jest 30 mln Polaków na całym świecie, wszyscy o jednej godzinie, gdziekolwiek będziemy, czy w pracy, czy na ulicy, czy w kinie, czy na zabawie, wszyscy zbratani jedną myślą, jednym polskim sercem, stajemy przy naszej Pani i Królowej, przy Matce i Pocieszycielce, aby prosić i żebrać za Polskę, za Naród”.

Pierwotnej genezy Apelu Jasnogórskiego można się doszukiwać już w 1918 r., kiedy to 4 listopada polscy żołnierze z 22. Pułku Piechoty, dowodzeni przez ppor. Artura Wiśniewskiego, wyzwolili Jasną Górę spod okupacji austriackiej. Wtedy to o 21.15 stanęli wraz z paulinami przed Cudownym Obrazem Królowej Polski i dziękowali za odzyskaną po 123 latach zaborów wolność.

W pierwszym Apelu 8 grudnia 1953 r. uczestniczyło zaledwie kilka osób. Dziś ta wieczorna modlitwa gromadzi miliony Polaków obecnych na Jasnej Górze i rozsianych po całym świecie.

Abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski nazywa Apel jedną z form przekazu naszej polskiej pobożności maryjnej i podkreśla, że nabożeństwo to jest „szkołą solidarności”. „Modlitwa apelowa ma swoisty styl, oryginalną, wyróżniającą się formę ogólnego i publicznego rachunku sumienia. Są wspólne narodowe intencje, które wzywają do wspólnego wspierania się. To jest szkoła solidarności, która potem rodzi społeczne akcje” – uważa abp Michalik.

Nowe impulsy dla Apelu jako wieczornego nabożeństwa maryjnego dały Jasnogórskie Śluby Narodu z 1956 r., potem do jego upowszechnienia przyczyniła się peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej. Z okazji rozpoczęcia tzw. „Czuwań soborowych” w 1962 r. ówczesny przeor Jasnej Góry o. Anzelm Radwański podjął decyzję, aby praktykę wieczornego spotkania z Królowa Polski ożywić i pogłębić. Postanowiono więc na tę wyjątkową chwilę odsłaniać Cudowny Obraz i nadać temu nabożeństwu bogatszą oprawę. Najczęściej od Apelu zaczynały się czuwania modlitewne wiernych w intencji prac ojców Soboru Watykańskiego II. Tak pomyślana modlitwa zaczęła gromadzić nie tylko pielgrzymów przybyłych na „czuwania soborowe”, ale także mieszkańców Częstochowy.

Po powrocie kard. Stefana Wyszyńskiego na stolicę prymasowską Apel wzbogacił się o specjalne modlitewne rozważania i intencje. Odtąd Prymas Tysiąclecia błogosławił o godz. 21.00 całej Polsce i Polonii rozsianej po wszystkich kontynentach.

Postawa Prymasa Wyszyńskiego, który nie tylko na Jasnej Górze, ale wszędzie gromadził wiernych na to wieczorne spotkanie z Królową Polski przyczyniła się do spopularyzowania modlitwy apelowej. Największym promotorem i animatorem Jasnogórskiego Apelu był Jan Paweł II.

Dziś na to szczególne nabożeństwo maryjne składają się: pradawna pieśń „Bogurodzica”, trzykrotnie śpiewany hejnał: „Maryjo, Królowo Polski”, modlitewne rozważanie, dziesiątka różańca, antyfona „Pod Twoją obronę”, wezwania „Królowo Polski i Matko Kościoła” oraz błogosławieństwo, którego udziela prowadzący rozważanie albo któryś z dostojników kościelnych. Całość trwa ok. 15 minut.

Od 1995 roku Apel Jasnogórski jest codziennie transmitowany przez Radio „Jasna Góra” a za jego pośrednictwem przez inne stacje. Codzienną transmisję prowadzi także telewizja „Trwam”.

Znana na całym świecie modlitwa Apelu Jasnogórskiego ma już 48 lat. Po raz pierwszy odmówiono ją 8 grudnia 1954 roku prosząc o uwolnienie z więzienia Prymasa Tysiąclecia.

Datę 8 grudnia 1954 roku wybrano w związku z ogłoszeniem w tym dniu przez Papieża Piusa XII początku Jubileuszu Maryjnego. Na Jasnej Górze ten Jubileusz został zainaugurowany bardzo uroczyście. Ówczesny przeor klasztoru o. Jerzy Tomziński podczas nieszporów poinformował, że począwszy od tego dnia o godzinie 21.00 w Kaplicy Cudownego Obrazu będzie odmawiany Apel Jasnogórski a wszyscy „gdziekolwiek będą, w pracy czy na ulicy, zebrani jedną myślą mają stanąć przy Królowej by modlić się za Polskę”.
W pierwszym Apelu uczestniczyło zaledwie kilka osób wśród nich: paulini o. Teofil Krauze, o. Aleksander Rumiński, o. Jerzy Tomziński oraz członkinie Instytutu Prymasowskiego. Natomiast po zakończeniu Maryjnego Roku Jubileuszowego kolejny przeor o. Anzelm Radwański postanowił, że ta wieczorna modlitwa będzie się odbywała przy odsłoniętym Obrazie i z uroczystą oprawą.
Dziś Apel Jasnogórski jest modlitwą znaną na całym świecie. Dzięki licznym transmisjom radiowym, a zwłaszcza dzięki Radiu Maryja o 21.00 łączą się z Jasną Górą Polacy w kraju i zagranicą. Popularną formą uczestnictwa w Apelu jest internet, gdzie na żywo poprzez Radio Jasna Góra ta modlitwa jest transmitowana (www.rjg.pl).
Do rozpowszechnienia Apelu Jasnogórskiego w znacznym stopniu przyczynił się Papież Jan Paweł II, który wielokrotnie o 21.00 rozpoczynał to szczególne nabożeństwo dedykowane Matce Bożej i który częstokroć wyjaśniał znaczenie śpiewanych wtedy słów „Maryjo – jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam”.
Codziennie o 21.00 dzwony jasnogórskiego sanktuarium wzywają do wieczornej modlitwy. Apel rozpoczyna się śpiewem najstarszej polskiej pieśni maryjnej – Bogurodzicy przez wieki hymnu narodowego Polaków. W tym czasie odsłaniany jest Obraz Matki Bożej, po czym wszyscy zgromadzeni stojąc, śpiewają trzy razy słowa Apelu: „Maryjo Królowo Polski, jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam”. Po śpiewie, kapłan przewodniczący modlitwie prowadzi krótkie rozważanie maryjne, przedstawiając Matce Bożej wielorakie intencje Kościoła, świata i każdego człowieka. W tych intencjach rozważana jest jedna tajemnica Różańca. Apel kończy modlitwa za Ojca Świętego i błogosławieństwo. Przy śpiewie pieśni maryjnej zasłaniany jest Obraz. Modlitwa ta zamyka bowiem pielgrzymi dzień w sanktuarium.